Τα «εκφυλιστικά» έργα της ναζιστικής περιόδου, επιστρέφουν

Για πρώτη φορά το κοινό θα έχει πρόσβαση στα κατασχεθέντα έργα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Το φημισμένο μουσείο V&A του Λονδίνου κατοχύρωσε την on line προβολή των έργων που είχαν χαρακτηριστεί ως «εκφυλισμένη τέχνη» από τους Ναζί.

Λίγο πριν το ξέσπασμα του Πολέμου περισσότερα από 16.000 έργα, συμπεριλαμβανομένων καλλιτεχνών όπως ο Picasso και ο Van Gogh που σήμερα θεωρούνται «Μοντέρνα Τέχνη», ξεκρεμάστηκαν από τις γκαλερί της Γερμανίας από το Υπουργείου διαφωτισμού και προπαγάνδας (Reichsministerium für Volksaufklärung und Propaganda) και χωρίστηκαν σε δύο κατηγορίες σύμφωνα με την πόλη κατάσχεσης – από το Aachen μέχρι το Zwickau.

Η ομάδα του Υπουργείου με επικεφαλής τον Paul von Hindenburg άσκησε μεγάλη λογοκρισία στον γερμανικό και ξένο τύπο, στο ραδιόφωνο, τη μουσική, το κινηματογράφο, τη τέχνη, τη λογοτεχνία αλλά και στη νομοθεσία και οικονομία της χώρας.

Η έκθεση με τίτλο «Entartete Kunst» παρουσιάστηκε στο Μόναχο το 1937 και περισσότερα από δύο εκατομμύρια άτομα (20.000 τη μέρα) επισκέφτηκαν το χώρο για να δουν τα έργα που κατέσχεσε το γερμανικό ναζιστικό κόμμα, ενώ πάνω από τρία εκατομμύρια έχουν παρακολουθήσει αποσπάσματα της έκθεσης στις υπόλοιπες πόλεις του Ράιχ.

Το μουσείο θα παρουσιάσει το μοναδικό εναπομείναν  αρχείο της «Entartete Kunst» (Εκφυλισμένης Τέχνης) 17 χρόνια από τότε που περιήλθε στα χέρια της διοίκησης, από τότε δηλαδή που η χείρα του συλλέκτη Heinrich Fischer δώρισε το ένα αντίγραφο στη βιβλιοθήκη του Μουσείου στο πλαίσιο της Heinrich Robert Fischer Collection, η οποία περιλαμβάνει 69 βιβλία, περιοδικά και καταλόγους εκθέσεων που δημοσιεύθηκαν μεταξύ 1905 και 1939. Ταυτόχρονα η ανεύρεση περισσοτέρων από 1.400 έργων στο διαμέρισμα του  Cornelius Gurlitt , γιο του ντίλερ Hildebrand Gurlitt, τον περασμένο Νοέμβριο έκαναν επιτακτική την ανάγκη για δημοσίευση.

Ο διευθυντής του Μουσείου, Martin Roth, πληροφορήθηκε μόλις πέρυσι για την ύπαρξη του αρχείου αυτού και από τότε έχει βάλει σκοπό την έρευνα της προέλευσης του, την άμεση σάρωση του υλικού και την πρόσβαση του από το κοινό. Ο ίδιος έχει κάνει λόγο για τη σημαντικότητα του αρχείου για όσους ασχολούνται με την έρευνα. «Η πρόσφατη υπόθεση του Gurlitt τονίζει την αναγκαιότητα της ακεραιότητας του πρωτότυπου εγγράφου και της άμεσης και ολικής δημοσίευσης».

Ο κατάλογος που αναμένεται να είναι προσβάσιμος στις αρχές του επόμενου μήνα, θα έχει έκταση 480 σελίδες και θα συμπεριλαμβάνει το σύνολο των έργων και 5.000 έργα ζωγραφικής, σχέδια και χαρακτικά με τη σήμανση «Χ» που καταστράφηκαν στην αυλή του κύριου πυροσβεστικού σταθμού του Βερολίνου το 1939, ενώ θα αναφέρονται τα ονόματα των αγοραστών και οι τιμές.

Ο Doug Dodds, Senior curator της έκθεσης, για να εξηγήσει τη σημασία της απογραφής  δήλωσε: «Υπάρχουν περίπου 16 χιλιάδες τίτλοι έργων σε αυτόν τον κατάλογο, τα οποία αποκτήθηκαν  από μουσεία όλης της Γερμανίας. Η λίστα οργανώνεται αλφαβητικά ανά πόλη και στη συνέχεια ανά μουσείο για όποιον επιθυμεί . Μέχρι τη στιγμή που το V & A έλαβε το 1996 το αρχείο ,δεν υπήρχε πλήρης κατάλογος όλων αυτών των έργων πουθενά στο κόσμο. Είναι σημαντικό για την έρευνα της ιστορίας των γερμανικών έργων τέχνης του 20ού αιώνα και τι συνέβη πραγματικά κατά τη διάρκεια του ναζιστικού καθεστώτος».