Τρία χρόνια «ΣΤΕΓΗ»

Από την Αναστασία Παρετζόγλου*

Κατηφορίζοντας τη λεωφόρο Συγγρού, που μέχρι πριν από τρία χρόνια ήταν ένας δρόμος γεμάτος εμπορικά μαγαζιά και ξενυχτάδικα, το βλέμμα σου μαγνητίζει το κτίριο της «Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών». Έξοχο δείγμα σύγχρονης αρχιτεκτονικής, με έντονο μνημειακό χαρακτήρα, κατασκευάστηκε με την αποκλειστική χρηματοδότηση και επίβλεψη του Ιδρύματος Ωνάση και έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην αναβάθμιση της λεωφόρου και της γύρω περιοχής.

Στόχος του Ιδρύματος Ωνάση ήταν η δημιουργία ενός κέντρου σύγχρονου πολιτισμού, με αποστολή την υποστήριξη των Ελλήνων δημιουργών, την καλλιέργεια διεθνών συνεργασιών, την εκπαίδευση, αλλά και τη συνύπαρξη της επιστήμης με τις ιδέες και τις τέχνες. Τον Ιανουάριο του 2014, η «Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών» συμπληρώνει τρία χρόνια λειτουργίας και όλα δείχνουν ότι εξελίσσεται στο πολιτιστικό success story της Αθήνας.

Από το πρώτο χρόνο της λειτουργίας της, έδωσε το στίγμα της: Επένδυσε σε ένα πρόγραμμα με διεθνή προσανατολισμό, αλλά με τη νέα ελληνική καλλιτεχνική παραγωγή στο επίκεντρο. Κυρίως,όμως, ανέλαβε το ρίσκο να επιλέγει παραστάσεις και εκδηλώσεις με γνώμονα την πρωτοπορία και την παιδεία,και όχι το κέρδος. «Το κέρδος που προκύπτει από τη “Στέγη” δεν είναι οικονομικό. Είναι, ωστόσο, ουσιαστικό. Δεν είναι τυχαίο ότι ακόμη και σε τέτοιους καιρούς οι χορηγοί που συνδέονται με τη “Στέγη” και τις παραγωγές της θεωρούν ότι η οικονομική τους συμμετοχή είναι χρήσιμη και ωφέλιμη για τους ίδιους και όχι μόνον για τους χορηγούμενους» υποστηρίζει η εκτελεστική υποδιευθύντρια και «ψυχή» της «Στέγης», Αφροδίτη Παναγιωτάκου, και συμπληρώνει: «Χάρη στο Ίδρυμα Ωνάση, ένα ίδρυμα ισχυρό επιχειρηματικά ώστε να μπορεί να ασκεί κοινωφελή δράση, η “Στέγη” λειτουργεί με τους καλύτερους όρους, δίχως να επιβαρύνεται στο παραμικρό
ο Έλληνας φορολογούμενος».

Διαβάστε ακόμη: Η Στέγη αυτοσχεδιάζει

Η επικοινωνιακή στρατηγική που ακολουθεί είναι εξίσου πρωτοποριακή. Κύριο όχημα κάθε καμπάνιας είναι το ίντερνετ και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ήδη μετρά 120.000 ενεργούς Facebook fans, ενώ πρόσφατα σημείωσε 3,5 εκατομμύρια σε views–αριθμό ρεκόρ– για post που αφορούσε τον Κ.Π. Καβάφη.

Τις δε συζητήσεις του κύκλου Λέξεις & Σκέψεις παρακολούθησαν διαδικτυακά πάνω από 22.000 χρήστες, με αποκορύφωμα τη Δίκη του Σωκράτη, κατά την οποία στην ιστοσελίδα του event σημειώθηκαν 5,3 εκατομμύρια hits.

Η ανταπόκριση είναι εντυπωσιακή. Σύμφωνα με στοιχεία της «Στέγης», το κατώφλι της έχουν διαβεί έως σήμερα περί το μισό εκατομμύριο πολιτών (άνω των 350.000 εισιτηρίων), ο μέσος όρος πληρότητας για τη χρονιά 2012-2013 ήταν 87%, ενώ από τις 230 παραγωγές περισσότερες από 40 ήταν sold-out. Επιπλέον, καταρρίπτοντας τις έρευνες που συνήθως μιλούν για ένα κατεξοχήν γυναικείο κοινό που παρακολουθεί τα καλλιτεχνικά δρώμενα, η «Στέγη» κέρδισε πολλούς άντρες –σε συναυλίες τζαζ ή world music οι άντρες είναι μάλιστα πλειονότητα και το κοινό αυτό μεγαλώνει διαρκώς.

Διόλου τυχαίο, αν αναλογιστούμε ότι την ώρα που η Ελλάδα βιώνει για πέμπτη χρονιά μια άνευ προηγουμένου
κρίση. Με την ανεργία να ξεπερνά το 27% και τους κοινωνικά αποκλεισμένους το 36%, η «Στέγη» θέσπισε μια πολιτική φθηνών εισιτηρίων (από 4 έως 32 ευρώ, 7 ευρώ κάθε Τετάρτη και εισιτήρια για ανέργους των 5 ευρώ), θεωρώντας ότι ο πολιτισμός είναι μέρος της καθημερινότητας των πολλών.

«Δεν μπορείς να δηλώνεις ότι προσφέρεις πολιτισμό και να ζητάς από τον μέσο Έλληνα πολίτη να διαθέσει 70 ευρώ για να απολαύσει μια θεατρική παραγωγή. Μπορείς να το κάνεις αν αποτελείς μια αμιγώς εμπορική επιχείρηση, κάτι το οποίο δεν είμαστε», μας λέει η Αφροδίτη Παναγιωτάκου.

Ποιο είναι, όμως, το προφίλ αυτού του κοινού; Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα που πραγματοποίησε για λογαριασμό της «Στέγης» η εταιρεία Alternative, πρόκειται για ένα urban κοινό το οποίο αντιστέκεται στο αρνητικό κλίμα που προκαλεί η κρίση και αναζητά τρόπους αντιμετώπισής της μέσα από εμπειρίες πολιτισμού.

Το κοινό αυτό έκτισε μια σχέση εμπιστοσύνης με τη «Στέγη» ως brand: «Εφόσον συμβαίνει στη “Στέγη”,είναι καλό». Η πλειονότητά του ανήκει στις ηλικίες μεταξύ 35-45, είναι μέσου εισοδήματος, ανώτατης εκπαίδευσης, έχει ξεκάθαρη άποψη για το τι είναι η «Στέγη» και την ταυτίζει με την πρωτοπορία.

Είναι όμως ο πολιτισμός «απάντηση» στις τεράστιες ανάγκες που γεννά η κρίση η οποία μαστίζει τον Έλληνα; Κατά την Αφροδίτη Παναγιωτάκου, «ο πολιτισμός ανοίγει τους ορίζοντες της σκέψης, απελευθερώνει το συναίσθημα, φέρνει κοντά τους ανθρώπους. Δεν συντελεί άμεσα στην επιβίωση, αλλά απαντά στην ανάγκη για ποιότητα ζωής. Με αυτήν την έννοια, ο πολιτισμός είναι απάντηση και θεραπεία για τη σκληρή καθημερινότητα».

Σε ερώτηση του Fortune για τον αν η «Στέγη» έχει εκπληρώσει τον σκοπό για τον οποίο δημιουργήθηκε, η Αφροδίτη Παναγιωτάκου είναι κατηγορηματική: «Ναι. Δίχως καμία έκπτωση στο πολιτιστικό προϊόν, το κοινό ανταποκρίνεται με τον καλύτερο τρόπο. Είναι μία από τις ελάχιστες περιπτώσεις όπου ευημερούν και οι άνθρωποι και οι αριθμοί». Αυτό δεν
σημαίνει ότι η «Στέγη» εφησυχάζει.

«Όσο απαραίτητη είναι η συνέπεια,άλλο τόσο είναι η ευελιξία. Στη “Στέγη” αλλάζουμε και εξελισσόμαστε κάθε μέρα. Η “αγορά” του πολιτισμού απαιτεί ενέργεια και ευαίσθητες κεραίες. Φροντίζουμε να μη θεωρούμε δεδομένη καμία επιτυχία», σημειώνει.

Επόμενος στόχος είναι ακόμη μεγαλύτερη εξωστρέφεια, με περισσότερες ελληνικές παραγωγές σε σημαντικές σκηνές του εξωτερικού.

Και, κυρίως, να γίνει η «Στέγη» σημείο αναφοράς για τον σύγχρονο πολιτισμό σε διεθνές επίπεδο – για αυτό και φέτος δημιουργήθηκε και το Τμήμα Εξωστρέφειας.

Η «Στέγη» σε αριθμούς
Σύνολο παραγωγών 2011-2013: 231
Εκπαιδευτικά Προγραμμάτα: 120
Παραγωγές 2013-2014: άνω των 100
Εισιτήρια: περισσότερα από 350.000
Facebook: 120.000 ενεργοί fans.
Twitter followers: 8.000
Εγγεγραμμένοι Φίλοι: 3.200

*Η Αναστασία Παρετζόγλου είναι brand manager του FORTUNE

** Το κείμενο δημοσιεύεται στο περιοδικό Fortune που κυκλοφορεί στα περίπτερα