Eurobank: Επιτακτική η συμφωνία με την τρόικα τον Ιανουάριο

Στη δημοσιότητα έδωσε σήμερα η Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών και Προβλέψεων της Eurobank την περιοδική έκδοση «Greece: Economic Outlook». Της διεύθυνσης προΐσταται ο Καθηγητής κ. Γκίκας Χαρδούβελης, ενώ την έκδοση επιμελούνται οι Θεόδωρος Σταματίου, Οικονομολόγος και η Μαρία Πρανδέκα, Οικονομικός Αναλυτής.

Όπως σημειώνει η Eurobank προτεραιότητα είναι η συμφωνία κυβέρνησης – τρόικας για προαπαιτούμενα και δημοσιονομικό κενό μέχρι τις αρχές Ιανουαρίου, ενώ προσθέτει ότι δεν θα πρέπει να παραγνωρίζεται η έκταση των θυσιών και της προσαρμογής που έχει πετύχει η Ελλάδα.

Στην Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών και Προβλέψεων της τράπεζας θεωρούν ότι η ελληνική οικονομία βρίσκεται μπροστά σε ένα σημείο καμπής, στην αρχή του τέλους της κρίσης. Σε αυτό συνηγορούν:

α) Το αναμενόμενο πρωτογενές πλεόνασμα περίπου 0,4% του ΑΕΠ στο τέλος του 2013, σύμφωνα με τον προϋπολογισμό του 2014 που ψηφίστηκε στη Βουλή στις 7 Δεκεμβρίου 2013, για πρώτη φορά από το 2002 (0,7% του ΑΕΠ).

β) Η επιβράδυνση της ύφεσης σύμφωνα με τα προκαταρκτικά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, αφού ο τριμηνιαίος ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ είναι στο -3.0% για το 3ο τρίμηνο του 2013. Σημειώστε εδώ ότι η επίσημη πρόβλεψη της κυβέρνησης είναι για αρνητικό ρυθμό ανάπτυξης -4,0% του ΑΕΠ το 2013 και επιστροφή σε θετικό ρυθμό ανάπτυξης 0,6% το 2014 Οι αντίστοιχες προβλέψεις της Διεύθυνσης Οικονομικών Μελετών και Προβλέψεων της Eurobank είναι -3,9% για το 2013 και 0,4% του ΑΕΠ για το 2014.

γ) Η ανάκαμψη των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών εξαιτίας της εφαρμογής του προγράμματος διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, της βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας και της μείωσης του κόστους εργασίας.

δ) Η αναμενόμενη ανάκαμψη των επενδύσεων. Ήδη κάποια ψήγματα δραστηριότητας στο συγκεκριμένο τομέα είναι εμφανή (βλέπε αγωγό φυσικού αερίου, αιολική ενέργεια, ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις, οι επενδύσεις της COSCO στον Πειραιά και οι συμφωνίες με την ΤΡΑΙΝΟΣΕ κτλ.). Αναμένουμε όμως σημαντική ανάκαμψη των άμεσων ξένων επενδύσεων από την αναμενόμενη επιτάχυνση της διαδικασίας ιδιωτικοποιήσεων.

ε) Η έναρξη των διαπραγματεύσεων για τη διαδικασία ελάφρυνσης του χρέους. Αν και δεν αναμένουμε oοριστική λύση πριν από τις Ευρωπαϊκές Εκλογές του Μαΐου 2014, δε θεωρούμε αδύνατη τη δημοσίευση ενός προσχεδίου της λύσης νωρίτερα μετά από την οριστικοποίηση του μεγέθους του πρωτογενούς πλεονάσματος του 2013 από την Eurostat. Η λύση στο πρόβλημα του χρέους – όπως έχουμε επισημάνει και στο παρελθόν – δε θα έχει τη μορφή άμεσου κουρέματος του χρέους στους επίσημους δανειστές, αλλά θα περιλαμβάνει απομείωση της καθαρής παρούσας αξίας του χρέους μέσω περαιτέρω μείωσης των επιτοκίων και επέκτασης της περιόδου αποπληρωμής. Μία άμεση λύση, παρόλο που έχει την υποστήριξη του ΔΝΤ, δεν φαίνεται να έχει σημαντικές πιθανότητες υλοποίησης, αφού δύσκολα θα εξασφαλίσει την έγκριση των κοινοβουλίων των χωρών μελών της ευρωζώνης.

Παράλληλα, οι επίσημοι δανειστές πέραν του ΔΝΤ, δεν φαίνονται διατεθειμένοι να προχωρήσουν σε άμεσο κούρεμα, θεωρώντας ότι θα μπορούσε να αποτελέσει κακό παράδειγμα για άλλες χώρες που αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα χρέους.

Διαβάστε ακόμη: «Γκάζια» τρόικας για τις ιδιωτικοποιήσεις

Τι μπορεί να θέσει σε κίνδυνο το Ελληνικό πρόγραμμα
Αν και όλα τα παραπάνω δείχνουν προς την σωστή κατεύθυνση, δεν αποτελούν μονόδρομο, σύμφωνα με την τράπεζα. Μια σειρά από ανοικτά θέματα είναι ενδεχόμενο να μην επιτρέψουν την επιστροφή σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, αλλά αντίθετα να διατηρήσουν ή και να αυξήσουν την αβεβαιότητα για την επιτυχία του ελληνικού προγράμματος οικονομικής σταθεροποίησης.

Τα δύο βασικότερα θέματα σχετίζονται με το δημοσιονομικό κενό του 2014 και τα μέτρα που απαιτούνται για να κλείσει αυτό καθώς και με την προώθηση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.

Ξεκινώντας από τις τελευταίες, αν και ακόμη δεν έχει επιτευχθεί πλήρης συμφωνία, τις τελευταίες ημέρες παρατηρείται μια έντονη κινητικότητα όσον αφορά την ολοκλήρωση των περισσότερων ανοικτών θεμάτων, τουλάχιστον για τις εναπομένουσες από τις προαπαιτούμενες μεταρρυθμίσεις που θα επιτρέψουν την καταβολή της δόσης του 1,0 δις. ευρώ σύμφωνα με τις αποφάσεις του Eurogroup του τέλους Ιουλίου 2013.

Διαβάστε επίσης: Όλες οι αλλαγές στο φόρο ακινήτων

Για τον Ενιαίο Φόρο Ακινήτων
Όσον αφορά το δημοσιονομικό κενό, ο Ενιαίος Φόρος Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ) δεν φαίνεται να λύνει το πρόβλημα. Τα αναμενόμενα έσοδα του νέου φόρου ανέρχονται περίπου στα €2,7 δις και το κενό που δημιουργεί – σε σχέση με τις αρχικές προβλέψεις – είναι τουλάχιστον €0,2 δισ. που πρέπει να καλυφθεί με άλλα μέσα.

Για τον ΦΠΑ
Παράλληλα, ακόμη παραμένει ανοικτό το θέμα για την επιστροφή στο προγενέστερο καθεστώς όσον αφορά τον ΦΠΑ της εστίασης ή της κάλυψης του κενού που θα δημιουργηθεί αν αυτός παραμείνει στα σημερινά επίπεδα του 13,0%

Συμφωνία στις αρχές Ιανουαρίου
Η Eurobank θεωρεί ότι μια τελική συμφωνία για όλα τα ανοικτά ζητήματα των εναπομενουσών διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, με πρωτεύον αυτό των πλειστηριασμών, αλλά και για το θέμα του δημοσιονομικού κενού του 2014 θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του χρόνου ή το αργότερο τις πρώτες εβδομάδες του Ιανουαρίου 2014.

Σε αντίθετη περίπτωση, σημειώνει, θα επιβαρυνθεί το κλίμα για τις προοπτικές της ελληνικής Προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το κυριότερο, η κυβέρνηση θα απολέσει βαθμούς ελευθερίας στην επερχόμενη διαπραγμάτευση με τους επίσημους δανειστές για το θέμα της ελάφρυνσης του δημοσίου χρέους.

Παράλληλα, η νέα αβεβαιότητα που θα δημιουργηθεί σχετικά με τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας μπορεί να θέσει σε κίνδυνο και την επιστροφή σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης για το 2014. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και η δήλωση του Ολλανδού ΥΠΟΙΚ και Προέδρου του Eurogroup, J. Dijsselbloem στις 9 Δεκεμβρίου 2013, ότι μια τελική συμφωνία όσον αφορά το δημοσιονομικό έλλειμμα του 2014 δεν αναμένεται πριν από τις αρχές Ιανουαρίου 2014. Μια νέα συμφωνία όμως όσον αφορά την κάλυψη του δημοσιονομικού κενού του 2014 θα πρέπει να λάβει υπόψη της ότι νέα οριζόντια δημοσιονομικά μέτρα θα ασκήσουν ιδιαίτερη πίεση στο ήδη βεβαρημένο κατά την περίοδο 2010-2013 διαθέσιμο εισόδημα, με αποτέλεσμα την αποτυχία επιστροφής σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης το 2014.

Διαβάστε ακόμη: Πρωτογενές πλεόνασμα 2,710 δισ. ευρώ στο ενδεκάμηνο

Το «κόστος» της δημοσιονομικής προσαρμογής
Τέλος, κανείς δεν πρέπει να παραγνωρίζει ότι φτάσαμε στην αρχή του τέλους της κρίσης μετά από:

1. Τρία χρόνια αυστηρής λιτότητας που επέτρεψε τη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος από το -15,8% του ΑΕΠ το 2009 σε -6,3% του ΑΕΠ το 2012 και στο αναμενόμενο -4,1% του ΑΕΠ το 2013.

2. Συνολική πτώση του ΑΕΠ κατά σχεδόν 25% μεταξύ του 2008 και του 2013 – η συγκεκριμένη πτώση είναι πλέον ευθέως συγκρίσιμη με την αντίστοιχη των ΗΠΑ κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης (εκτιμάται στο -30% του ΑΕΠ (Romer (2003)).

3. Την αύξηση της ανεργίας από 8,3% το 2007 σε αναμενόμενο 27,6% το 2013.

4. Την εφαρμογή του μεγαλύτερου προγράμματος ελάφρυνσης του χρέους στην οικονομική ιστορία (PSI) τον Μάρτιο του 2012.