ΕΕ: Από τον Τσίπρα στη Μέι – μία ασυνήθιστη πενταετία

Εν αρχή ήταν …η οικονομική κρίση. Η θητεία του Ευρωκοινοβουλίου και της Επιτροπής Γιούνκερ ξεκίνησε με αντιπαραθέσεις για το ευρώ, τις ισπανικές τράπεζες, το πορτογαλικό χρέος, κυρίως όμως για την κατάσταση στην Ελλάδα και την πολιτική κόντρα που οδήγησε στο δραματικό καλοκαίρι του 2015.

Η Γκάμπι Τσίμερ, επικεφαλής της Κ.Ο. της Αριστεράς στο Στρασβούργο, καταγράφει τις εξελίξεις ως εξής: «Νομίζω ότι εκείνη η νύχτα, τον Ιούλιο του 2015, ήταν ό,τι χειρότερο ζήσαμε σε αυτή την κοινοβουλευτική περίοδο. Για εμάς, την Αριστερά, αλλά και για πολλούς άλλους νομίζω. Μέχρι τότε η Αριστερά ήταν η μόνη πολιτική ομάδα που είχε ταχθεί εναντίον της λιτότητας, να θυμίσω την επίσκεψη της Άνγκελα Μέρκελ στο Κοινοβούλιο, όταν στεκόμαστε εδώ με πλακάτ διαμαρτυρίας που έγραφαν ‘Η λιτότητα σκοτώνει’. Αλλά από εκείνη τη στιγμή κάτι άλλαξε, άρχισε μία μεταστροφή στην κοινή γνώμη. Και αυτό συνέβη κυρίως γιατί οι όροι που επιβλήθηκαν στην Ελλάδα ήταν εξοντωτικοί και η ελληνική κυβέρνηση βρέθηκε μπροστά σε έναν σκληρό εκβιασμό».

Αυτό είναι το πολιτικό αφήγημα της Αριστεράς για το δραματικό καλοκαίρι του 2015. Άλλες πολιτικές ομάδες έχουν διαφορετική οπτική γωνία. Χαρακτηριστικό το σχόλιο από τον Μίλτο Κύρκο, ευρωβουλευτή με «Το Ποτάμι»: «Ενδιαφέρουσα στιγμή ήταν η υπόθεση της ομιλίας του Αλέξη Τσίπρα το 2015 στο Κοινοβούλιο, όπου είχαμε διπλό καθήκον: από τη μία να υπερασπιζόμαστε την Ελλάδα, αλλά από την άλλη να μην την αφήσουμε να πέσει στα βράχια με το τραγικό δημοψήφισμα του 2015 κι αυτά που παρ’ ολίγον να επακολουθήσουν», λέει ο ευρωβουλευτής της σοσιαλιστικής ομάδας.

Βέμπερ: «Να ακούμε περισσότερο ο ένας τον άλλον»

Από τότε έγιναν πολλά: ο Αλέξης Τσίπρας επέστρεψε στο Ευρωκοινοβούλιο τον περασμένο Σεπτέμβριο, μιλώντας «για το μέλλον της Ευρώπης» και όχι για τα προβλήματα της Ελλάδας, ενώ ένας από τους πολιτικούς αντιπάλους του σε Βρυξέλλες και Στρασβούργο, ο Γερμανός Μάνφρεντ Βέμπερ, αναδεικνύεται σε υποψήφιο της ευρωπαϊκής Κεντροδεξιάς για την προεδρία της Κομισιόν.

«Αν είχαμε μπροστά μας μία κρίση, τί θα έπρεπε να βελτιώσουμε, να αλλάξουμε σε σχέση με την προηγούμενη φορά;» ρωτάμε τον Μάνφρεντ Βέμπερ. «Σε μελλοντικές κρίσεις πρέπει να πλησιάζουμε και να ακούμε περισσότερο ο ένας τον άλλον», λέει ο Γερμανός πολιτικός στην Deutsche Welle. «Στην τελευταία κρίση είχαμε μία κατάσταση, στην οποία πολλοί από τους πιστωτές, στην Ολλανδία, την Αυστρία, τη Φινλανδία, αλλά και στη Γαλλία ή στη Γερμανία, δεν ασχολήθηκαν σοβαρά με τις κοινωνικές επιπτώσεις της κρίσης, με την ανεργία των νέων ανθρώπων στη νότια Ευρώπη. Αυτό δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό, πρέπει να ακούμε ο ένας τον άλλον και να αναζητούμε ευρωπαϊκές λύσεις».

Ευρωπαϊκή λύση αναζητείται, εις μάτην μέχρι στιγμής, και στο προσφυγικό ζήτημα. Στα αρνητικά της περιόδου περιλαμβάνεται η άρνηση των Ανατολικοευρωπαίων να εφαρμόσουν αποφάσεις για την κατανομή προσφύγων. Στα θετικά καταγράφεται η εκταμίευση σημαντικών ποσών προς την Ελλάδα, συνοδευόμενη ωστόσο με ερωτήματα για την αποτελεσματική διαχείρισή τους, λέει η ευρωβουλευτής της Ν.Δ. Ελίζα Βόζενμπεργκ: «Είχα την τύχη και την ευθύνη να χειριστώ τι προσφυγικό», επισημαίνει. «Και με δικές μας ενέργειες, αλλά και με τη συμβολή του (Επιτρόπου) Δημήτρη Αβραμόπουλου, καταφέραμε να εκταμιευθούν πολύ μεγάλα χρηματικά ποσά για τη διαχείριση του προσφυγικού. Είναι τελείως ανεξάρτητο αυτό από το να ελεγχόμαστε για τη χρηστή διαχείριση, κάτι που αφορά την κεντρική κυβέρνηση. Αλλά η χώρα μας ωφελήθηκε πολύ οικονομικά για να μπορέσει να τα διαχειριστεί, παρά τα προβλήματα που υπάρχουν στην ενδοχώρα».

Στις «καλένδες» η διεύρυνση;

Η περαιτέρω διεύρυνση της ΕΕ, ιδιαίτερα προς τα Δυτικά Βαλκάνια, είναι ένα στοίχημα που αναβάλλεται για την επόμενη πενταετία, στην καλύτερη περίπτωση. Ήδη στις προγραμματικές δηλώσεις του στο Ευρωκοινοβούλιο ως πρόεδρος της Κομισιόν, ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ είχε ξεκαθαρίσει ότι στη δική του θητεία καμία χώρα δεν πρόκειται να ενταχθεί στην ΕΕ. Αλλά το κλίμα αρχίζει να αλλάζει, υποστηρίζει ο ευρωβουλευτής Έντουαρντ Κούκαν, πρώην υπουργός Εξωτερικών της Σλοβακίας και θιασώτης της διεύρυνσης: «Θα προχωρήσει η διεύρυνση, αλλά πολύ αργά. Και ο ίδιος ο Γιούνκερ λέει πλέον ότι το 2024-25 μπορεί να είναι μία κατάλληλη συγκυρία. Βλέπω μία αλλαγή στη ρητορική του, αλλά κι εγώ νομίζω ότι πρόκειται για ρεαλιστική ημερομηνία. Ειδικά για τη Σερβία και το Μαυροβούνιο, θεωρώ ότι αν προσπαθήσουν σκληρά, μπορούν να τα καταφέρουν» λέει ο Έντουαρντ Κούκαν στην Deutsche Welle.

Προς το παρόν οι Ευρωπαίοι ασχολούνται λιγότερο με εκείνους που εισέρχονται και περισσότερο με εκείνους που …αποχωρούν. Η έξοδος της Βρετανίας και οι χειρισμοί της πρωθυπουργού Τερέζα Μέι ήταν η κορυφαία προτεραιότητα τα τελευταία χρόνια. Και αυτό μάλλον δεν ωφέλησε τη συζήτηση για το μέλλον της Ευρώπης, εκτιμά η επικεφαλής της Αριστεράς Γκάμπι Τσίμερ: «Νομίζω ότι ειδικά στο δεύτερο ήμιση της κοινοβουλευτικής περιόδου κυριάρχησε απόλυτα η συζήτηση για το Brexit» λέει η Γερμανίδα ευρωβουλευτής. «Όλη αυτή η συζήτηση απορρόφησε τόσον χρόνο, τόσους ανθρώπινους πόρους, ώστε πολλά άλλα ζητήματα πέρασαν σε δεύτερη μοίρα. Λυπούμαι που ήρθαν έτσι τα πράγματα…».