Οι κίνδυνοι της τρίτης αξιολόγησης
Το ζήτημα των τραπεζών, οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί, το Δημόσιο και το ενδεχόμενο νέων μέτρων το 2018.
«Ο χρόνος είναι χρήμα» είναι το μήνυμα που έστειλε το άτυπο Eurogroup της Παρασκευής στην ελληνική κυβέρνηση, ενόψει της τρίτης αξιολόγησης, που αναμένεται να ξεκινήσει περί τα μέσα Οκτωβρίου. Μπορεί τα τεχνικά κλιμάκια να έχουν ήδη πιάσει δουλειά στην Αθήνα, ωστόσο οι επικεφαλής θα περιμένουν σήμα ικανοποιητικής προόδου στα προαπαιτούμενα πριν καταφθάσουν για τις επίσημες συνομιλίες με την ελληνική κυβέρνηση.
Θα έχουν προηγηθεί οι επισκέψεις του επικεφαλής του Eurogroup, Γερούν Ντάισελμπλουμ, συνοδεία του προέδρου του EWG, Τόμας Βίζερ και ίσως αργότερα τον Οκτώβριο (αν και δεν υπάρχει ακόμη κλεισμένη ημερομηνία) της επικεφαλής του ΔΝΤ, Κριστίν Λαγκάρντ.
Στις επισκέψεις αυτές, κυβέρνηση και δανειστές θα επιχειρήσουν να κλείσουν τα ανοιχτά ζητήματα και να λειάνουν τις γωνίες σε δύσκολα μέτωπα, με πιο «ακανθώδη» εκείνα των τραπεζών και των «κόκκινων» δανείων.
Οι τράπεζες και οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί
Η «πληγή» που άνοιξε η επιμονή του ΔΝΤ για διεξαγωγή AQR στις ελληνικές τράπεζες νωρίτερα από τα προγραμματισμένα stress tests, που θα πραγματοποιήσει ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός της ΕΚΤ (SSM), καθώς και η εκτίμηση των τεχνοκρατών του Ταμείου για κίνδυνο νέας ανακεφαλαιοποίησης 10 δισ. ευρώ, χτυπά ήδη τις τραπεζικές μετοχές, οι οποίες καταγράφουν απώλειες πάνω από 20% στο χρηματιστήριο.
Η αντίδραση των Ευρωπαίων είναι συντονισμένη. Μετά το Eurogroup της Παρασκευής στο Ταλίν της Εσθονίας, ο ισχυρός άνδρας της ΕΚΤ, Μπενουά Κερέ, διεμήνυσε πως ο μόνος αρμόδιος για να αποφασίσει επί του θέματος είναι ο SSM, συμπληρώνοντας πως ο Ενιαίος Μηχανισμός της ΕΚΤ δεν βλέπει την ανάγκη για AQR. Ξεκαθάρισε, πάντως, πως κατά τη διεξαγωγή των stress tests ο SSM θα είναι πολύ προσεκτικός στην εξέταση των ιδιαιτεροτήτων των ελληνικών τραπεζών, όσον αφορά στις εγγυήσεις, στα «κόκκινα» δάνεια και στη ρευστότητα.
Παράλληλα, ζήτησε πιο γρήγορους ρυθμούς στον εξωδικαστικό συμβιβασμό και στους ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς. Η επισήμανση αυτή έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς, μόλις λίγα 24ωρα πριν τη συνεδρίαση του Eurogroup είχε γίνει γνωστό πως η εκκίνηση των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών παίρνει νέα αναβολή για το Νοέμβριο ή το Δεκέμβριο, ανατρέποντας πλήρως τον σχεδιασμό για τουλάχιστον 5.000 πλειστηριασμούς έως το τέλος του έτους, με τις εκτιμήσεις των τραπεζιτών να κάνουν λόγο για έως 1.000 πλειστηριασμούς έως το τέλος του 2017.
Να μη μείνουν «σκιές» στα μάτια των επενδυτών
Ανώτατες τραπεζικές πηγές δήλωναν στο fortunegreece.com πως «εάν αυτή τη στιγμή ξεκινούσε AQR, θα χάναμε όλους τους στόχους για τη μείωση των NPLs». Κι αυτό, γιατί, όπως εξηγούν, «ο συγκεκριμένος έλεγχος απαιτεί άλλες διαδικασίες, οι οποίες θα καθυστερούσαν τις διαδικασίες μείωσης των κόκκινων δανείων». Οι ίδιες πηγές, πάντως, εκτιμούν πως, ΔΝΤ και Ευρωπαίοι θα συμφωνήσουν τελικά σε μία κοινή διαδικασία, που δεν θα αμφισβητηθεί από καμία πλευρά και δεν θα αφήσει «σκιές» στα μάτια των επενδυτών.
Η υστέρηση στα έσοδα και το Δημόσιο
Δεύτερο κρίσιμο μέτωπο, παρά την αισιοδοξία της κυβέρνησης, είναι το δημοσιονομικό. Η υστέρηση στα έσοδα του Προϋπολογισμού, που έφερε τον Αύγουστο για πρώτη φορά υστέρηση στο πρωτογενές πλεόνασμα, εκτιμάται από την κυβέρνηση πως δεν θα επηρεάσει τον στόχο του 1,75% του ΑΕΠ το 2017. Ωστόσο, το υπουργείο Οικονομικών, στην επίσημη ανακοίνωσή του δεν αναφέρεται καθόλου σε υπέρβαση αυτού του στόχου, πάνω στην οποία έχει βασιστεί η πρωθυπουργική εξαγγελία για διανομή μερίσματος το Νοέμβριο. Μάλιστα, ο κίνδυνος, εκτός από τη μη διανομή μερίσματος, έγκειται και στο γεγονός ότι η χαμηλότερη βάση, μπορεί να οδηγήσει σε εκτιμήσεις των δανειστών ότι τίθεται εν κινδύνω ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% το 2018 και να ζητηθούν πρόσθετα μέτρα. Αξίζει να σημειωθεί πως το ΔΝΤ έχει εδώ και καιρό εκφράσει την εκτίμηση πως ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ το 2018 δεν είναι εφικτός.
Ιδιαίτερης κρισιμότητας θεωρούνται και τα ζητήματα του Δημοσίου, με την αξιολόγηση και την κινητικότητα σε πρώτο πλάνο, το μέτωπο των εργασιακών, αλλά και οι αποκρατικοποιήσεις.
Η εξεύρεση κοινού τόπου μεταξύ των δανειστών σε διάστημα λίγων εβδομάδων ανεβάζει το βαθμό δυσκολίας του εγχειρήματος, καθώς το πλέον κρίσιμο στοίχημα είναι ο χρόνος ολοκλήρωσης της αξιολόγησης. Όπως αναφέρουν πηγές με άμεση γνώση των συζητήσεων, «εάν δεν έχουμε κλείσει έως τις 4 Δεκεμβρίου, τότε η “καθαρή έξοδος” από το Μνημόνιο δεν θα είναι δυνατή». Οι πηγές αιτιολογούν την εκτίμησή τους, υποστηρίζοντας πως «όσο υπάρχει ανοιχτή αξιολόγηση η Ελλάδα δεν θα μπορεί να βγαίνει, έστω και δοκιμαστικά, στις αγορές. Κατά συνέπεια, δεν θα προλάβει να χτίσει μία ομαλή γέφυρα χρηματοδότησης, που θα της επιτρέψει την πλήρη απεξάρτηση από το Μνημόνιο και θα αναγκαστεί να καταφύγει σε προληπτική πιστωτική γραμμή».
