Social media: Ευχή ή κατάρα;
Αποτελούν πλέον κομβικό κομμάτι της καθημερινότητάς μας. Μπορούμε να ζήσουμε χωρίς αυτά;
Πρωί. Χτυπά το ξυπνητήρι. Το κλείνεις και αμέσως κοιτάς το κινητό που «κοιμάται» στο κομοδίνο. Ειδοποιήσεις από την προηγούμενη νύχτα. Κάποιος απάντησε στο νυχτερινό σου tweet, σχόλια και tags σε posts στο Facebook, η τελευταία φωτογραφία έχει γεμίσει likes και σχόλια στο Instagram, ενώ το inbox σου (στον δεύτερο ή στον τρίτο λογαριασμό σου, εξαρτάται) έχει ένα σωρό emails από το LinkedIn, το Google+, το Vine και άλλα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Προτού ακόμη σηκωθείς από το κρεβάτι, έχεις ήδη τουλάχιστον μισή ώρα «δουλειάς» για να ξεχωρίσεις ποια μηνύματα είναι σημαντικά και απαιτούν άμεση απάντηση, ποια θα αφήσεις για μετά και ποια θα καταλήξουν στον κάδο των αχρήστων. H ίδια διαδικασία επαναλαμβάνεται κατά τη διάρκεια της ημέρας, αλλά και λίγο πριν o ημερήσιος κύκλος ολοκληρωθεί και επιστρέψεις στο κρεβάτι.
Πριν από μια πενταετία αυτό το «τελετουργικό» θα ήταν πέρα από κάθε φαντασία. Σήμερα όμως, όταν 1,61 δισεκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως χρησιμοποιούν έστω και μία φορά τον μήνα κάποιο από τα social media από οποιαδήποτε συσκευή (υπολογιστές, smartphones, tablets), ενώ οι επιχειρήσεις τα αναγνωρίζουν ως εξαιρετικά χρήσιμα «εργαλεία» –το ALBA σε πρόσφατη έρευνά του βρήκε πως το 89% των επιχειρήσεων στην Ελλάδα κάνει χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης– τα οποία βρίσκονται σε διαρκή εξέλιξη, τότε η αποχή από τα social media, ακόμη και για μικρό χρονικό διάστημα, θεωρείται αδιανόητη.
Διαβάστε ακόμη: Πόσα αποκαλύπτετε στα social media;
Εδώ και μερικά χρόνια έχει καθιερωθεί ο όρος «fear of missing out» («φόβος της χαμένης ευκαιρίας»), για να εξηγήσει την ακατανίκητη ορμή που καταλαμβάνει τους περισσότερους από εμάς και μας οδηγεί στο να κοιτάμε διαρκώς τα emails, τις ειδοποιήσεις και τα status στα social media.
Πρόκειται για τον φόβο πως σημαντικά πράγματα συμβαίνουν «εκεί έξω» –είτε στον επαγγελματικό στίβο, είτε στην προσωπική μας ζωή– χωρίς εμείς να τα αντιλαμβανόμαστε. Τον φόβο πως θα ζούμε στην άγνοια εάν δεν κοιτάξουμε τι γράφεται στη χρονογραμμή μας στο Twitter, τα μηνύματα στο LinkedIn ή τι σχολίασαν οι φίλοι μας στο Facebook.
Τα ευρήματα των μελετών επιβεβαιώνουν του λόγου το αληθές. Σύμφωνα με την τελευταία έρευνα της ιστοσελίδας κοινωνικής δικτύωσης MyLife.com, 1 στους 4 δηλώνει πως, αν έπρεπε να επιλέξει, θα έκοβε το τσιγάρο ή κάποια άλλη κακή συνήθεια προκειμένου να διατηρήσει την πρόσβασή του στα social media. Ακόμη, το 27% συνδέεται στο Internet αμέσως μόλις ξυπνήσει το πρωί, ενώ ποσοστό άνω του 50% θεωρεί πως χάνει σημαντικές και χρήσιμες πληροφορίες όταν δεν είναι online.
Διαβάστε ακόμη: Social Media: Κανόνες καλής συμπεριφοράς
Τι αντίκτυπο έχει όμως όλη αυτή η προσκόλληση στα social media σ’ εμάς τους ίδιους; Το Ινστιτούτο Τεχνολογικής Πολιτικής της Ουάσιγκτον πραγματοποίησε μια μελέτη με τίτλο «Τι δεν κάνουμε όσο είμαστε online» και ανακάλυψε πως για κάθε ώρα που ένας άνθρωπος περνάει στο διαδίκτυο εργάζεται κατά μέσο όρο 16 λεπτά λιγότερα. Επίσης, για κάθε ώρα online χάνει κανείς 7 λεπτά ύπνου τα βράδια, ενώ περνάει 17 λεπτά λιγότερα στον έξω κόσμο. Τέλος, διαπιστώνεται πως μετά το 2006 τουλάχιστον στις ΗΠΑ (αλλά κάτι ανάλογο συμβαίνει και στις άλλες ανεπτυγμένες χώρες) οι άνθρωποι περνούν συνολικά 18 λιγότερες ημέρες τον χρόνο με τους φίλους τους (διά ζώσης, και όχι ηλεκτρονικά).
«Η έρευνα αναδεικνύει ορισμένες αρνητικές οικονομικές και άλλες επιπτώσεις του διαδικτύου», εξηγεί ο επικεφαλής της εν λόγω μελέτης Σκοτ Γουόλστεν, «καθώς κάθε ώρα online αναπόφευκτα γίνεται σε βάρος κάποιας άλλης δραστηριότητας».
Γίνεται άραγε αντιληπτό αυτό από εμάς τους ίδιους; Μάλλον ναι, αφού οι περισσότεροι χρήστες των social media δηλώνουν πως θα επιθυμούσαν να κάνουν ένα διάλειμμα από αυτά, αλλά μόνο το 24% θεωρεί πως είναι πιθανό να το πραγματοποιήσει. Το βέβαιο πάντως είναι πως τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν πρόκειται να πάνε πουθενά, αφού ολοένα και μεγαλύτερα ποσά επενδύονται στη δημιουργία νέων εφαρμογών και τη βελτίωση των ήδη υπαρχουσών.
Το θέμα είναι αν εσείς μπορείτε να τα εγκαταλείψετε ή να τα χρησιμοποιήσετε έστω και για μία ημέρα λιγότερη. Κάντε ένα πείραμα…
* Το κείμενο δημοσιεύτηκε στo περιοδικό Fortune, που κυκλοφορεί στα περίπτερα.
