«SOS» εκπέμπει το κλίμα: Τα καιρικά φαινόμενα που σόκαραν τον πλανήτη- Πώς αντιδρά ο Τραμπ

Σε τουλάχιστον 21 ανήλθε ο αριθμός των νεκρών από το πολικό ψύχος που σάρωσε μεγάλο τμήμα των ΗΠΑ, την ώρα που τα ακραία καιρικά φαινόμενα αρχίζουν να υποχωρούν σήμερα, με τους μετεωρολόγους να προβλέπουν ένα σχετικά θερμότερο Σαββατοκύριακο στα μεσοδυτικά και τα βορειοανατολικά. Στον αντίποδα, η Αυστραλία «φλέγεται». Ο Ιανουάριος ήταν ο πιο θερμός μήνας στα χρονικά της ηπείρου. Χαρακτηριστικό είναι ότι στην Αδελαΐδα ο υδράργυρος άγγιξε τους 49,5 βαθμούς Κελσίου.

Αυστραλία

Την Παρασκευή 1 Φεβρουαρίου, αφού μελετήθηκαν ενδελεχώς όλα τα στοιχεία του προηγούμενη μήνα, το Γραφείο Μετεωρολογίας της Αυστραλίας ανακοίνωσε ότι ο Ιανουάριος ήταν ο πιο «καυτός» μήνας στην ιστορία της. Το γεγονός περιεγράφηκε ως πρωτοφανές.

Στις 24 Ιανουαρίου το θερμόμετρο στην Αδελαΐδα έφτασε τους 46,6 βαθμούς ενώ κατά τόπους άγγιξε και τους 50 δημιουργώντας τεράστια προβλήματα σε ανθρώπους, ζώα, φυτά αλλά και υποδομές. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε ουκ ολίγες περιπτώσεις παρατηρήθηκε φθορά στο οδόστρωμα ενώ έχουν αναφερθεί περιστατικά μαζικών θανάτων ζώων και ψαριών λόγω των ακραίων καιρικών συνθηκών.

Οι αρχές της Αυστραλίας προειδοποιούν τους κατοίκους, ιδιαίτερα αυτούς που συγκαταλέγονται στις ευπαθείς ομάδες, να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί, να αποφεύγουν τις περιττές μετακινήσεις και να κρατούν το σώμα τους ενυδατωμένο, καταναλώνοντας πολλά υγρά.

Την ίδια ώρα ερευνητές προειδοποιούν ότι αν δεν παρθούν γενναίες αποφάσεις για το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής, τότε η Αυστραλία θα αντιμετωπίσει ακόμα πιο ισχυρά κύματα καύσωνα τα επόμενα χρόνια. Σ’ ένα παράδειγμα που δόθηκε, η Αδελαΐδα το 2100 θα υποφέρει για 22 μέρες το χρόνο από θερμοκρασίες μεγαλύτερες των 40 βαθμών.

Στο μεταξύ αυτό το Σαββατοκύριακο θα είναι ιδιαίτερα θερμό στη Μελβούρνη με την θερμοκρασία να αγγίζει τους 40 βαθμούς την  Κυριακή (και 35 σήμερα) Σάββατο. Την ίδια στιγμή η πύρινη λαίλαπα συνεχίζει το καταστροφικό της έργο στην Τασμάνια ενώ στο Κουίνσλαντ πλημμύρες προξένησαν μεγάλες ζημιές και απειλήθηκαν και ανθρώπινες ζωές.

ΗΠΑ- Καναδάς

Τουλάχιστον 21 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από το πολικό ψύχος που σάρωσε μεγάλο τμήμα των ΗΠΑ, την ώρα που τα ακραία καιρικά φαινόμενα αρχίζουν να υποχωρούν σήμερα, με τους μετεωρολόγους να προβλέπουν ένα σχετικά θερμότερο Σαββατοκύριακο στα μεσοδυτικά και τα βορειοανατολικά.

Ο υδράργυρος από τη νότια Νέα Αγγλία έως το βόρειο τμήμα των Μεσοδυτικών πολιτειών αναμένεται να ανέλθει μεταξύ 7 και 10 βαθμών Κελσίου κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου και τη Δευτέρα, μετά το πρωτόγνωρο στα χρονικά κύμα ψύχους, με θερμοκρασίες έως και -53 βαθμούς κελσίου (Μινεσότα).

 

Στο Σικάγο, όπου τα θερμόμετρα έδειξαν -30 βαθμούς Κελσίου, νωρίτερα την εβδομάδα, η θερμοκρασία σήμερα το πρωί ανήλθε στους -7 βαθμούς Κελσίου, προσφέροντας μια αίσθηση κανονικότητας για τα δεδομένα της τρίτης μεγαλύτερης πόλης της χώρας. «Είναι σαν καλοκαίρι» δήλωσε η Ντολόρες Μάρεκ, ηλικίας 57 ετών. «Η κατάσταση είναι πολύ καλύτερη σε σύγκριση με πριν».

«Ο ψυχρός αέρας που βρισκόταν πάνω από τις Μεγάλες Λίμνες, τα Μεσοδυτικά μετακινείται. Τώρα, βρίσκεται πάνω από την Πενσυλβάνια και τη Νέα Υόρκη» είπε ο μετεωρολόγος Μπράιαν Τζάκσον, της Μετεωρολογικής Υπηρεσίας των ΗΠΑ, σε μια τηλεφωνική συνέντευξη στο Reuters. «Καθώς κινείται προς τα ανατολικά, θα μεταφέρει ανέμους από τα νότια και αναμένουμε αύξηση της θερμοκρασίας το Σαββατοκύριακο», συμπλήρωσε.

«Σε ορισμένες περιοχές των Μεσοδυτικών πολιτειών, η αύξηση της θερμοκρασίας θα είναι η πιο ακραία που έχουμε ποτέ δει σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα» επισήμανε, από την πλευρά του, μιλώντας στο Γαλλικό Πρακτορείο, ο Τζεφ Μάστερς, μετεωρολόγος της εταιρείας Weather Underground.

Την ίδια ώρα, η Αρχή Διαχείρισης Καταστροφών των ΗΠΑ (Fema) εξέδωσε προειδοποιητικό δελτίο για τον κίνδυνο πλημμυρών λόγω της ταχείας τήξης του χιονιού.

Η κακοκαιρία πλήττει σήμερα το ανατολικό τμήμα της χώρας. Η περιοχή της Ουάσιγκτον καλύφθηκε από πολλά εκατοστά χιονιού, με αποτέλεσμα το κλείσιμο σχολείων. Η χαμηλότερη θερμοκρασία που καταγράφηκε νωρίς σήμερα το πρωί ήταν -37 βαθμοί κελσίου στο Στόνινγκτον του Μίσιγκαν, σύμφωνα με την αμερικανική μετεωρολογική υπηρεσία.

Είχαν περάσει είκοσι χρόνια από την προηγούμενη φορά που μια τέτοια μάζα παγωμένου αέρα έπληξε τις μεσοδυτικές και βορειοανατολικές Πολιτείες, υπενθύμισε η αμερικανική Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία.

«Όλα οφείλονται στην ξαφνική υπερθέρμανση της στρατόσφαιρας», λέει ο Σαλβατόρε Πασκάλ, ερευνητής στις ατμοσφαιρικές επιστήμες στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον. «Μια ισχυρή θέρμανση της στρατόσφαιρας είχε ως αποτέλεσμα μετά από μερικές εβδομάδες μια πολική δίνη στην κατώτερη ατμόσφαιρα (τροπόσφαιρα). Η δίνη αναπτύσσει “λοβούς” που ευνοούν την κάθοδο του πολικού αέρα και αντιστρόφως την ανάβαση του θερμότερου αέρα μέχρι τον Πόλο».

Πού οφείλεται το φαινόμενο

Ο μετεωρολόγος και επιστημονικός συντάκτης της γερμανικής Süddeutsche Zeitung, Πάτρικ Ίλινγκ, γράφει αναλυτικά: «Φανταστείτε την εναέρια μάζα πάνω από την Αρκτική. Το χειμώνα, στροβιλίζεται ιδιαίτερα βίαια σε έναν κύκλο. Ο αέρας κινείται συνεχώς σαν να θέλει να σπάσει το περίβλημά του. Ο περιστρεφόμενος ψυχρός αέρας προσπαθεί να διεισδύσει βίαια σε θερμότερα γεωγραφικά πλάτη. Συγκρατείται όμως από ένα φυσικό φράχτη. Αυτή αποτελείται από ένα είδος ιμάντα από ισχυρούς ανέμους που πνέουν σε αρκετά χιλιόμετρα και τυλίγονται γύρω από ολόκληρο το βόρειο ημισφαίριο της γης, το λεγόμενο “jetstream”.

Εάν ο πολικός αέρας σπάσει αυτό το όριο ή το Jestream χάσει ισχύ, τότε ο πολικός αέρας εισβάλει σε θερμότερες περιοχές. Και μερικές φορές οι πολικές αέριες μάζες επικρατούν. Αυτό συμβαίνει στην Αμερική, το βόρειο τμήμα της οποίας έχει μετατραπεί σε ένα τραχύ, ψυχρό Αρκτικό τοπίο. Όταν το φαινόμενο αυτό εμφανίζεται στην Κεντρική Ευρώπη, χρησιμοποιείται συχνά ο ανόητος όρος “ρωσικό μαστίγιο”».

Η «απάντηση» του Τραμπ στην κλιματική αλλαγή

Το ότι ο Ντόναλντ Τραμπ θεωρεί την κλιματική αλλαγή μια τεράστια συνωμοσία των απανταχού επιστημόνων δεν είναι κάτι καινούργιο. Το γεγονός ότι υπάρχουν πλέον εκατοντάδες έγκυρες μελέτες που κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για τις ολέθριες συνέπειες του συγκεκριμένου φαινομένου δεν πτοεί τον Αμερικανό πρόεδρο, ο οποίος πιστεύει ότι κοιτάζοντας απλά το θερμόμετρο σε διάφορες περιοχές των ΗΠΑ μπορεί να εκφράσει μια απόλυτα επιστημονική άποψη σχετικά με το εν λόγω ζήτημα.

Σε ένα tweet του, ο 72χρονος πρόεδρος των ΗΠΑ, χλευάζοντας ξανά τους ερευνητές, ζήτησε από την «εξαφανισμένη» κλιματική αλλαγή να επιστρέψει, αφού στα Μεσοδυτικά της ΗΠΑ κάνει ψόφο και οι Αμερικανοί δεν μπορούν να σταθούν ούτε λεπτό έξω από τα σπίτια τους λόγω κρύου.

«Στα όμορφα Μεσοδυτικά, η αίσθηση ψύχους (η θερμοκρασία την οποία αισθάνεται ο ανθρώπινος οργανισμός υπό την επίδραση χαμηλών θερμοκρασιών και παρουσία ανέμου) φτάνει τους -50 βαθμούς Κελσίου, το χαμηλότερο επίπεδο που έχει καταγραφεί ποτέ στην ιστορία. Τις επόμενες μέρες το κρύο αναμένεται να χειροτερεύσει. Οι άνθρωποι δεν αντέχουν να βρίσκονται έξω ούτε καν για λίγα λεπτά. Τι διάολο συμβαίνει με την Κλιματική Αλλαγή; Σε παρακαλώ, γύρνα πίσω γρήγορα! Σε χρειαζόμαστε!» έγραψε στην ανάρτησή του ο Τραμπ.

In the beautiful Midwest, windchill temperatures are reaching minus 60 degrees, the coldest ever recorded. In coming days, expected to get even colder. People can’t last outside even for minutes. What the hell is going on with Global Waming? Please come back fast, we need you!

— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) 29 January 2019

Παρόλο που ο Αμερικανός πρόεδρος θεωρεί πιθανόν ότι με αυτό το «πνευματώδες» tweet κλείνει τα στόματα των επιστημόνων, η αλήθεια είναι μάλλον διαφορετική.

Μπορεί ο Τραμπ να ζητά τη βοήθεια της κλιματικής αλλαγής για να καταπολεμήσει το κρύο, όμως στην πραγματικότητα η κλιματική αλλαγή είναι ένας από τους παράγοντες που προκαλούν αυτές τις θερμοκρασίες ρεκόρ στις Μεσοδυτικές πολιτείες.

Σύμφωνα με το National Geographic, ως κλιματική αλλαγή ορίζεται η βαθμιαία αύξηση της ατμοσφαιρικής θερμοκρασίας του πλανήτη λόγω της εκπομπής των λεγόμενων αερίων του θερμοκηπίου, που εγκλωβίζουν τη θερμότητα. Επειδή το κλίμα της Γης αλλάζει με τόσο γοργό ρυθμό, γίνεται ολοένα και πιο συχνή η εμφάνιση ακραίων καιρικών φαινομένων, συμπεριλαμβανομένων και των ασυνήθιστα σφοδρών χειμώνων.

Το λάθος που κάνει ο Τραμπ (και αρκετοί άλλοι) είναι ότι συγχέει τον καιρό με το κλίμα. Ο καιρός αναφέρεται στις ατμοσφαιρικές συνθήκες κατά τη διάρκεια μιας σύντομης περιόδου, ενώ το κλίμα αφορά σε μια διαχρονική θεώρηση των καιρικών μοτίβων.

Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο η οποιαδήποτε απόπειρα να συνδέσει κάποιος τα κατά τόπους καιρικά φαινόμενα με την ύπαρξη ή μη της κλιματικής αλλαγής δεν έχει την παραμικρή επιστημονική βάση, όπως έχουν επανειλημμένα τονίσει οι ερευνητές, χωρίς φυσικά να αλλάζει η γνώμη του Αμερικανού προέδρου.

Η Ανταρκτική χάνει έξι φορές περισσότερους πάγους κάθε χρόνο απ’ ό,τι πριν 40 χρόνια

Η μάζα των πάγων που χάνονται από την Ανταρκτική κάθε χρόνο και καταλήγουν στη θάλασσα, έχει εμφανίσει αύξηση κατά έξι περίπου φορές από το 1979 μέχρι σήμερα, σύμφωνα με νέες εκτιμήσεις Αμερικανών και Ολλανδών επιστημόνων. Το φαινόμενο αποδίδεται κυρίως στην κλιματική αλλαγή και αναμένεται να οδηγήσει σε μεγαλύτερη άνοδο της στάθμης των ωκεανών διεθνώς τις επόμενες δεκαετίες.

Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια-Ιρβάιν, της NASA και του Πανεπιστημίου της Ουτρέχτης, με επικεφαλής τον ειδικό στους παγετώνες καθηγητή Ερίκ Ρινιό, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ (PNAS), βρήκαν ότι η επιταχυνόμενη τήξη των πάγων έχει ήδη οδηγήσει σε άνοδο της στάθμης των θαλασσών κατά σχεδόν ενάμισι εκατοστό (14 χιλιοστά) μέσα στα τελευταία 40 χρόνια.

«Πρόκειται απλώς για την κορυφή του παγόβουνου. Καθώς η παγοκάλυψη της Ανταρκτικής συνεχίζει να λιώνει, αναμένουμε πολύ μεγαλύτερη άνοδο της στάθμης των θαλασσών μέσα στους επόμενους αιώνες», δήλωσε ο Ρινιό.

Η νέα μελέτη της διαχρονικής εξέλιξης των ανταρκτικών πάγων εξέτασε 18 διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές, καθώς και νησιά γύρω από την Ανταρκτική, ενώ τα στοιχεία ελήφθησαν κυρίως από εναέριες και δορυφορικές φωτογραφίες.

Εκτιμάται ότι μεταξύ 1979-1990 η παγωμένη ήπειρος έχανε μέσω αποκόλλησης κατά μέσο όρο 40 γιγατόνους (δισεκατομμύρια τόνους) μάζας πάγων ετησίως, ενώ η ποσότητα αυτή έφθασε τους περίπου 252 γιγατόνους κατά την περίοδο 2009-2017. Επίσης, ενώ μεταξύ 1979-2001 η μέση ετήσια τήξη πάγων υπολογιζόταν σε 48 γιγατόνους, έφθασε τους 134 γιγατόνους μεταξύ 2001-2017, εμφανίζοντας μέση ετήσια αύξηση 280%.

Η πιο ευάλωτη περιοχή και πιο επιρρεπής στην αποκόλληση πάγων (που γίνονται παγόβουνα), καθώς και στο λιώσιμο, θεωρείτο ανέκαθεν η Δυτική Ανταρκτική, όμως η νέα έρευνα δείχνει ότι υπάρχει κίνδυνος και για την Ανατολική. Οι ερευνητές επεσήμαναν ότι η Ανατολική Ανταρκτική, που διαθέτει περίπου δεκαπλάσιους πάγους από τη Δυτική και θεωρείτο πιο σταθερή, φαίνεται να είναι πιο ευαίσθητη στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, από ό,τι εκτιμούσαν έως τώρα οι επιστήμονες. Υπολόγισαν ότι το ανατολικό τμήμα της ηπείρου έχει συμβάλει πάνω από 30% στη συνολική άνοδο της στάθμης των ωκεανών λόγω της Ανταρκτικής.

Το πρόβλημα όμως είναι ότι αυτή η απαισιόδοξη εκτίμηση έρχεται σε αντίθεση με το συμπέρασμα μιας μεγάλης επιστημονικής μελέτης, που είχε δημοσιευθεί στο Nature το 2018, σύμφωνα με την οποία στην πραγματικότητα στην Ανατολική Ανταρκτική προσθέτονταν περίπου πέντε δισεκατομμύρια τόνοι πάγου κάθε χρόνο κατά την περίοδο 1992-2017.

«Αν η νέα μελέτη είναι σωστή, τότε αλλάζει το ‘παιγνίδι’, όσον αφορά την άνοδο της στάθμης των θαλασσών αυτό τον αιώνα», δήλωσε στο Science ο διακεκριμένος κλιματολόγος Μάικλ Οπενχάιμερ του Πανεπιστημίου Πρίνστον.

Η νέα μελέτη -οι προβλέψεις της οποίας θα πρέπει να επιβεβαιωθούν- πυροδοτεί φόβους μήπως η έως τώρα θεωρούμενη σταθερή Ανατολική Ανταρκτική αρχίσει να καταρρέει και να χάνει τεράστιες ποσότητες πάγου. Όμως αναμένεται μια νέα επιστημονική διαμάχη για το ποια μελέτη είναι πιο αξιόπιστη, η απαισιόδοξη φετινή ή η αισιόδοξη περυσινή, όσον αφορά τη σταθερότητα της Ανατολικής Ανταρκτικής και τους κινδύνους που αυτή κρύβει.

Σε ποιες χώρες είναι αυξημένη η απειλή της λειψυδρίας

Η Ελλάδα και οι άλλες χώρες της νότιας Ευρώπης (Ισπανία, Ιταλία, Κύπρος), αλλά και η Τουρκία, προβλέπεται να αντιμετωπίσουν αυξημένες ελλείψεις νερού, σύμφωνα με μια νέα επιστημονική μελέτη του Κοινού Κέντρου Ερευνών (JRC) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Η έρευνα- που αξιολογεί τις μελλοντικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, των αλλαγών στις χρήσεις γης και των συνηθειών στην κατανάλωση του νερού- εκτιμά ότι ενώ από τη μία θα υπάρχουν αυξημένες πλημμύρες, από την άλλη θα επιδεινώνεται η λειψυδρία, ιδίως τα καλοκαίρια. Οι συνέπειες αποδίδονται κατά κύριο λόγο στην κλιματική αλλαγή (σε ποσοστό 80% ως 90%) και δευτερευόντως σε άλλους παράγοντες, όπως η χρήση της γης και του νερού (10% ως 20%).

Οι ερευνητές προβλέπουν σημαντικές μειώσεις στην αναπλήρωση του υδροφόρου ορίζοντα, ιδίως για την Ελλάδα (προβλέπεται μια ετήσια απώλεια της τάξης των 810 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων νερού), την Ισπανία και την Πορτογαλία, κάτι που σημαίνει μειωμένη διαθεσιμότητα νερού για άρδευση γεωργικών καλλιεργειών, άρα και μειωμένη διαθεσιμότητα τροφίμων.

Η αυξανόμενη ξηρασία στον Ευρωπαϊκό Νότο θα οδηγήσει σε ολοένα μεγαλύτερη έλλειψη νερού και σε μειωμένα υδάτινα αποθέματα για τα υδροηλεκτρικά εργοστάσια σε μεσογειακές χώρες όπως η Ελλάδα. Αυτό θα έχει ως συνέπεια, εκτός από τη γεωργία και τα τρόφιμα, να επηρεασθούν αρνητικά επίσης οι τομείς της παραγωγής ενέργειας και των μεταφορών.

Για την Ελλάδα- σε περίπτωση ανόδου της θερμοκρασίας κατά δύο βαθμούς- αναμένεται μια ετήσια μείωση της τάξης του 2% στην εισροή υδάτων στα υδροηλεκτρικά εργοστάσια, ενώ αντίθετα για τη βόρεια Ευρώπη προβλέπεται μια αύξηση περίπου κατά 13%. Αν όμως η άνοδος της θερμοκρασίας είναι μεγαλύτερη, έως το τέλος του αιώνα η μείωση στα υδροηλεκτρικά εργοστάσια μπορεί να φθάσει το 10%.

Η Ελλάδα και η Κύπρος είναι οι δύο χώρες που -με μια άνοδο της θερμοκρασίας κατά δύο βαθμούς- προβλέπεται να έχουν την μεγαλύτερη πίεση στη διαθεσιμότητα του νερού, καθώς προβλέπεται μια αύξηση περίπου κατά 100% στην αναλογία ζήτησης νερού προς διαθεσιμότητά του (water demand-availability ratio-WEI), δηλαδή θα έχουν την μεγαλύτερη ανισορροπία ζήτησης-προσφοράς νερού στην Ευρώπη.

Οι επιστήμονες έκαναν εκτιμήσεις σε βάθος 30 ετών με βάση αφενός ένα αισιόδοξο σενάριο (θα επιτευχθεί ο στόχος της Συμφωνίας των Παρισίων το 2015 για άνοδο της παγκόσμιας θερμοκρασίας λιγότερο από δύο βαθμούς Κελσίου) και αφετέρου ένα απαισιόδοξο σενάριο (η άνοδος της θερμοκρασίας θα ξεπεράσει τους δύο βαθμούς και μπορεί να φθάσει ακόμη και τους τέσσερις). Αν και στην πρώτη πιο αισιόδοξη περίπτωση οι συνέπειες αναμένονται λιγότερο σοβαρές, παρόλα αυτά πάλι προβλέπονται τόσο περισσότερες πλημμύρες, όσο και μεγαλύτερη λειψυδρία.

Συνολικά στις μεσογειακές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (μεταξύ των οποίων η Ελλάδα) ο αριθμός των ανθρώπων που προβλέπεται να επηρεασθούν από την έλλειψη νερού έως το τέλος του αιώνα μας, αν ισχύσει το αισιόδοξο σενάριο, θα αυξηθεί από 85 εκατομμύρια σήμερα, σε 104 εκατομμύρια.

Οι χώρες της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης θα έχουν στο μέλλον μεγαλύτερα αποθέματα νερού κάθε χρόνο, αλλά και περισσότερες πλημμύρες σε σχέση με τις χώρες της Νότιας Ευρώπης. Η μελέτη προτείνει να ληφθούν περισσότερα προληπτικά μέτρα, ιδίως στη Νότια Ευρώπη, όπως καλύτερη διαχείριση του νερού για άρδευση (ώστε να μη γίνεται σπατάλη του), φύτεμα περισσότερων καλλιεργειών ανθεκτικών στην ξηρασία, αύξηση του τιμολογίου για αγροτική και βιομηχανική χρήση του νερού, ανάπτυξη νέων τεχνολογιών ψύξης στις μονάδες ηλεκτροπαραγωγής (ώστε να καταναλώνουν λιγότερο νερό) κ.α.

Η μελέτη προειδοποιεί ότι «αν η ζήτηση νερού παραμείνει στα σημερινά επίπεδα και χωρίς σημαντικές προσπάθειες για εξοικονόμηση νερού, η άνοδος της θερμοκρασίας και η μείωση των βροχοπτώσεων λόγω κλιματικής αλλαγής στη Μεσόγειο θα προκαλέσει ακραίες αυξήσεις στη λειψυδρία. Οι άνθρωποι που ήδη έχουν επηρεασθεί υπό τις παρούσες κλιματικές συνθήκες, στο μέλλον θα έλθουν αντιμέτωποι με πολύ πιο σοβαρή έλλειψη νερού από ό,τι τώρα».

Μια δεύτερη μελέτη επιβεβαιώνει

Μια δεύτερη διεθνής έρευνα, με επικεφαλής τον καθηγητή Ασίς Σάρμα του Πανεπιστημίου της Νέας Νότιας Ουαλίας της Αυστραλίας, τα αποτελέσματα της οποίας δημοσιεύθηκαν σε διάφορα επιστημονικά περιοδικά (Nature Geoscience, Geophysical Research Letters, Scientific Reports, Water Resources Research), επιβεβαιώνει το παράδοξο: τα αποθέματα νερού συρρικνώνονται, ενώ η κλιματική αλλαγή προκαλεί πιο έντονες βροχοπτώσεις και πλημμύρες. Η αιτία είναι ότι η άνοδος της θερμοκρασίας οδηγεί σε μεγαλύτερη ξηρασία του εδάφους, ιδίως σε περιοχές ήδη ξηρές.

Η μελέτη- η πιο εκτεταμένη διεθνής ανάλυση για τις βροχές και τις ροές των ποταμών μέχρι σήμερα- έλαβε υπόψη της στοιχεία από χιλιάδες σταθμούς παρατήρησης σε 160 χώρες. «Αυτό που δεν περιμέναμε, είναι ότι, παρά τις έξτρα βροχές παντού στον κόσμο, τα μεγάλα ποτάμια σταδιακά στερεύουν. Λιγότερο νερό στα ποτάμια μας σημαίνει λιγότερο νερό στις πόλεις και στα αγροκτήματα. Και πιο ξηρό έδαφος σημαίνει πως οι αγρότες θα χρειάζονται περισσότερο νερό για να μεγαλώσουν τις ίδιες καλλιέργειες. Είναι τρομερά ανησυχητικό ότι κάτι παρόμοιο συμβαίνει παντού στον κόσμο».

Οι επιστήμονες έχουν υπολογίσει ότι για κάθε 100 σταγόνες βροχής που πέφτουν στη γη, μόνο οι 36 μετατρέπονται σε «μπλε νερό», δηλαδή εισέρχονται στις λίμνες, στα ποτάμια και στον υδροφόρο ορίζοντα, συνεπώς μπορούν να αξιοποιηθούν για τις ανθρώπινες ανάγκες. Τα υπόλοιπα δύο τρίτα της βροχής γίνονται «πράσινο νερό», δηλαδή κατακρατούνται ως υγρασία από το έδαφος.

Όσο ανεβαίνει η θερμοκρασία του πλανήτη, τόσο περισσότερο νερό εξατμίζεται από το έδαφος, το οποίο έτσι απορροφά μεγαλύτερη ποσότητα της βροχής, με αποτέλεσμα να απομένει όλο και λιγότερο «μπλε νερό» για ανθρώπινη χρήση.

«Το πρόβλημα είναι διπλό», τόνισε ο Σάρμα. «Από τη μία ολοένα λιγότερο νερό καταλήγει εκεί όπου μπορούμε να το αποθηκεύσουμε για κατοπινή χρήση. Από την άλλη, οι βροχές γίνονται πιο έντονες, κατακλύζοντας τα συστήματα απορροής στις πόλεις και οδηγώντας σε συχνότερες και πιο έντονες πλημμύρες σε αστικές περιοχές».

Οι ερευνητές προτείνουν νέες πολιτικές για το νερό, όπως λιγότερο εντατική χρήση του στη γεωργία, αλλά και υποδομές για την αποθήκευση του νερού των αστικών πλημμυρών, ώστε να μη πηγαίνει χαμένο. Το Τόκιο, που κάποτε πλημμύριζε κάθε χρόνο, πρωτοπορεί σε αυτό τον τομέα, καθώς έχει δημιουργήσει μια μεγάλη υπόγεια δεξαμενή, όπου συσσωρεύονται τα νερά των πλημμυρών και αργότερα αξιοποιούνται. Σήμερα πια η ιαπωνική πρωτεύουσα δεν πλήττεται από πλημμυρικά φαινόμενα, ενώ παράλληλα έχει περισσότερο διαθέσιμο νερό.