Το καλό, το κακό και το… χειρότερο σενάριο της συνάντησης Κιμ – Τραμπ

Η συνάντησης κορυφής – που τη μία κανονίζεται και την άλλη αναβάλλεται – μεταξύ του Προέδρου των ΗΠΑ, Donald Trump, και του ηγέτη της Βόρειας Κορέας, Kim Jong Un, φαίνεται τώρα όλο και πιο πιθανή.

Όμως, δεν είναι ακόμη σαφές τι είδους συμφωνία θα καταφέρουν να συνάψουν οι δύο ηγέτες, κι αν τα καταφέρουν βεβαίως.

Η Βόρεια Κορέα έχει αποκλείσει το λεγόμενο «μοντέλο της Λιβύης» όπου θα κληθεί αμέσως να φορτώσει το πυρηνικό της πρόγραμμα σε αεροπλάνα με προορισμό τις ΗΠΑ. Ο Trump επιμένει ότι ο τελικός στόχος είναι η αποπυρηνικοποίηση, αλλά έχει αφήσει την πόρτα ανοικτή σε μια σταδιακή προσέγγιση.

Ας εξετάσουμε τα πιθανά αποτελέσματα, όπως τα παρουσιάζει το Bloomberg.

Συνέχιση των συνομιλιών

Το πιο πιθανό αποτέλεσμα μπορεί να είναι μια συμφωνία απλώς για συνέχιση των συνομιλιών. Μια τέτοια συμφωνία θα συνεπαγόταν μια ρητή δήλωση ότι και οι δύο πλευρές επιδιώκουν την ειρήνη – ίσως και μια επίσημη συνθήκη – καθώς και τη δέσμευση των δύο πλευρών να εργαστούν για την επίτευξη του στόχου της αποπυρηνικοποίησης της Κορεατικής Χερσονήσου.

Βάσει μιας τέτοιας συμφωνίας, η Βόρεια Κορέα θα μπορούσε να ανακοινώσει ένα εκτεταμένο μορατόριουμ πυρηνικών και πυραυλικών δοκιμών, σε αντάλλαγμα για μια ελάφρυνση των κυρώσεων. Οι ΗΠΑ ενδέχεται επίσης να επιδιώξουν η οποιαδήποτε συμφωνία να αναφέρεται ρητά σε πυραύλους μικρότερης εμβέλειας, ώστε να μην τεθούν σε κίνδυνο οι συμμαχίες με την Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα, οι οποίες είναι ευάλωτες σε μια πυραυλική επίθεση.

Ο Kim δήλωσε στα τέλη του περασμένου έτους ότι είχε αποκτήσει την ικανότητα να πλήξει τις ΗΠΑ με πυρηνικό όπλο. Από τότε, ανέστειλε μονομερώς τις πυρηνικές και πυραυλικές δοκιμές, έκλεισε τον χώρο δοκιμών όπου είχαν γίνει και οι έξι προηγούμενες δοκιμές, και εστίασε την προσοχή του στην ανοικοδόμηση της οικονομίας.

«Δεν έχει κανένα κόστος για τον Kim να λέει ότι δεν πρόκειται να κάνει πυρηνικές ή πυραυλικές δοκιμές τώρα, γιατί ειλικρινά βρίσκονται σε ένα στάδιο του κύκλου όπου δεν χρειάζεται να κάνουν τέτοιες δοκιμές», τονίζει ο Vipin Narang, Αναπληρωτής Καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Massachusetts Institute of Technology και ειδικός επί πυρηνικών θεμάτων.

Αποπυρηνικοποίηση

Το πιο δύσκολο σημείο της διαπραγμάτευσης μεταξύ των δύο πλευρών είναι η αποπυρηνικοποίηση. Παρόλο που είναι μάλλον μη ρεαλιστικό ο Trump και ο Kim να συμφωνήσουν σε όλες τις πτυχές της αποπυρηνικοποίησης κατά την πρώτη τους συνάντηση, πολλοί ειδικοί λένε ότι είναι δυνατή η επίτευξη κάποιας πραγματικής προόδου.

Για να γίνει αυτό, θα πρέπει να εμφανιστούν με «μια σαφή αίσθηση και αντίληψη της διπλωματικής οδού» για την επίτευξη πλήρους και επαληθεύσιμης αποπυρηνικοποίησης, επισημαίνει η Mira Rapp-Hooper, ερευνήτρια στο Paul Tsai China Center της Νομικής Σχολής του Yale.

Αυτό πρέπει να περιλαμβάνει ένα χρονοδιάγραμμα για λεπτομερείς διαπραγματεύσεις σχετικά με τις φάσεις αποσυναρμολόγησης, επαλήθευσης και εφαρμογής, σύμφωνα με τον Douglas Paal, αντιπρόεδρο μελετών στο Carnegie Endowment for International Peace. Η Βόρεια Κορέα θα προσπαθήσει να «γαντζωθεί από τα όπλα όσο το δυνατόν περισσότερο», είπε.

Η Lisa Collins, ερευνήτρια στο Center for Strategic and International Studies, λέει ότι ο σχετικός χρονικός ορίζοντας θα μπορούσε να είναι μια δεκαετία. Ο Trump «φαίνεται να πιστεύει ότι αυτό θα μπορούσε να συμβεί εντός 3 ή 6 μηνών. Οι περισσότεροι εμπειρογνώμονες στον τομέα των πυρηνικών όπλων με τους οποίους μιλώ λένε ότι θα χρειαστούν τουλάχιστον 10 χρόνια».

Παραχωρήσεις της Βόρειας Κορέας

Μια καλή συμφωνία για τις ΗΠΑ θα εξάλειφε ή θα περιόριζε την παραγωγή των δύο κατηγοριών διηπειρωτικών βαλλιστικών πυραύλων της Βόρειας Κορέας – του Hwasong 14 και του μεγαλύτερου και πιο εξελιγμένου Hwasong 15 – καθώς και των μικρότερης εμβέλειας πυραύλων που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σε μια επίθεση στην Ιαπωνία ή τη Νότια Κορέα.

Η Βόρεια Κορέα θα μπορούσε επίσης να συμφωνήσει να περιορίσει το μέγεθος των αποθεμάτων σχάσιμου υλικού που χρησιμοποιείται για την κατασκευή πυρηνικών όπλων. Μια τέτοια κίνηση θα πρέπει να συνοδεύεται από αξιόπιστα μέτρα επαλήθευσης και παράλληλη εξασφάλιση της παύσης της παραγωγής από το πυρηνικό εργοστάσιο Yongbyon της Βόρειας Κορέας. Η εγκατάσταση θα μπορούσε επίσης να αποσυναρμολογηθεί εντελώς στο μέλλον.

Οι ειδικοί λένε ότι η επαλήθευση είναι το κλειδί για να διαρκέσει μια συμφωνία. Μια συμφωνία με τη Βόρεια Κορέα θα εξαρτηθεί από το βαθμό στον οποίο ο Kim θα επιτρέψει στους επιθεωρητές – όπως ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας – να έχουν πρόσβαση στις εγκαταστάσεις του για να επαληθεύσουν τις δεσμεύσεις.

Παραχωρήσεις των ΗΠΑ

Ο Trump θα μπορούσε να προσφέρει στον Kim μια σειρά άμεσων και απτών κινήτρων για να ξεφορτωθεί τα πυρηνικά του όπλα. Το βασικό κίνητρο είναι η ανακούφιση από τις αυστηρές οικονομικές κυρώσεις που επέβαλαν οι ΗΠΑ στη Βόρεια Κορέα – τις αυστηρότερες εδώ και δεκαετίες.

Ο Trump θα μπορούσε επίσης να μειώσει τον αριθμό των αμερικανικών στρατευμάτων στη Νότια Κορέα, από τους 28.500 στρατιώτες που είναι σήμερα στους 22.000 που είναι ο ελάχιστος επιτρεπόμενος αριθμός βάσει τροποποίησης στον Νόμο Εξουσιοδότησης για την Εθνική Άμυνα που εγκρίθηκε από το Κογκρέσο. Αυτό είναι κάτι στο οποίο αναφέρθηκε ο Trump στην προεκλογική του εκστρατεία.

Επιπλέον, οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να συμφωνήσουν να περιορίσουν το μέγεθος και το εύρος των στρατιωτικών τους ασκήσεων. Και ως αντάλλαγμα θα αναμενόταν από τη Βόρεια Κορέα να περιορίσει τις δικές της στρατιωτικές ασκήσεις.

Κίνδυνοι

Ο μεγαλύτερος κίνδυνος για τις ΗΠΑ είναι ο Trump να παραχωρήσει πάρα πολλά σε αντάλλαγμα για πολύ λίγα, περιορίζοντας την όποια δυνατότητα άσκησης επιρροής για τα μελλοντικά βήματα προς την αποπυρηνικοποίηση. Για παράδειγμα, η Βόρεια Κορέα θα επωφεληθεί από μια συμφωνία που θα προβλέπει σταδιακές παραχωρήσεις από κάθε πλευρά, αντί να επιβάλλει κρίσιμες ενέργειες εντός ενός καθορισμένου χρονοδιαγράμματος, δήλωσε ο Stephan Haggard, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Σαν Ντιέγκο.

Οι παρελθούσες συμφωνίες έχουν αποτύχει λόγω διαφορών σχετικά με τις επιθεωρήσεις και την παράδοση της υπεσχημένης οικονομικής βοήθειας. Και η εφαρμογή οποιασδήποτε συμφωνίας πιθανόν να εκτείνεται πέρα ​​από τη θητεία του Trump, ο οποίος μπορεί να παραμείνει στην εξουσία μέχρι τον Ιανουάριο του 2025 εάν καταφέρει να κερδίσει την επανεκλογή του, ενώ ο Kim δεν αντιμετωπίζει χρονικό περιορισμό.

Επίσης, είναι πιθανό ο κινεζικός και ο νοτιοκορεατικός ενθουσιασμός ως προς την οικονομική εμπλοκή των χωρών αυτών με τη Βόρεια Κορέα να κλονίσει τις προσπάθειες των ΗΠΑ για την επίτευξη μιας σκληρής συμφωνίας.

«Υπάρχει αυτός ο ενθουσιασμός για τη συμμετοχή της Βόρειας Κορέας και φοβάμαι ότι θα είναι πολύ δύσκολο να στείλουμε το μήνυμα ότι δεν θα χαλαρώσουμε τις κυρώσεις πριν η Βόρεια Κορέα κάνει συγκεκριμένα βήματα», λέει η Patricia Kim, ερευνήτρια ζητημάτων πυρηνικής ασφάλειας στο Council on Foreign Relations.

Προσωπική σύνδεση

Οι δύο ηγέτες θα μπορούσαν επίσης να συνδεθούν προσωπικά, κάτι που θα ήταν πιο αποτελεσματικό από την οποιαδήποτε γραπτή δήλωση, σύμφωνα με τον William McKinney, απόστρατο συνταγματάρχη του Αμερικανικού Στρατού που πέρασε πάνω από 40 χρόνια ασχολούμενος με τις στρατιωτικές σχέσεις και τον στρατιωτικό σχεδιασμό ΗΠΑ – Νότιας Κορέας.

«Εάν αποχωρήσουν από το τραπέζι και αισθάνονται σίγουροι ότι ξέρει ο ένας τον άλλον, τότε αυτό που θα πουν οι δύο τους στο ανακοινωθέν θα έχει κάποια ισχύ», τόνισε ο McKinney. «Αυτή είναι η πιο σημαντική πτυχή αυτής της συνόδου κορυφής».

Ο κίνδυνος της μη συμφωνίας

Τέλος, εξακολουθεί να υπάρχει ο κίνδυνος να μην πραγματοποιηθεί ποτέ η συνάντηση – κι αν πραγματοποιηθεί, μπορεί απλώς να καταρρεύσει.

Η διαπραγματευτική προσέγγιση του Trump δεν έχει ακόμη αποδειχθεί αποτελεσματική ως προς την επίτευξη νέων συμφωνιών στην παγκόσμια σκηνή – για την ακρίβεια, μέχρι στιγμής ο Trump έχει αποδειχθεί πολύ πιο αποτελεσματικός στην ακύρωση συμφωνιών παρά στη σύναψή τους. Αν πιέσει πολύ, ο Trump κινδυνεύει να εμφανιστεί σαν αυτός που χαλάει τη συμφωνία, δηλώνει ο Patrick Cronin, διευθυντής του προγράμματος ασφαλείας Ασίας-Ειρηνικού του Center for a New American Security.

«Αν ο Trump πάρει ένα μεγάλο κομμάτι της πυρηνικής πίτας της Βόρειας Κορέας και το απορρίψει εν τέλει» κατέληξε ο Cronin, «υπάρχει ο κίνδυνος εμείς να μοιάζουμε σαν πολεμοχαρείς πεισματάρηδες και η Βόρεια Κορέα σαν το λογικό μέρος της διαπραγμάτευσης».