Τα social media όλου του πλανήτη σε πλήρη αναβρασμό

Τα μεγαλύτερα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, φιλοξενίας βίντεο και ενημερωτικών δελτίων στο διαδίκτυο λαμβάνουν πρωτοφανή μέτρα για τον έλεγχο του τι μπορούν να δημοσιεύσουν και να δουν οι χρήστες.

Οι κινήσεις έρχονται ως απάντηση σε μια εντεινόμενη αντίδραση που αφορά περίπου τα πάντα, από τα fake news μέχρι τη ρωσική χειραγώγηση και το προσβλητικό περιεχόμενο. Παράλληλα, εντείνεται και το άγχος ανάμεσα στους διαφημιζόμενους, από τους οποίους εξαρτώνται γίγαντες όπως η Google. Οι αυξανόμενοι έλεγχοι προμηνύουν ένα πολύ διαφορετικό μέλλον για τον ιστό – ένα μέλλον το οποίο μπορεί να φαίνεται, κατά κάποιο τρόπο, σαν το παρελθόν.

Η πιο πρόσφατη ένδειξη αυτής της τάσης για αυστηρότερο έλεγχο είναι ένα δημοσίευμα βάσει του οποίου το YouTube σχεδιάζει να κυκλοφορήσει μια νέα έκδοση της εφαρμογής YouTube Kids που θα βασίζεται αποκλειστικά στην ανθρώπινη παρέμβαση. Η τρέχουσα έκδοση του YouTube Kids, η οποία βασίζεται κυρίως σε αλγοριθμικές προτάσεις, βρέθηκε να εμφανίζει περιστασιακά βίαια και ενοχλητικά βίντεο.

Αυτή η μετατόπιση πιθανότατα θα απαιτήσει περισσότερο προσωπικό στο YouTube, το οποίο ανήκει στη Google, και έτσι θα μειωθούν τα κέρδη που προκύπτουν από πιο αυτοματοποιημένες μορφές επεξεργασίας περιεχομένου.

Το Facebook, για παρόμοιους λόγους, προσλαμβάνει κόσμο· συγκεκριμένα, ανακοίνωσε την προσθήκη 3.000 συντονιστών περιεχομένου βίντεο τον περασμένο Μάιο και άλλους 1.000 αξιολογητές διαφημίσεων τον Οκτώβριο. Για μια εταιρεία με μόλις 25.105 υπαλλήλους (τόσοι ήταν τον περασμένο Δεκέμβριο), αυτοί είναι τεράστιοι αριθμοί και δείχνουν ότι η ώθηση για αυστηρότερο έλεγχο θα μπορούσε να αποδιοργανώσει τα δεδομένα λειτουργίας των ψηφιακών εταιρειών.

Αλλά η αποτυχία επιβολής κάποιου ελέγχου θα μπορούσε να έχει ακόμη χειρότερη επίπτωση μακροπρόθεσμα. Τα πρόσφατα δεινά του Facebook, που σχετίζονται με την ασφάλεια των προσωπικών δεδομένων, οδήγησαν μερικούς διαφημιστές να «παύσουν» τις εκστρατείες τους εκεί, σύμφωνα με την επικεφαλής λειτουργιών Sheryl Sandberg. Το YouTube είναι πιο άμεσα εκτεθειμένο, όπως φάνηκε από τουλάχιστον δύο περιπτώσεις πέρυσι, όταν οι διαφημιζόμενοι έφυγαν ως απάντηση στην αποκάλυψη ενοχλητικού περιεχομένου.

Το YouTube έχει προβεί σε κάποια αμφιλεγόμενα βήματα για να περιορίσει τους κινδύνους για τα εμπορικά σήματα, ορίζοντας π.χ. ότι τα μικρότερα κανάλια δεν είναι κατάλληλα για διαφημίσεις. Τον Φεβρουάριο, εξέδωσε μια αυστηρή προειδοποίηση εναντίον του θεωρητικού των συνομωσιών Alex Jones, ο οποίος αύξησε το τεράστιο ακροατήριό του σε μεγάλο βαθμό μέσω της συγκεκριμένης πλατφόρμας. Στην πιο δραματική ίσως κίνηση του, το YouTube επέκρινε αυστηρά ένα από τα μεγαλύτερα αστέρια του, τον Logan Paul, αφότου αυτός δημοσίευσε ένα βίντεο που πολλοί θεώρησαν προσβλητικό.

Άλλες, ελαφρώς μικρότερες ιστοσελίδες έχουν λάβει παρόμοια βήματα. Το Twitter, του οποίου η ηγεσία έχει από καιρό επιλέξει την απόλυτη υπεράσπιση της ελευθερίας του λόγου, έχει επιταχύνει τις αναστολές χρηστών που διαδίδουν περιεχόμενο μίσους ή προωθούν τη βία. Το Reddit, που παραδοσιακά φιλοξενούσε έντονα αμφιλεγόμενο περιεχόμενο (ρατσιστικό, πορνογραφικό, και άλλο), φαίνεται πλέον να επιλέγει ευκολότερα το κλείσιμο πινάκων μηνυμάτων που περιέχουν ρητορική μίσους ή άλλο επικίνδυνο περιεχόμενο. Τον περασμένο Οκτώβριο, άλλαξε τις πολιτικές του ώστε πλέον να απαγορεύονται οι προτροπές στη βία και έκλεισε 10 τοίχους μηνυμάτων των υπερμάχων της λευκής υπεροχής. Πιο πρόσφατα, ο ιστότοπος έκλεισε έναν πίνακα που παρακολουθούσε την περίεργη θεωρία συνωμοσίας ‘Q Anon’.

Ο αντίκτυπος αυτού του συνεχιζόμενου περιορισμού του αποδεκτού λόγου σε σημαντικές ιστοσελίδες εξακολουθεί να είναι εξαιρετικά δύσκολο να αξιολογηθεί, αλλά μάλλον θα είναι ουσιαστικός. Οι νέοι περιορισμοί συχνά προκαλούν έντονη αντίδραση από τις πληγείσες ομάδες, συμπεριλαμβανομένου του ισχυρισμού ότι διαβρώνεται η ελευθερία του λόγου. Οι ισχυρισμοί αυτοί είναι νομικά αβάσιμοι: η Πρώτη Τροποποίηση του Συντάγματος των ΗΠΑ εμποδίζει την κυβέρνηση από το να περιορίσει την ελευθερία του λόγου, αλλά δεν απαιτεί από έναν ιδιώτη εκδότη να προσφέρει μια πλατφόρμα σε όλες τις εκφάνσεις λόγου – και δεν προασπίζει τις άμεσες προτροπές σε βία οποιασδήποτε μορφής.

Απ’ την άλλη, είναι μια πραγματικότητα ότι ορισμένοι χρήστες θα εγκαταλείψουν πλατφόρμες που περιορίζουν τις ιδέες που οι ίδιοι υποστηρίζουν. Αυτό υποδηλώνει ότι το Διαδίκτυο θα μπορούσε να καταλήξει να μοιάζει με αυτό που ήταν τις πρώτες ημέρες του – κατακερματισμένο – με τις πιο ακραίες εκφάνσεις λόγου να είναι περιοριζόμενες σε μικρότερες πλατφόρμες, όπως το ανώνυμο 4chan, ή σε νεότερες προσθήκες όπως το Voat που παραπέμπει στο Reddit, και το Gab που είναι κλώνος του Twitter. Οι δύο τελευταίες πλατφόρμες απευθύνονται ρητά ή άρρητα στην άκρα δεξιά.

Αυτές οι ακραίες πολιτικές ομάδες γνωρίζουν μια τεράστια έξαρση τα τελευταία χρόνια, η οποία τροφοδοτείται εν μέρει από την ευκολία οργάνωσης στο διαδίκτυο. Δεν είναι ακόμη απολύτως σαφές εάν η απομάκρυνση του ακραίου ή προσβλητικού περιεχομένου από τις mainstream ιστοσελίδες θα μειώσει την επιρροή τους, αλλά μια πρόσφατη ακαδημαϊκή μελέτη διαπίστωσε ότι όταν η Reddit απομάκρυνε τους πιο ακραίους παραβάτες, οι χρήστες που παρέμειναν χρησιμοποιούσαν δραστικά λιγότερη ρητορική μίσους.

Και ενώ ο αυστηρότερος έλεγχος συχνά απαιτεί περισσότερο προσωπικό, υπάρχει επίσης μια θετική πτυχή από επιχειρηματικής άποψης. Το Twitter, συγκεκριμένα, έχει εδώ και χρόνια συναντήσει δυσκολίες αναφορικά με την ανάπτυξη των χρηστών, και ο ίδιος ο διευθύνων σύμβουλος Jack Dorsey έχει συνδέσει αυτό το πρόβλημα με την επικράτηση κακών πρακτικών, όπως π.χ. εξύβριση, στην πλατφόρμα. Έτσι εάν αυτές οι προσπάθειες «καθαρισμού» αποδειχθούν αποτελεσματικές και καταστήσουν το κοινωνικό μέσο πιο ευγενικό, θα μπορούσαν να καταλήξουν να είναι καλές τόσο για την κοινωνία, όσο και για τις επιδόσεις της εταιρείας.