Πόσο κινδυνεύει η Κίνα από έναν ισόβιο πρόεδρο
Ο πρόταση του Κομμουνιστικού Κόμματος να μετατρέψει τον Σι Τζινπίνγκ σε ισόβιο ηγέτη προκαλεί αντιδράσεις.
Δίνοντας στον πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ το δικαίωμα να παραμείνει ισόβιος πρόεδρος της Κίνας, το Κομμουνιστικό Κόμμα παίρνει ένα ρίσκο: να εγκαταλείψει ένα μοντέλο διαδοχής που διασφαλίζει εδώ και 30 χρόνια τη σταθερότητα της χώρας.
Ο Σι έχει συγκεντρώσει τις εξουσίες και έχει παραγκωνίσει τους αντιπάλους του μετά την άνοδό του στην προεδρία του 2013. Και αν και επρόκειτο να εγκαταλείψει την προεδρία το 2023 έπειτα από δύο πενταετείς θητείες, το Κομμουνιστικό Κόμμα κατέθεσε πρόταση την Κυριακή να καταργηθεί από το Σύνταγμα ο περιορισμός αυτός.
«Ο περιορισμός των δύο θητειών είχε αποφασιστεί για να διασφαλιστεί μια κάποια σταθερότητα. Αν παραμείνει πέραν των δέκα ετών, ο Σι Τζινπίνγκ θα μπει στο μικροσκόπιο της πολιτικής ελίτ και των Κινέζων πολιτών», εκτιμά η Ζιμόνε βαν Νιουβενχούιζεν, ειδική σε θέματα Κίνας με έδρα το Σίδνεϊ.
Το σχέδιο συνταγματικής αναθεώρησης που ανακοινώθηκε χθες θέτει υπό αμφισβήτηση την έννοια της «συλλογικής ηγεσίας» που επιβλήθηκε τη δεκαετία του 1980 από τον πρώην ηγέτη Ντενγκ Σιαοπίνγκ προκειμένου να αποφεύγεται να παραμένει στην εξουσία ένας αδιαφιλονίκητος ηγέτης.
Οι δύο προκάτοχοι του Σι, ο Χου Ζιντάο (2003-2013) και ο Ζιάνγκ Ζεμίν (1993-2003), παρέμειναν στην προεδρία 10 χρόνια ο κάθε ένας. Κάθε φορά η μετάβαση γινόταν ομαλά, την ώρα που η Κίνα αναδεικνυόταν στη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία παγκοσμίως.
Όμως ο 64χρονος Σι εμφανίζεται πολύ πιο απολυταρχικός: ενίσχυσε την καταστολή της κοινωνίας των πολιτών, ξεκίνησε μια ευρεία εκστρατεία κατά της διαφθοράς, πέρασε μια πολιτική σκέψη με το όνομά του στη Χάρτα του Κόμματος και προωθεί ένα είδος λατρείας προς το πρόσωπό του.
Παραμένοντας στην εξουσία μετά το 2023 ενδέχεται να επιθυμεί να ολοκληρώσει το πρόγραμμά του για την Κίνα: να διασφαλίσει την «αναγέννησή της» και να την κάνει μια ανεπτυγμένη χώρα με παγκόσμια επιρροή, με μια ευημερούσα κοινωνία και έναν ισχυρό στρατό.
Το κοινοβούλιο της Κίνας, το οποίο ακολουθεί πιστά τις προτάσεις του Κομμουνιστικού Κόμματος, ξεκινά την ετήσια συνεδρίαση του στις 5 Μαρτίου και εκτός συγκλονιστικού απροόπτου θα ανανεώσει τη θητεία του Σι για δεύτερη φορά και θα καταργήσει το όριο των δέκα ετών.
«Ο περιορισμός στον αριθμό των θητειών είχε επιτρέψει να θεσμοθετηθεί μια αλλαγή στην κορυφή της εξουσίας και να αποφευχθεί το ΚΚΚ να στραφεί προς τυραννικές ηγεσίες ή προς μια καταστροφική πτώση», σημειώνει ο Τζόναθαν Σάλιβαν, ερευνητής στο πανεπιστήμιο Νότιγχαμ της Βρετανίας.
«Η άρση κάθε περιορισμού ενδέχεται να εγείρει κινδύνους για τη μακροπρόθεσμη σταθερότητα», προσθέτει.
Ο Σαμ Κρέιν, ειδικός στην κινεζική ιστορία του πανεπιστημίου Williams των ΗΠΑ, δεν αναμένει οικονομικές ή πολιτικές αλλαγές από τον Σι. «Εκτιμώ ότι προτεραιότητά του θα είναι να συνεχίσει την καταστολή της κοινωνίας των πολιτών», σημειώνει.
«Ένας από τους κινδύνους (για τον Σι) θα ήταν να λάβει λανθασμένες αποφάσεις και να περιστοιχιστεί από κόλακες που δεν θα τολμούν να τον αμφισβητήσουν», υπογραμμίζει η Σούζαν Σιρκ, ειδική σε θέματα Κίνας στο πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Σαν Ντιέγκο.
Η συγκέντρωση των εξουσιών από τον Κινέζο πρόεδρο ενδέχεται επίσης να προσκρούσει στην εσωτερική αντιπολίτευση στο Κομμουνιστικό Κόμμα. «Ο κίνδυνος είναι ενός είδους εξέγερση της πολιτικής ελίτ. Διότι αυτή θα είναι μια επικίνδυνη κατάσταση μετά τη μεταρρύθμιση αυτή», σημειώνει η Σιρκ.
