Η οικονομία των ΗΠΑ βγαίνει από τον πάγο

To στοίχημα για την παγκόσμια οικονομία το 2014 περνάει σε μεγάλο βαθμό από τις ΗΠΑ. Η κυβέρνηση του Μπάρακ Ομπάμα αφήνει πίσω της μια πολύ δύσκολη χρονιά που σημαδεύτηκε από το περίφημο «shutdown», το δεύτερο που αντιμετώπισε το αμερικανικό κράτος από το 1996.  Για 16 μέρες (από 1 μέχρι 16 Οκτωβρίου) η διακοπή λειτουργίας της κυβέρνησης προκάλεσε μεγάλη ανησυχία στις αγορές, ενώ κόστισε στην οικονομία των ΗΠΑ περίπου 24 δισ. ευρώ.

Παράλληλα στο παραπέντε οι ΗΠΑ απέφυγαν τον Οκτώβριο τον δημοσιονομικό γκρεμό με ένα σχέδιο νόμου για την αύξηση του ανώτατου ορίου του χρέους στις Ηνωμένες Πολιτείες μέχρι τις 7 Φεβρουαρίου, ύστερα από σκληρές διαπραγματεύσεις μεταξύ Ρεπουμπλικάνων και Δημοκρατικών.

Μετά από όλα αυτά δύο στοιχεία αλλάζουν το «κάδρο» για τη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου: η συμβιβαστική συμφωνία για τον προϋπολογισμό των ΗΠΑ μεταξύ των δύο μεγάλων κομμάτων, που θα δώσει στην κυβέρνηση τη χρηματοδότηση που χρειάζεται για επόμενα δύο χρόνια και η …ανάπτυξη. Τα στοιχεία που ανακοινώθηκαν την Παρασκευή, αποτέλεσαν μια ευχάριστη έκπληξη: το αμερικανικό Υπουργείο Εμπορίου αναθεώρησε προς τα πάνω την αύξηση του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος, που το τρίτο τρίμηνο αυτού του έτους θα φτάσει το 4,1%. Πρόκειται για το τρίτο καλύτερο τρίμηνο από το 2006.

Διαβάστε ακόμη: Τι αγοράζεις με την «χασούρα» του αμερικανικού shutdown;

Η ευχάριστη έκπληξη προέρχεται από την κατανάλωση, η οποία αυξήθηκε με ετήσιο ρυθμό 2%. Ο δείκτης αυτός έχει θεμελιώδη σημασία, αφού αντιπροσωπεύει γύρω στο 70% της οικονομικής δραστηριότητας στις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι Αμερικανοί κατανάλωσαν περισσότερες υπηρεσίες, όπως η υγεία και η εστίαση. Οι επενδύσεις των επιχειρήσεων αυξήθηκαν κι αυτές κατά 4,8%, με τη μεγαλύτερη αύξηση να σημειώνεται στις επενδύσεις της «πνευματικής ιδιοκτησίας».

«Τα τελευταία χρόνια, η αμερικανική οικονομία απογοήτευσε πολλές φορές, με την ανάπτυξη να μη διαρκεί», σημειώνει ο Τζόζεφ Λέικ από την Economist Intelligence Unit. «Αυτή τη φορά τα πράγματα είναι διαφορετικά και ελπίζουμε πως η ανάπτυξη θα παραμείνει υψηλή τα επόμενα τρίμηνα».

Στα ύψη οι δείκτες της Wall Street
To βελτιωμένο πρόσωπο της αμερικανικής οικονομίας αντανακλάται και στη Wall Street. Τη Δευτέρα το Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης έκλεισε με άνοδο, με τους δείκτες Dow Jones και Standard & Poor’s να σημειώνουν νέα ρεκόρ, ενισχυμένοι από τα σημάδια ανάκαμψης της αμερικανικής οικονομίας το 2014 . Ο βιομηχανικός δείκτης Dow Jones έκλεισε στις 16.294,61 μονάδες, αυξημένος κατά 73,47 μονάδες ή +0,45%. Ο δείκτης Nasdaq των εταιρειών υψηλής τεχνολογίας κερδίζοντας 44,16 μονάδες ή +1,08% έκλεισε στις 4.148,90 μονάδες, σε επίπεδο που δεν έχει φτάσει από το 2000. Τέλος, ο δείκτης Standard & Poor’s 500, που είναι ενδεικτικός της γενικής τάσης, έκλεισε στις 1.827,99 μονάδες, με αύξηση 9,67 μονάδων ή +0,53%.

Διαβάστε: Περισσότερο αισιόδοξο το ΔΝΤ για την ανάπτυξη στις ΗΠΑ

Πρόβλημα η ανεργία
Σημαντικό πρόβλημα για την αμερικανική οικονομία είναι ότι η ανεργία παραμένει στο 7% (αναμένεται όμως να μειωθεί κατά μισή μονάδα). Αυτό δεν εμπόδισε τον Μπαράκ Ομπάμα να εκφράσει σε συνέντευξη Τύπου την ικανοποίησή του για τη δημιουργία δύο επιπλέον εκατομμυρίων θέσεων εργασίας το 2013 και τη βεβαιότητα ότι το 2014 θα είναι έτος ανάκαμψης της οικονομίας. «Ουάου!» ήταν η αντίδραση των δημοσιογράφων του CNN που ήταν παρόντες στη συνέντευξη.

Η είδηση για την «απογείωση» της αμερικανικής οικονομίας αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία αν συνδυαστεί με την ταυτόχρονη υποβάθμιση ολόκληρης της Ευρωπαϊκής Ένωσης από τη Standard & Poor’s. Η απόφαση αυτή είναι βέβαια κυρίως συμβολική, αφού η ΕΕ εκδίδει λίγους τίτλους. Δείχνει όμως τα διαφορετικά αποτελέσματα που είχαν δύο διαφορετικές πολιτικές στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη. Εκεί, η έμφαση στην ανάπτυξη οδήγησε στην ανάκαμψη. Εδώ, η έμφαση στη λιτότητα οδήγησε στη στασιμότητα.

Διαβάστε επίσης: Στο χαμηλότερο επίπεδο πενταετίας η ανεργία στις ΗΠΑ

Αντίστροφη πορεία
Κι όλα αυτά είναι ακόμη σημαντικότερα αν σκεφτεί κανείς από πού ξεκίνησε η κρίση. Πριν από πέντε χρόνια, η προβληματική οικονομία ήταν η αμερικανική. Η κρίση κτύπησε πρώτα τη Wall Street, ύστερα την «πραγματική» οικονομία και στη συνέχεια διαδόθηκε σε άλλες περιοχές του κόσμου. Το ότι η Αμερική εξήλθε από την κρίση πριν από την Ευρώπη, το οφείλει στις απαντήσεις που έδωσαν η αμερικανική κυβέρνηση και η Fed. Όταν ακόμη ο Ομπάμα είχε την απόλυτη πλειοψηφία στο Κογκρέσο, πέτυχε να ψηφιστούν δημόσιες επενδύσεις κατά της ύφεσης. Στη συνέχεια, άφησε την αναλογία του ελλείμματος προς το ΑΕΠ να φτάσει το 12%, τρεις φορές μεγαλύτερο από το όριο που ισχύει στην ευρωζώνη. Κι όταν έχασε την πλειοψηφία στη Βουλή, πήρε τη σκυτάλη η Κεντρική Τράπεζα.

Η παρέμβαση του Μπερνάνκι είχε στην Αμερική τα ευεργετικά αποτελέσματα που δεν μπόρεσε να έχει η ΕΚΤ στην Ευρώπη: την εκ νέου διοχέτευση χρήματος προς εκείνους που τα είχαν περισσότερη ανάγκη, δηλαδή τις οικογένειες και τις επιχειρήσεις. Αυτό οδήγησε και σε μια ανταγωνιστική υποτίμηση του δολαρίου, που ωφέλησε τις αμερικανικές εξαγωγές.

Fed: Ρίχνει στα 75 δισ. δολάρια το μήνα το πακέτο στήριξης των ΗΠΑ

Οι κινήσεις αυτές του Ομπάμα, ο οποίος ήταν πάντοτε πεισμένος ότι προτεραιότητα αποτελεί η απασχόληση, δεν μεταφράστηκαν σε άνοδο της δημοτικότητάς του, που παραμένει σε ένα ταπεινό 41%. Την εξήγηση την έδωσε ο ίδιος στη συνέντευξη Τύπου: «Πρέπει να κάνουμε πολύ περισσότερα για να έχουν ίσες ευκαιρίες όλοι οι Αμερικανοί». Πράγματι, το μοντέλο ανάπτυξης που παρατηρείται σήμερα είναι παρόμοιο με εκείνο της εποχής προ του 2007. Τα κέρδη των επιχειρήσεων έχουν φτάσει στο υψηλότερο επίπεδο μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και την ίδια ώρα οι φόροι που πληρώνουν για τα κέρδη αυτά είναι μειωμένοι κατά 5%.

Fortunegreece.com με πληροφορίες από Le Monde, La Repubblica