«Τα μέτρα του 2019 και του 2020 ήρθαν για να μείνουν»

«Τα μέτρα του 2019 και του 2020 ήρθαν για να μείνουν». Αυτό διαμηνύουν σε κάθε ευκαιρία οι δανειστές, απαντώντας ουσιαστικά στην επιχειρηματολογία της κυβέρνησης ότι «εφόσον πιάσουμε τους στόχους, δεν χρειάζεται να περικοπούν οι συντάξεις και το αφορολόγητο». Πηγές των θεσμών, με άμεση γνώση της διαπραγμάτευσης, ξεκαθαρίζουν πως δεν υπάρχει περιθώριο «μη εφαρμογής» των ήδη ψηφισμένων μέτρων, που αφορούν στη μείωση των συντάξεων κατά 18% από την 1η Ιανουαρίου του 2019 και στη μείωση του αφορολόγητου από την 1/1/2020 (ή και νωρίτερα, εάν απαιτηθεί).

Οι δανειστές υποστηρίζουν πως, σε περίπτωση που υπάρξει υπέρβαση του στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ  το 2018 (αν και το ΔΝΤ εξακολουθεί να «βλέπει» μόλις 2,2%), τότε η μόνη δυνατότητα που θα έχει η κυβέρνηση είναι να ενεργοποιήσει κάποια από τα αντίμετρα, που έχουν ήδη συμφωνηθεί και θα αφορούν σε επιδοτήσεις για θέσεις εργασίας, μειώσεις συμμετοχής στα φάρμακα, voucher για βρεφονηπιακούς σταθμούς, σχολικά γεύματα και ενίσχυση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων. Όπως επισημαίνουν με νόημα πηγές με άμεση γνώση των συζητήσεων, «η ελληνική κυβέρνηση έχει δεσμευθεί εγγράφως και δεν θα υπάρξει αλλαγή στα συμφωνηθέντα».

Κυβερνητικές πηγές υποστηρίζουν πως έχει επέλθει συμφωνία με τους θεσμούς και στα μεγέθη του Προϋπολογισμού, το κείμενο του οποίου αναμένεται να έρθει στη Βουλή στις 21 Νοεμβρίου. Οι ίδιες πηγές υποστηρίζουν πως το πρωτογενές πλεόνασμα για φέτος θα φθάσει στο 2,4% του ΑΕΠ, ενώ και το επόμενο έτος θα υπάρξει υπέρβαση του στόχου, έστω και οριακά και θα φθάσει στο 3,6% του ΑΕΠ. Πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι το 2018 τελειώνουν οι μποναμάδες και δεν θα μοιραστεί κοινωνικό μέρισμα, που θα μπορέσει να βοηθήσει επικοινωνιακά την κυβέρνηση να διαχειριστεί τις περικοπές που έρχονται το 2019.

Ωστόσο, στις Βρυξέλλες επικρατεί διάχυτη ανησυχία, για την πορεία των συζητήσεων της τρίτης αξιολόγησης, ακριβώς, λόγω της σιγουριάς για την επιβολή των δύσκολων μέτρων της 1ης Ιανουαρίου του 2019. Η ανησυχία δεν πηγάζει τόσο από την επίσημη στάση της ελληνικής κυβέρνησης, καθώς προς το παρόν εμφανίζεται «πρόθυμη» να κλείσει όλες τις μνημονιακές υποχρεώσεις, αλλά, περισσότερο, από το φόβο για αλλαγή πολιτικής στρατηγικής, όσο πλησιάζουμε χρονικά προς τη λήξη της εκλογικής της θητείας, η οποία θα έχει νωπές τις επιπτώσεις των περικοπών στις συντάξεις. Για το λόγο αυτό θεωρούν «κομβική» την επικείμενη επίσκεψη του κουαρτέτου στην Αθήνα και τη γρήγορη ολοκλήρωση των συζητήσεων.

Οι Ευρωπαίοι θέλουν «πάσει θυσία» να ολοκληρωθεί αυτό το πρόγραμμα, το οποίο θα είναι, όπως λένε «το μοναδικό πρόγραμμα που θα φτάσει στο τέλος του». Όμως, σε κάθε περίπτωση, συναρτούν την ολοκλήρωση του τρίτου προγράμματος με το κατά πόσο η Αθήνα «θα δείξει ψυχραιμία και δεν θα σηκώσει τους τόνους» ή «δεν θα βάλει το συναίσθημα για άλλη μία φορά στη συζήτηση». Πίσω από αυτές τις εκφράσεις κρύβεται ο φόβος ότι η κυβέρνηση μπορεί να υιοθετήσει μία «συγκρουσιακή λογική» εάν διαπιστώσει ότι το αρνητικό κλίμα στις δημοσκοπήσεις δεν μπορεί να ανατραπεί. Σε μία τέτοια περίπτωση, εκτιμούν πως θα επιχειρήσει να πυροδοτήσει την ένταση στη διαπραγμάτευση, προκειμένου να συσπειρώσει την εκλογική της βάση.