Ο Τραμπ βάζει «Πρώτα την Αμερική» και την…απομονώνει

Η θέση του Αμερικανού προέδρου για το Ιράν αποτελεί νέο πλήγμα κατά της συνεργασίας των χωρών που στον βωμό του συνθήματος «Η Αμερική πρώτα» κινδυνεύει να απομονώσει τις ΗΠΑ και να αποδυναμώσει την αξιοπιστία τους.

Οι παρατηρητές δυσκολεύονταν ως τώρα να καθορίσουν την εξωτερική πολιτική του Τραμπ, προτάσσοντας την έλλειψη συνοχής ή το χάσμα μεταξύ των οργισμένων δηλώσεών του και των ενεργειών του.

Όμως η ομιλία του Αμερικανού προέδρου ενώπιον της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ τον Σεπτέμβριο, βασικό σύνθημα της οποίας ήταν η «εθνική κυριαρχία», και η απόφασή του χθες να μην επιβεβαιώσει τη συμμόρφωση του Ιράν με τη διεθνή συμφωνία για το πυρηνικό του πρόγραμμα, παρά την αντίθεση της διεθνούς κοινότητας, μοιάζουν να επιβεβαιώνουν την τάση που διαφαινόταν μετά την εκλογή του στην προεδρία των ΗΠΑ.

«Η εξωτερική πολιτική του Τραμπ βρήκε τη θεματική της: το δόγμα της απόσυρσης», σχολίασε ο Ρίτσαρντ Χάας πρόεδρος του Council on Foreign Relations.

Η συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν έρχεται πλέον να προστεθεί στον μακρύ κατάλογο των δεσμεύσεων και των διεθνών οργανισμών από τους οποίους έχει αποσυρθεί η Ουάσινγκτον ή έχει απειλήσει να αποσυρθεί: η συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα, η Διατλαντική Συμφωνία Εμπορίου (TPP), η Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου Βόρειας Αμερικής (NAFTA) και η Unesco.

Όπως ήταν αναμενόμενο πρώην αξιωματούχοι στην κυβέρνηση του Μπαράκ Ομπάμα έχουν εκφραστεί σκληρά για τον απολογισμό των εννέα μηνών διακυβέρνησης του Ρεπουμπλικάνου προέδρου.

«Μια ακόμη φορά ο Τραμπ θέτει εν αμφιβόλω την ικανότητα των ΗΠΑ να τηρήσουν τις διεθνείς τους δεσμεύσεις», καταγγέλλει ο Μπεν Ρόουντς αναπληρωτής σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας του Ομπάμα, επισημαίνοντας «την παραβίαση της συμφωνίας» του 2015 που είχε στόχο να εμποδίσει την Τεχεράνη να αποκτήσει πυρηνικά όπλα.

«Οι άλλες χώρες δεν θα επιθυμούν πλέον να συνάπτουν συμφωνίες με τις ΗΠΑ, διότι θα πιστεύουν ότι δεν πρόκειται να τηρήσουμε τον λόγο μας», πρόσθεσε.

Αν και ο Τραμπ δεν έφτασε στο σημείο «να σκίσει»τη συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, όπως είχε υποσχεθεί ότι θα πράξει στη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας, στη μη επιβεβαίωση της συμμόρφωσης της Τεχεράνης με αυτή προστέθηκε η απειλή ότι θα την τερματίσει «ανά πάσα στιγμή». Μια δήλωση που θα «αποδυναμώσει» και θα «απομονώσει» την Ουάσινγκτον, καθώς και τη σχέση της με τους Ευρωπαίους, ενισχύοντας παράλληλα το Ιράν, τη Ρωσία και την Κίνα, προειδοποίησε η Γουέντι Σέρμαν, μια από τις κύριες διαπραγματεύτριες της συμφωνίας από την πλευρά των ΗΠΑ.

Όμως δεν είναι μόνο οι Δημοκρατικοί που επικρίνουν τον Τραμπ.

Πρώην υψηλόβαθμοι διπλαμάτες που υπηρέτησαν επί προεδρίας Τζορτζ Ου. Μπους εξέφρασαν επίσης δημοσίως τις αμφιβολίες τους.

Ο Χάας υπογράμμισε τις ασάφειες στην ομιλία του Αμερικανού προέδρου, ο οποίος δεν σταματά να χαρακτηρίζει «δικτατορία» ή «καθεστώς» το Ιράν, «υπονοώντας ότι μια αλλαγή καθεστώτος είναι ο απώτερος σκοπός της αμερικανικής πολιτικής», την ώρα που ισχυρίζεται ότι δεν επιθυμεί πλέον να επιβάλει τέτοιες λύσεις.

Και ο Νίκολας Μπερνς, πρώην διπλωμάτης που έχει γίνει πανεπιστημιακός στο Harvard Kennedy School, κατήγγειλε τα «ιστορικά λάθη». Οι ΗΠΑ «αποσύρονται από τον ρόλο τους του παγκόσμιου ηγέτη υπό τον Τραμπ», τονίζει.

Όπως και με τη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα, οι Ευρωπαίοι δημιουργούν κοινό μέτωπο για να υπερασπιστούν τη συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.

Πολλοί παρατηρητές εκφράζουν την ανησυχία ότι η απόφαση του Τραμπ για το Ιράν ίσως έχει επιπτώσεις στην βασική παγκόσμια κρίση της περιόδου, δηλαδή τις πυρηνικές φιλοδοξίες της Βόρειας Κορέας.

Σύμφωνα με τον Ρόμπερτ Άινχορν του Brookings Institute, προκειμένου να έρθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων η Πιονγκγιάνγκ θα «πρέπει να πιστεύει ότι η Αμερική είναι έτοιμη να τηρήσει τις δεσμεύσεις της», όμως η απειλή να αποσυρθεί από την ιρανική συμφωνία «βλάπτει» αυτή την προοπτική.

Σε ό,τι αφορά τη Βόρεια Κορέα, η αμερικανική κυβέρνηση έχει υιοθετήσει μια στρατηγική που περνά από την ενότητα της διεθνούς κοινότητας, μέσω του ΟΗΕ, ώστε να ασκήσει πίεση στον Κιμ Γιονγκ Ουν.
Όμως μέσω των πρωινών αναρτήσεών του στο Twitter ο Τραμπ υποσχέθηκε «οργή και φωτιά» στην Πιονγκγιάνγκ, «προκαλώντας σύγχυση στους Βοριεοκορεάτες, τους Αμερικανούς και τους συμμάχους μας στην Ευρώπη και την Ασία», εκτιμά ο Άινχορν.

«Ο Τραμπ μοιάζει να πιστεύει ότι η στρατιωτική και οικονομική ισχύς των ΗΠΑ είναι αρκετές για να τους επιτρέψουν να κάνουν ό,τι θέλουν, όταν το θέλουν», σημειώνει η Μπάρμπαρα Σλάβιν του Atlantic Council.

«Αυτό που δεν κατανοεί είναι ότι οι ΗΠΑ βρίσκονται στο απόγειο της δύναμής τους όταν κάνουν διαπραγματεύσεις για να πετύχουν μια διεθνή συμφωνία», πρόσθεσε.