Η ώρα του χρέους

Του Τάσου Δασόπουλου

Με δεδομένο πλέον ότι η κατ’ αρχήν συμφωνία της Βαλέτας, είναι θέμα χρόνου να γίνει τελική συμφωνία, οι αποφάσεις περνούν στους δανειστές και κυρίως το Βερολίνο και το ΔΝΤ, που θα πρέπει να αποφασίσουν το πιο ουσιαστικό κομμάτι για την Ελλάδα: Tην ρύθμιση του χρέους και τα πλεονάσματα μετά το 2018.

Τεχνική συμφωνία και χρέος έχουν πλέον διαχωριστεί, αφού η διευκρίνιση των μεσοπρόθεσμων μέτρων για το χρέος αλλά και των τελικών αποφάσεων για τα πρωτογενή πλεονάσματα, θα ξεκινήσουν από την εαρινή σύνοδο του ΔΝΤ, που θα ακολουθήσει μετά την Μεγάλη Εβδομάδα.

Μετά τις συναντήσεις της Ουάσινγκτον, οι θεσμοί θα βρεθούν ξανά στην Αθήνα για να ολοκληρώσουν την συμφωνία για τη δεύτερη αξιολόγηση και τα πρόσθετα μέτρα και τα αντίμετρα που θα ληφθούν μετά το 2018.

Οι προσπάθειες του Προέδρου του Εurogroup, κ. Γερούν Ντάισελμπλουμ από τη Μάλτα να επιστρέψουν άμεσα οι θεσμοί στην Αθήνα (εντός της Μ . Εβδομάδας), προσέκρουσε σε αντιρρήσεις των ίδιων των θεσμών που είχαν να κάνουν με προγραμματισμένες διακοπές για τις εορτές του Πάσχα, ενώ για την εβδομάδα της Συνόδου του ΔΝΤ, είναι σαφές ότι είναι δύσκολο να βρεθεί στην Αθήνα η ομάδα του Ταμείου.

Αμέσως μετά σε μια επίσκεψη της μιας εβδομάδας, θα πρέπει να αποφασιστεί από ποιο ύψος και πάνω, θα γίνουν περικοπές στις συντάξεις κύριες και επικουρικές με στόχο να υπάρξει η προσαρμογή του 1% του ΑΕΠ που συμφωνήθηκε στην Μάλτα.

Θα πρέπει επίσης να κλειδώσει οριστικά η σταδιακή μείωση του αφορολόγητου,  σε συνδυασμό και με τα αντισταθμιστικά μέτρα για μείωση του πρώτου φορολογικού συντελεστή για τα φυσικά πρόσωπα από το 22% στο 20% και την μείωση σε όλη την κλίμακα της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης, ώστε να επιτυγχάνεται συνδυαστικά προσαρμογή 1% του ΑΕΠ.

Θα πρέπει να οριστικοποιηθούν και αντισταθμιστικά μέτρα τα οποία θα πρέπει να ισοσκελίζουν ποσοτικά την επιβάρυνση του 2% στην διετία 2019 -2020.

Στην συνέχεια θα πρέπει όλα αυτά να γίνουν νομοσχέδια που θα ψηφιστούν πριν από το τέλος του μήνα, ώστε να υπάρχει το περιθώριο για ένα έκτακτο Eurogroup το αργότερο μέχρι και τις αρχές Μαΐου που θα κλείσει οριστικά τη δεύτερη αξιολόγηση μαζί με τα πρόσθετα μέτρα για την διετία 2019 -2020.

Η ρύθμιση χρέους
Ωστόσο το δεύτερο δύσκολο βήμα που θα φέρει την συνολική συμφωνία είναι η συμφωνία του Eurogroup (κυρίως του Βερολίνου) και του ΔΝΤ για τη συνολική ρύθμιση του χρέους και τα πρωτογενή πλεονάσματα μετά το 2018, που θα πρέπει να μπουν στη συνολική συμφωνία που αναμένεται να εγκριθεί στο Eurogroup της 22ας Μαΐου.

Μεταξύ άλλων, το θέμα θα συζητηθεί και σήμερα κατά την συνάντηση της Γερμανίδας Καγκελάριου κ. Ανγκελας Μέρκελ με την επικεφαλής του ΔΝΤ κ. Κριστίν Λαγκάρντ στο Βερολίνο.

Στο πρώτο θέμα, την ρύθμιση του χρέους θα πρέπει να εξειδικευτούν και να ποσοτικοποιηθούν τα μεσοπρόθεσμα μέτρα για το χρέος τα οποία περιλαμβάνουν.

– Το ενδεχόμενο να υπάρξει “μερική εξόφληση των υφιστάμενων δανείων προς την Ελλάδα με την ενεργοποίηση των 19,4 δις ευρώ, που έχουν απομείνει από το δάνειο των 25 δισ. ευρώ για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, που ολοκληρώθηκε το 2015. Με τα χρήματα αυτά, μπορούν να εξαγοραστούν το 2018 δάνεια του ΔΝΤ, για τα οποία το σημερινό επιτόκιο είναι περίπου 3%, μεγαλύτερο από αυτό αυτό που προσφέρει το ESM

– Χρήση των κερδών του 2014 ( περίπου 1,8 δισ. ευρώ ) από τον ESM και της ΕΚΤ και των κερδών από τα ομόλογα των προγραμμάτων ANFA και SMP, που έχουν στην κατοχή τους η ΕΚΤ και οι άλλες Κεντρικές Τράπεζες και υπολογίζονται περίπου στα 14 δισ. ευρώ από το 2013 μέχρι και σήμερα

– Κατάργηση του περιθωρίου επιτοκίου που σχετίζεται με την επαναγορά χρέους των 33 δις του 2012 με στόχο χαμηλότερα επιτόκια δανεισμού και ομαλοποίηση των πληρωμών

– Εάν κριθεί απαραίτητο μπορεί να υπάρξει κάποια πρόσθετη στοχευμένη αναδιαμόρφωση του EFSF [π.χ. επέκταση της μέσης σταθμισμένης διάρκειας, εκ νέου απόσβεση του προφίλ του EFSF, καθώς και μείωση ή αναβολή των πληρωμών τόκων],

Με την προϋπόθεση ότι όλα αυτά θα εφαρμοστούν από το 2018 και μετά το Βερολίνο δεν θα έχει αντίρρηση να ποσοτικοποιήσει τα μέτρα αυτά, τα οποία συν της άλλοις θα αποτελέσουν και διευθέτηση ανοιχτών λογαριασμών των δανειστών προς την Ελλάδα.

Το αγκάθι του κόφτη χρέους
Εκείνο που δεν αναμένεται να δεχθεί το Βερολίνο, αλλά ζητά απαιτητικά το ΔΝΤ είναι ο κόφτης χρέους που έχει η πρόταση του ESM ως μακροπρόθεσμο μέτρο.

Της ασφαλιστικής δικλείδας που προβλέπει ότι ακόμη και σε ραγδαία άνοδο των επιτοκίων, η Ελλάδα θα πληρώνει σταθερό επιτόκιο σε μια περιορισμένη διακύμανση μέχρι να εξοφλήσει τα 144,1 δις ευρώ από τα Ευρωπαϊκά δάνεια.

Πρόσφατα, η Γερμανική εφημερίδα Handelsblatt, αποκάλυψε – όχι τυχαία – ένα έγγραφο του Γερμανικού υπουργείου οικονομικών σύμφωνα με το οποίο το Βερολίνο αρνούνταν το μέτρο το οποίο θα κόστιζε 120 δισ. ευρώ στα κράτη της Ευρωζώνης.

Πάντως το ΔΝΤ δεν φαίνεται διατεθειμένο να υποχωρήσει εύκολα από αυτήν του την απαίτηση και αυτό μπορεί να αποτελέσει ένα από τα επόμενα αγκάθια του ελληνικού προγράμματος.

Τα πρωτογενή πλεονάσματα
Το επόμενο δύσκολο θέμα θα είναι η λεγόμενη δημοσιονομική πορεία μετά το 2018. Με άλλα λόγια το διάστημα κατά το οποίο η Ελλάδα θα πρέπει να πετυχαίνει πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ.

Ως γνωστό η Γερμανία επιμένει η περίοδος αυτή να μην υπολείπεται των 10 ετών. Από εκεί και πέρα οι υπουργοί του Eurogroup διχάζονται ζητώντας άλλοι 7 άλλοι 5 και άλλοι 3 χρόνια.

Την περίοδο των τριών ετών θέλει και η Ελλάδα αλλά οι πλειοψηφία φαίνεται να συγκλίνει στη «μέση λύση» των 5 ετών αν και αυτό μένει να αποδειχθεί.

Πηγη: News247