To Brexit και το μέλλον της εμπορικής συμφωνίας ΕΕ – Ιαπωνίας
Γιατί μια, κατά τα άλλα, άσχετη συνθήκη μπορεί να αποτελέσει ένα διπλωματικό εργαλείο για την επίλυση του σημαντικότερου προβλήματος των διαπραγματεύσεων.
«Η υπογραφή της συμφωνίας με την Ιαπωνία είναι ταυτόχρονα μία δήλωση για το μέλλον του ελεύθερου και δίκαιου εμπορίου. Στον πυρήνα της βρίσκονται δικαιοσύνη και αξίες. Δεν υπάρχει προστασία στον προστατευτισμό -και δεν υπάρχει ενότητα όπου υφίσταται μονομερής προσέγγιση»
Ζαν Κλοντ Γιούνκερ.
Η Ευρωζώνη είναι σήμερα η μεγαλύτερη οικονομική δύναμη στον κόσμο σε ότι αφορά το εμπόριο. Τα πιο πρόσφατα στοιχεία της Eurostat δείχνουν ότι παρά την υποχώρηση της ανάπτυξης, τη γενικότερη αστάθεια, τη βραδύτητα με την οποία προχωράει η εμβάθυνση, και τον εμπορικό πόλεμο, οι 28 της ΕΕ συνεχίζουν να απολαμβάνουν τα αγαθά της ενιαίας εσωτερικής αγοράς και την τους εμπορικούς δεσμούς με τρίτες χώρες.
Στο σχήμα μπορείτε να δείτε τα είδη των εμπορικών συμφωνιών που έχει συνάψει, όπως την Ευρωπαϊκή Ζώνη Ελεύθερου Εμπορίου. Όμως εκτός από αυτές, πλήθος άλλων διμερών Συμφωνιών έχουν υπογραφεί με τρίτες χώρες με την μορφή FTA –Συμφωνίες Ελεύθερου Εμπορίου. Η ανατροπή που επέφερε στο εμπόριο η νέα εμπορική πολιτική των ΗΠΑ, είχε ως συνέπεια τη διακοπή των πολύχρονων διαπραγματεύσεων των δυο μερών (TTIP-Διατλαντική Συμφωνία Επενδύσεων και Εμπορίου). Μια δύσκολη διαπραγμάτευση ούτως ή άλλως, που θα αποτελούσε τη μεγαλύτερη εμπορική Συμφωνία. Παρά την αποτυχία, η Ε.Ε. συνέχιζε και συνεχίζει την πολιτική της.
Μετά από πέντε χρόνια διαπραγματεύσεων μεταξύ δυο από τις ισχυρότερες οικονομικές δυνάμεις υπέγραψαν τον Δεκέμβριο τη μεγαλύτερη εμπορική Συμφωνία στην ιστορία της παγκοσμιοποίησης, που τέθηκε σε ισχύ από την 1/2/19. Οι εξαγωγές της Ε.Ε. στη χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου ανέρχονται σε 86 δισ. ευρώ σε υπηρεσίες και αγαθά, και προβλέπεται αύξησή τους κατά 13%. Κι αυτό γιατί η συμφωνία, που αφορά 660 εκ. κατοίκους, θα μειώσει τις τιμές και των εξαγωγών και των εισαγωγών, αλλά και το κόστος σε χρήμα και χρόνο λόγω της εξάλειψης δασμολογικών, φορολογικών και γραφειοκρατικών διαδικασιών, σε όφελος των καταναλωτών και των επιχειρήσεων.
Η διάρκεια των διαπραγματεύσεων, σε σχέση με όλες τις διμερείς ή πολυμερείς Συμφωνίες, είναι σχετικά μικρή. Πέντε χρόνια έπρεπε οι υπηρεσίες της Κομισιόν – που διεξάγουν τις διαπραγματεύσεις για λογαριασμό της ΕΕ- να διαβουλεύονται αφενός με την Ιαπωνία, αφετέρου με τα κράτη μέλη. Κι αυτό για να προστατεύσουν ευαίσθητα προϊόντα και υπηρεσίες , αλλά και να «επιβάλλουν» στάνταρτς για το περιβάλλον, την προστασία των εργαζομένων εργαζόμενων κλπ, που θεωρούνται τα αυστηρότερα στον κόσμο.
Οι κλάδοι που θα επωφεληθούν είναι οι ιατρικές συσκευές, φαρμακευτικά προϊόντα, τα αυτοκίνητα και τα τρόφιμα. Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα τρεις κλάδοι που θα επωφεληθούν είναι τα αγροτικά και ίσως και τα φαρμακευτικά προϊόντα και ο τουρισμός.
Τον τελευταίο χρόνο, μετά τη διακοπή των συνομιλιών με τις ΗΠΑ με πρωτοβουλία του Τραμπ για την Ευρωατλαντική Συμφωνία, αναπτύχθηκε μεγάλη δραστηριότητα. Έκλεισε η Συμφωνία με τον Καναδά (CETA), το Βιετνάμ κλπ, ενώ μια σειρά άλλες βρίσκονται στο στάδιο των διμερών διαπραγματεύσεων.
Αφορμή για τη σύντομη αυτή παρουσίαση υπήρξαν οι τελευταίες εξελίξεις στo Brexit. Με το ρολόι να χτυπάει σαν καμπάνα πλέον για την άναρχη έξοδο, δυο γεγονότα με κάνουν να πιστεύω ότι κάτι θα βρεθεί ώστε να υπάρξει μια μικρή παράταση ή ακόμη και έγκαιρη συμφωνία.
Το πρώτο είναι το δημοσίευμα των ‘’TIMES’’ του Λονδίνου σχετικά με την απόφαση της Nissan να εγκαταλείψει τα σχέδιά της για τη δημιουργία εργοστασίου στη Μ. Βρετανία κατασκευής αυτοκινήτων αγώνων X-Trail. Υπήρξε πλήθος δημοσιευμάτων, αλλά η έγκυρη εφημερίδα χρησιμοποίησε τον ευφάνταστο τίτλο ‘’Nissan move: Is Brexit to blame as Japan says sayonara?’’.
Το μέλλον της Μ. Βρετανίας χωρίς κάποιου είδους συμφωνία θα είναι ζοφερό, παρά το γεγονός ότι η επιλογή της Nissan αποδίδεται κατά κύριο στην πρόθεση της ιαπωνικής βιομηχανίας να κατασκευάσει το νέο της εργοστάσιο στην Ιαπωνία, μιας και οι πωλήσεις προβλέπονται μειωμένες σε έναν οικονομικό κύκλο μικρής ανάπτυξης ή ακόμη και ύφεσης.
Φυσικά η Συμφωνία Ε.Ε.-Ιαπωνίας έπαιξε το ρόλο της στη δυσάρεστη για τους Βρετανούς εξέλιξη, μια και το Τόκιο δεν έχει πλέον κανέναν λόγο να αποκτήσει πρόσβαση στην εσωτερική αγορά της ΕΕ μέσω Λονδίνου. Εξάλλου και η Sony πριν λίγους μήνες αποφάσισε την μετεγκατάστασή των κεντρικών γραφείων της στο Άμστερνταμ.
Το δεύτερο γεγονός είναι οι εύλογοι φόβοι των μετριοπαθών Βρετανών οπαδών του Brexit, σχετικά με την αποτυχία της ολοκλήρωσης μιας άλλης πολύπαθης εμπορικής Συμφωνίας Ε.Ε.-Ελβετίας. Παρά τις 140 ειδικές εμπορικές συμφωνίες μια συμφωνία –ομπρέλα δεν μπορεί ακόμη να επιτευχθεί μια και οι απαιτήσεις της Κομισιόν δεν γίνονται όλες αποδεκτές από την Ελβετία, αλλά και από το γεγονός ότι το μεγαλύτερο κόμμα της χώρας των Άλπεων είναι ευρωφοβικό, αλλά τα δημοψηφίσματα- που είναι συχνά- τα χάνει. Με βάση αυτά τα δεδομένα, οι Βρετανοί ευρωσκεπτικιστές φοβούνται(;) και διατυμπανίζουν, ότι αν δεν υπάρξει συμφωνία πριν τα τέλη Μαρτίου ή με το τέλος της παράτασης, η Ένωση θα επιφυλάξει παρόμοια μεταχείριση στους Βρετανούς.
Από την άλλη οι εξελίξεις στην πολιτική σκηνή της Μ. Βρετανίας δεν αφήνουν περιθώρια για νέο δημοψήφισμα. Η αποδυνάμωση της απήχησης του κ. Κόρμπιν στο εκλογικό σώμα φαίνεται ότι του στερούν το προβάδισμα που είχε ένα χρόνο πριν. Η στάση του απέναντι στον σιωνισμό και τους Παλαιστίνιους, τον Μαδούρο και την εμμονή του στις εθνικοποιήσεις δεν συγκινούν τους Βρετανούς. Αλλά και θέση του υπέρ της εξόδου και παραμονής στην Τελωνειακή Ένωση, του στοιχίζει ψήφους και από τα δυο στρατόπεδα.
Με αυτά τα δεδομένα ενισχύεται, δια του αποκλεισμού των άλλων λύσεων, η πρόβλεψη για έγκριση πριν από τις Ευρωεκλογές από τη Βρετανική Βουλή των κειμένων που έχουν συμφωνηθεί. Μια κίνηση η οποία μπορεί να πείσει την Ευρώπη να διευκολύνει το ζήτημα των συνόρων Βορείου Ιρλανδίας- Δημοκρατίας της Ιρλανδίας, όπως άφησε να διαφανεί η κ. Μέρκελ.
