Στα «ορυχεία των smartphones» την εξόρυξη την κάνουν μικρά παιδιά

του Peter Seligmann*

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι βρισκόμαστε εν μέσω ενός «πυρετού» για κοβάλτιο, ένα σχετικά σπάνιο μέταλλο που τροφοδοτεί τεχνολογίες όπως τα οχήματα της Tesla και τα iPhone της Apple. Περίπου το 65% της παγκόσμιας προσφοράς κοβαλτίου προέρχεται από μια από τις φτωχότερες χώρες του κόσμου, τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, όπου μια εδραιωμένη κουλτούρα διαφθοράς και βίας καθιστά δύσκολη την εποπτεία των εργασιών εξόρυξης.

Όμως, το πιο ενοχλητικό είναι ότι πολλά παιδιά στο Κονγκό απασχολούνται στην εξόρυξη κοβαλτίου, όπως αναφέρεται λεπτομερώς σε αποκλειστικό ρεπορτάζ του Fortune που δημοσιεύθηκε την περασμένη Πέμπτη.

Η δυσκολία εξισορρόπησης της προσφοράς με τη ζήτηση – με σεβασμό προς τα ανθρώπινα δικαιώματα – έγινε εμφανής το περασμένο φθινόπωρο, όταν η Volkswagen απέτυχε να εξασφαλίσει μακροπρόθεσμα επαρκή προμήθεια κοβαλτίου για τις μπαταρίες των ηλεκτρικών αυτοκινήτων της. Οι συνομιλίες της με τον εξορυκτικό κολοσσό Glencore κατέρρευσαν, όχι μόνο λόγω ζητημάτων που προέκυψαν σε σχέση με τις ποσότητες και το κόστος, αλλά και λόγω διαφωνιών ως προς τη διαφάνεια και τη βιωσιμότητα. Τώρα, η Volkswagen βρίσκεται σε μια «κούρσα», μαζί με κατασκευαστές αυτοκινήτων και τηλεφώνων, για να εξασφαλίσει πολυετείς συμβάσεις απευθείας με μονάδες εξόρυξης κοβαλτίου, φοβούμενη ότι θα βρεθεί αντιμέτωπη με έλλειψη του τόσο απαραίτητου μετάλλου.

Κρίσιμη προτεραιότητα για εταιρείες όπως η Volkswagen είναι να εξασφαλίσουν ότι το «καθαρό» κοβάλτιο δεν θα είναι προϊόν παιδικής εργασίας. Αυτό είναι εφικτό, εφ’ όσον οι εταιρείες κάνουν κάποια βήματα στους ακόλουθους τομείς:

Βιώσιμη καινοτομία
Οι επιχειρήσεις πρέπει να μάθουν πώς να μετατρέπουν τα φυσικά υλικά σε προϊόντα που χρειάζεται η ανθρωπότητα, χωρίς να τροφοδοτούν απρόβλεπτες συνέπειες όπως η βλάβη στη δημόσια υγεία ή το περιβάλλον. Οι εταιρείες οφείλουν να επανεξετάσουν τις παραγωγικές διαδικασίες τους συνολικά για να επιτύχουν πραγματική βιωσιμότητα.

Η εξάντληση των ορυχείων κοβαλτίου σημαίνει ότι η τεχνολογία αντικατάστασης είναι κάτι παραπάνω από απαραίτητη. Αυτή τη στιγμή, οι επιστήμονες μαθαίνουν πώς να ανακυκλώνουν μέταλλα από ελαττωματικές μπαταρίες ιόντων λιθίου, μια φθηνότερη και πιο αποτελεσματική εναλλακτική λύση σε σχέση με την εξόρυξη. Εντωμεταξύ, αυτοκινητοβιομηχανίες όπως η Toyota, η Honda και η Volkswagen σχεδιάζουν να δημιουργήσουν ηλεκτρικά οχήματα που θα χρησιμοποιούν μπαταρίες στερεάς κατάστασης, μειώνοντας την ανάγκη για κοβάλτιο και άλλα μέταλλα.

Πλήρης διαφάνεια
Η πλήρης διαφάνεια απαιτεί μια πιο εξελιγμένη καταγραφή του πραγματικού κόστους παραγωγής. Κατά τον σχεδιασμό και την επανεξέταση των επιχειρηματικών μοντέλων τους, οι εταιρείες θα πρέπει να προβλέπουν το συνολικό κόστος των αγαθών πέρα από το χρηματικό ποσό. Πάρτε, για παράδειγμα, την παραγωγή προϊόντων όπως το βαμβάκι και το φυσικό αέριο, τα οποία απαιτούν τεράστιες ποσότητες νερού. Το κόστος του νερού μπορεί να μην ενσωματώνεται στην τιμή του προϊόντος, αλλά η χρήση του έχει έναν κοινωνικό αντίκτυπο αναφορικά με την πηγή του νερού.

Όταν προκύπτουν προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα ενός προϊόντος, οι δημοσιογράφοι και οι πολίτες θεωρούν όλο και περισσότερο υπεύθυνες τις εταιρείες, και το διακηρύσσουν μέσω των κοινωνικών μέσων ενημέρωσης και άλλων δημόσιων πλατφορμών. Οι επιχειρήσεις δεν μπορούν απλώς να «αντισταθμίζουν» τις επιβλαβείς τους ενέργειες μέσω φιλανθρωπικών προσπαθειών ή μέσω της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης. Πρέπει, αντιθέτως, να επανεξετάσουν αν οι επιχειρηματικές τους πρακτικές χαρακτηρίζονται από απόλυτη διαφάνεια.

Blockchain για την εφοδιαστική αλυσίδα
Το blockchain αναδεικνύεται σε ένα όλο και πιο ισχυρό εργαλείο για την παρακολούθηση των εφοδιαστικών αλυσίδων. Στη βιομηχανία διαμαντιών, ένας πολύτιμος λίθος λαμβάνει ένα ψηφιακό «δακτυλικό αποτύπωμα» που παρακολουθείται από το κατανεμημένο καθολικό σε κάθε βήμα, παρέχοντας έτσι τη διαβεβαίωση ότι το «παρελθόν» του είναι απαλλαγμένο από αιματηρές συγκρούσεις.

Στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, η Διεθνής Αμνηστία εξετάζει το blockchain ως ένα μέσο που θα διασφαλίζει ότι το κοβάλτιο δεν θα είναι προϊόν παιδικής εργασίας. Οι συνεχιζόμενες συγκρούσεις και η διαφθορά της χώρας δείχνουν ότι, αναμφίβολα, η ιχνηλασιμότητα του κοβαλτίου θα παραμείνει μια πρόκληση. Ωστόσο, οι εταιρείες που χρησιμοποιούν κοβάλτιο θα πρέπει να εφρμόσουν ένα σύστημα blockchain, καθώς αυτό θα μπορούσε να εξασφαλίσει την απαιτούμενη ακεραιότητα της εφοδιαστικής αλυσίδας που οι καταναλωτές έχουν πλέον αρχίσει να απαιτούν.

* Ο Peter Seligmann είναι πρόεδρος της Conervation International και διευθύνων σύμβουλος της Nia Tero.