Η ιστορία των μνημονίων σε αριθμούς: Τα τεράστια δάνεια, το χρέος και το πακέτο Γιούνκερ

Πέτυχε ή όχι το πρόγραμμα διάσωσης της ελληνικής οικονομίας; Οι απόψεις διίστανται και αρκεί μια ματιά στα πρωτοσέλιδα του διεθνή τύπου για να το καταλάβει κανείς. Για τους αξιωματούχους της Ε.Ε. η Ελλάδα «επιστρέφει στην ομαλότητα», αλλά παραμένει σε ειδικό καθεστώς «ενισχυμένης εποπτείας». Για πολλά στελέχη του ΔΝΤ, το πρόγραμμα διάσωσης δεν έπρεπε ποτέ να εγκριθεί από την αρχή, το 2010, από τη στιγμή που δεν είχε προηγηθεί αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους. Εκείνη την περίοδο όμως ο τότε επικεφαλής του Ταμείου Στρος Καν αλλά και οι Ευρωπαίοι ηγέτες είχαν άλλη άποψη, βλέποντας ότι το ελληνικό ζήτημα μπορεί να γίνει τοξικό για τις Ευρωπαϊκές τράπεζες.

Για την αντιπολίτευση σήμερα η χώρα έπρεπε να είχε βγει από το Μνημόνιο το 2014, «χρεώνοντας» έτσι στη νυν κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα ένα τρίτο Μνημόνιο από λάθους χειρισμούς.

Οικονομικοί αναλυτές από την πλευρά τους επισημαίνουν ότι η Ελλάδα μπορεί τυπικά να βγαίνει από το τρίτο πακέτο στήριξης, όμως ο δρόμος μέχρι την πλήρη πρόσβαση στις αγορές μόνο εύκολος δεν είναι.

Σε κάθε περίπτωση τα ποσά ζαλίζουν για μια χώρα με 10 εκατ. πληθυσμό που έλαβα το μεγαλύτερο ποσό διάσωσης στην ιστορία. Και οι σημερινές ανακοινώσεις των ευρωπαϊκών οργάνων μας το θυμίζουν. Ας δούμε τους βασικούς αριθμούς των μνημονίων:

Τεράστια χρηματοδότηση

Ανακεφαλαιώνοντας την συνολική χρηματοδότηση της Ελλάδας σε όλα τα προγράμματα διάσωσης, θυμίζει ότι η Ελλάδα δανειοδοτήθηκε από την ΕΕ και το ΔΝΤ με το συνολικό ποσό των 288,7 δισ. ευρώ από τα οποία τα 255,6 από την ΕΕ (52 δισ. μέσω διμερών δανείων 141,1 δις από τον EFSF και 61,9 δις από τον ESM) με ιδιαίτερα ευνοϊκούς όρους αποπληρωμής και 32,1 δισ. ευρώ από το ΔΝΤ το οποίο δεν συμμετείχε χρηματοδοτικά στο τρίτο πρόγραμμα.

Από τα 61,9 δισ. ευρώ του ESM που εκταμιεύτηκαν προς την Ελλάδα κατά το τρίτο πρόγραμμα, τα 36,3 δισ. ευρώ χρησιμοποιήθηκαν για την αποπληρωμή χρέους, 7 δισ. ευρώ για αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων του δημοσίου, 5,4 δισ. ευρώ για ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών το 2015, 11,4 δισ. ευρώ δόθηκαν για το μαξιλάρι ρευστότητας μετά το πρόγραμμα, και 1,8 δισ. ευρώ για άλλες αιτίες.

ΕΕ: Ένα νέο κεφάλαιο ανοίγει για την Ελλάδα – H συνέντευξη Tύπου του Πιερ Μοσκοβισί

Η ιστορία των δανείων

Η Ελλάδα έχει λάβει χρηματοδοτική συνδρομή από τους Ευρωπαίους εταίρους της από το 2010. Στις 8 Ιουλίου 2015, οι ελληνικές αρχές ζήτησαν ένα νέο πρόγραμμα του ΕΜΣ για τη στήριξη της σταθερότητας. Στις 20 Αυγούστου 2015, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέγραψε, εξ ονόματος του ΕΜΣ, Μνημόνιο Συνεννόησης για ένα τριετές πρόγραμμα στήριξης της σταθερότητας.

Στις 23 Ιουνίου 2018, η Ευρωομάδα επιβεβαίωσε ότι είχαν ολοκληρωθεί όλες οι προαπαιτούμενες δράσεις στο πλαίσιο της τέταρτης και τελικής αξιολόγησης του προγράμματος στήριξης της σταθερότητας. Επίσης, η Ευρωομάδα κατέληξε σε συμφωνία για μια ισχυρή δέσμη μέτρων σχετικά με το χρέος, επιπλέον των βραχυπρόθεσμων μέτρων που έχουν ήδη τεθεί σε εφαρμογή, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι το ελληνικό χρέος είναι βιώσιμο μακροπρόθεσμα.

Στις 6 Αυγούστου 2018, ο ΕΜΣ ενέκρινε την τελική εκταμίευση των 15 δισ. EUR της χρηματοδοτικής συνδρομής.

Συνολικά, από το 2010 έχουν χορηγηθεί στην Ελλάδα 288,7 δισεκατομμύρια ευρώ υπό μορφή δανείων.

Η μεγάλη «έξοδος» από την Ελλάδα: Μισό εκατομμύριο νέοι άνθρωποι άφησαν τη χώρα

Το ελληνικό χρέος

Στο ενημερωτικό υλικό του ESM για την ολοκλήρωση του ελληνικού προγράμματος αποκαλύπτει επίσημα ότι τα μεσοπρόθεσμα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους που αποφασίστηκαν στο Eurogroup του Ιουνίου μειώνουν μέχρι την λήξη το ελληνικό χρέος κατά 30% του ΑΕΠ.

Αυτό σημαίνει ότι μαζί με τα βραχυπρόθεσμα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους που βρίσκονται σε ισχύ από τον Φεβρουάριο του 2017, τα οποία εξασφάλιζαν απομείωση του χρέους κατά 35%, η Ελλάδα εξέρχεται από το τρίτο πρόγραμμα προσαρμογής με συνολική ελάφρυνση του χρέους κατά 55% του ΑΕΠ.

Μαζί με το μαξιλάρι ρευστότητας τω 24,1 δις ευρώ (από τα οποία τα 11,4 δις προέρχονται από τα δάνεια του ESM) η Ελλάδα έχει ένα ισχυρό δίχτυ ασφαλείας στην έξοδο της από τις αγορές.

Παρόλα αυτά ο ESM σημειώνει ότι το ελληνικό χρέος θα παραμείνει βιώσιμο αν η Ελλάδα διατηρήσει τα μεταρρυθμιστικά της επιτεύγματα μια συνετή δημοσιονομική πολιτική και εφαρμόσει ένα φιλόδοξο αναπτυξιακό σχέδιο.

Να σημειωθεί ότι με το κούρεμα χρέους (PSI) των ομολόγων που κατείχαν οι ιδιώτες στα χέρια τους το 2012 σημειώθηκε επίσης η μεγαλύτερη μείωση χρέους για ευρωπαϊκό κράτος.

Έξοδος από το Μνημόνιο: Οι σκιές που «θολώνουν» το κυβερνητικό αφήγημα

Το σχέδιο Γιούνκερ

Παράλληλα με το πρόγραμμα στήριξης της σταθερότητας, τον Ιούλιο του 2015, η Επιτροπή δρομολόγησε το σχέδιο για ένα «Νέο ξεκίνημα για την απασχόληση και την ανάπτυξη στην Ελλάδα», με σκοπό να διευκολύνει την Ελλάδα να μεγιστοποιήσει τη χρήση των κονδυλίων της ΕΕ, για τη σταθεροποίηση της οικονομίας της και για την τόνωση της απασχόλησης, της ανάπτυξης και των επενδύσεων. Ως αποτέλεσμα των έκτακτων μέτρων που θεσπίστηκαν στο πλαίσιο του σχεδίου αυτού, η Ελλάδα συγκαταλέγεται πλέον μεταξύ των πρώτων όσον αφορά την ικανότητα απορρόφησης των κονδυλίων της ΕΕ. Για την περίοδο 2014-2020, η Ελλάδα έχει ήδη λάβει σχεδόν 16 δισ. EUR από ένα μεγάλο σύνολο κονδυλίων της ΕΕ. Το ποσό αυτό ισοδυναμεί με ποσοστό που ξεπερνά το 9 % του ετήσιου ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της Ελλάδας για το 2017.

Στα έκτακτα μέτρα που θεσπίστηκαν περιλαμβάνονται τα εξής:
– Για την περίοδο 2007-2013: αύξηση του ποσοστού συγχρηματοδότησης σε 100% με αναδρομική ισχύ και κατάργηση του ποσοστού 95% (με ανώτατο όριο πληρωμών πριν από το κλείσιμο του επιχειρησιακού προγράμματος το 2017).

– Για την περίοδο 2014-2020: ετήσια καταβολή πρόσθετης προχρηματοδότησης ύψους 3,5% των συνολικών ευρωπαϊκών κονδυλίων για το 2015 και το 2016.

Σύμφωνα με την Επιτροπή, η Ελλάδα έλαβε συνολικά και ως αποτέλεσμα των έκτακτων μέτρων που θεσπίστηκαν για την περίοδο 2014-2020, περίπου 16 δισ. ευρώ έως σήμερα. Αυτό αντιστοιχεί στο 9% του ετήσιου ΑΕΠ της Ελλάδας το 2017. Η Επιτροπή τονίζει, επίσης, ότι τα ευρωπαϊκά διαρθρωτικά ταμεία και τα ταμεία επενδύσεων και άλλα ευρωπαϊκά ταμεία είναι μακράν η κύρια πηγή των δημόσιων επενδύσεων στην Ελλάδα.

Επιπλέον, επισημαίνεται ότι η Ελλάδα είναι ανάμεσα στις χώρες με την υψηλότερη απορρόφηση ευρωπαϊκών κονδυλίων και πως ήταν το πρώτο κράτος- μέλος που απορρόφησε πλήρως όλους τους διαθέσιμους ευρωπαϊκούς πόρους για την περίοδο 2007-2013, από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ταμείο Συνοχής και το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο.