Οι Ευρωεκλογές τελείωσαν. Το «Game of Thrones» της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ξεκινά
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες μεταβαίνουν σήμερα στις Βρυξέλλες για να αρχίσουν τη διαδικασία της ανάδειξης μιας νέας γενιάς κορυφαίων αξιωματούχων της ΕΕ μετά τις εκλογές που κλόνισαν παραδοσιακές συμμαχίες.
Η κεντρική θέση που πρέπει να πληρωθεί είναι αυτή του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η θητεία του θα είναι πενταετής και θα διαδεχθεί στη θέση αυτή τον Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ.
Βάσει της συνθήκης της ΕΕ, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο των 28 εθνικών ηγετών ορίζει τον πρόεδρο της Επιτροπής και στη συνέχεια το νέο 751μελές ευρωκοινοβούλιο επικυρώνει την επιλογή τους.
Όμως η διαδικασία αυτή, όπως επισημαίνει το Euractiv, κρύβει μια περίπλοκη κούρσα για την εξουσία ανάμεσα σε αντίπαλα κράτη και αντίπαλους ιδεολογικούς συνασπισμούς, καθώς και ανάμεσα στους ηγέτες και στο ίδιο το κοινοβούλιο.
Ο αντιπρόεδρος της Επιτροπής του Γιούνκερ και κεντροαριστερός διεκδικητής της κορυφαίας θέσης, ο Φρανς Τίμερμανς, πρώην υπουργός της ολλανδικής κυβέρνησης, συγκρίνει τις ανελέητες ίντριγκες της διαδικασίας αυτής με την τηλεοπτική σειρά «Game of Thrones».
Και το παιγνίδι αρχίζει σήμερα, όταν ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ παραθέσει στους ηγέτες της ΕΕ δείπνο στις Βρυξέλλες για να τους εκθέσει τους βασικούς κανόνες.
Στις 9 Μαΐου οι ηγέτες συμφώνησαν να συμμετάσχουν σε μια έκτακτη σύνοδο κορυφής στις 28 Μαΐου, αμέσως μετά τις ευρωεκλογές, καθώς ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ έχει πει πως θέλει να αποφασισθεί τον Ιούνιο η κατανομή των κορυφαίων αξιωμάτων της ΕΕ.
Πολλοί στις Βρυξέλλες υποστηρίζουν πως το ευρωπαϊκό σχέδιο υπηρετείται καλύτερα από μια «πολιτική επιτροπή» με επικεφαλής έναν πρόεδρο ο οποίος να έχει εντολή από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Όμως οι περισσότεροι ηγέτες πιστεύουν πως η νομιμότητα της ένωσης απορρέει από τα κράτη μέλη της και πως το Συμβούλιο θα πρέπει να μπορεί να επιλέξει κάποιον δικό τους, κάποιον που να έχει ηγετική εμπειρία.
Τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών δεν ενισχύουν τη θέση του κοινοβουλίου — εκτός ίσως από την ώθηση που του δίνει η μεγαλύτερη από το αναμενόμενο συμμετοχή των ψηφοφόρων.
Ενώ η επαπειλούμενη άνοδος ευρωσκεπτικιστικών και ακροδεξιών λαϊκιστικών κομμάτων περιορίσθηκε, το φιλοευρωπαϊκό κέντρο είναι κατακερματισμένο, με τους φιλελεύθερους και τους Πράσινους να κερδίζουν έδαφος.
Τα προηγούμενα χρόνια, ένας συνασπισμός των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών (S&D) και του συντηρητικού Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ) είχε την πλειοψηφία. Τώρα δεν μπορεί να την έχει χωρίς τη Συμμαχία Φιλελεύθερων και Δημοκρατών για την Ευρώπη (ALDE) ή τους Πράσινους.
Και αυτό περιπλέκει την επιλογή ενός «Spitzenkandidat» ή κορυφαίου υποψηφίου.
Ως κορυφαίος υποψήφιος του ΕΛΚ, το οποίο έχασε έδαφος, όμως παραμένει η μεγαλύτερη πολιτική ομάδα, ο συντηρητικός Βαυαρός Μάνφρεντ Βέμπερ πιστεύει ότι θα πρέπει να ηγηθεί της Επιτροπής.
«Κέρδισαμε τις εκλογές και ο υποψήφιος του ΕΛΚ Μάνφρεντ Βέμπερ θα είναι ο πρόεδρος της Επιτροπής», επέμεινε ο πρόεδρος του κόμματος Ζοζέφ Ντολ ενώ καταμετρούνταν οι ψήφοι.
Ωστόσο το ΕΛΚ έχασε έδαφος στις εκλογές, συνολικά 40 έδρες.
Οποιοσδήποτε εκτός του Βέμπερ;
Στα χαρτιά, οκτώ από τους 28 ηγέτες της ΕΕ ανήκουν σε κόμματα του ΕΛΚ, όμως η συμμετοχή του κόμματος Fidesz του ούγγρου πρωθυπουργού Βίκτορ Ορμπάν έχει ανασταλεί και ο αυστριακός καγκελάριος Σεμπάστιαν Κουρτς παύθηκε χθες, Δευτέρα.
Ο Τίμερμανς, ένας κεντροαριστερός Ολλανδός με περισσότερη κυβερνητική εμπειρία, θα έχει την υποστήριξη των S&D ενώ η ALDE μπορεί να υποστηρίξει την Μαργκρέτε Βεστάγκερ.
Η δανέζα επίτροπος Ανταγωνισμού μπορεί να λάβει την υποστήριξη του γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν, ενώ η γερμανίδα καγκελάριος Άγγελα Μέρκελ υποστηρίζει τον Βέμπερ.
Όμως, σύμφωνα με έναν ανώτερο ευρωπαίο αξιωματούχο, αν πρόκειται να υπάρξει γαλλο-γερμανική σύγκρουση, οι ηγέτες μπορεί να επιλέξουν να αποφύγουν μια κρίση και να υποστηρίξουν τον Τίμερμανς ως συμβιβαστική λύση.
«Φαντάζομαι πως ένας ορισμένος αριθμός ηγετών θα προσπαθήσει να τορπιλίσει έναν Spitzenkandidat, όχι όμως όλους τους Spitzenkandidaten», είπε ο αξιωματούχος, ο οποίος ζήτησε να μην κατονομασθεί.
Οι τρεις μεγάλες πολιτικές ομάδες είναι ενωμένες στην αντίθεσή τους στους ακροδεξιούς ευρωσκεπτικιστές, όμως υπάρχουν σημάδια πως οι Πράσινοι, η ALDE και οι S&D μπορεί να προτιμήσουν έναν προοδευτικό υποψήφιο αντί του ΕΛΚ.
Η Βεστάγκερ είναι μια νεώτερη επιλογή, έχει ένα ορισμένο προφίλ ως η γυναίκα που από τη θέση της επιτρόπου Ανταγωνισμού τα έβαλε με τους γίγαντες του Ίντερνετ, ενώ θα ήταν η πρώτη γυναίκα πρόεδρος της Επιτροπής.
Όμως προέρχεται από τη Δανία, μια χώρα που δεν ανήκει στον πυρήνα της ΕΕ και η οποία επέλεξε να μείνει έξω από το ευρώ και τη ζώνη Σένγκεν, και πιθανόν δεν θα έχει την υποστήριξη της κυβέρνησής της.
Μπορεί να έχει τον Μακρόν, όμως η απόφαση του γάλλου ηγέτη να εμπλακεί προσωπικά στην προεκλογική εκστρατεία για να έρθει ωστόσο δεύτερος, μετά το ακροδεξιό ψηφοδέλτιο της Μαρίν Λεπέν τον έχει εξασθενήσει.
Και εδώ μπαίνει ο Τίμερμανς. «Όλοι αναγνωρίζουν το διανοητικό του μπρίο. Έχει αγωνισθεί με πάθος για το κράτος δικαίου», λέει ο ανώτερος αξιωματούχος.
Ακολουθεί το χρονοδιάγραμμα διαδοχής για τα υψηλόβαθμα πόστα στην νέα Ευρωπαϊκή Ένωση:
28 Μαΐου – Σήμερα το πρωί συναντήθηκαν οι επικεφαλής των πολιτικών ομάδων στο νεοεκλεγέν κοινοβούλιο, όπου συμφώνησαν κατά πλειοψηφία ότι οι ευρωπαίοι ηγέτες θα ορίσουν έναν «κορυφαίο υποψήφιο», ή Spitzenkandidat, από το κόμμα με τις περισσότερες έδρες για να αναλάβει επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, που εξασφάλισε τις περισσότερες έδρες έχει ορίσει κορυφαίο υποψήφιο τον Μάνφρεντ Βέμπερ, ενώ η κεντροαριστερά τον Φρανς Τίμερμανς.
Σήμερα το απόγευμα, οι ηγέτες των κρατών-μελών θα έχουν ιδιωτικές συναντήσεις. Για παράδειγμα, ο φιλελεύθερος Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν και ο σοσιαλιστής Ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ θα έχουν γεύμα μαζί με τους φιλελεύθερους ηγέτες του Βελγίου και της Ολλανδίας και τον σοσιαλιστή πρωθυπουργό της Πορτογαλίας. Οι κεντροδεξιοί ηγέτες, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίδας καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ, επίσης θα συναντηθούν. Πολλές συναντήσεις θα έχει ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ, που χειρίζεται τις διαπραγματεύσεις για τις θέσεις εργασίας.
Από τις 19.00 ώρα Ελλάδας, οι 28 ηγέτες, συμπεριλαμβανόμενης και της απερχόμενης πρωθυπουργού της Βρετανίας Τερέζα Μέι, θα συναντηθούν σε δείπνο για να συζητήσουν τις θέσεις των αξιωματούχων στην ΕΕ.
Ιούνιος – Οι πολιτικές ομάδες του κοινοβουλίου θα συζητήσουν μεταξύ τους και μαζί με τον Τουσκ, σε μια προσπάθεια να υπερασπιστούν το αίτημα για διορισμό από τους επικεφαλής των κυβερνήσεων ενός υποψηφίου που θα διαδεχθεί τον Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ ως πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Πολλοί ηγέτες κρατών-μελών –κυρίως ο ισχυρός Μακρόν– αντιστέκονται σε αυτή την ιδέα.
20-21 Ιουνίου – Οι ηγέτες στοχεύουν να συμφωνήσουν επί των διαδόχων του Γιούνκερ και του προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μάριο Ντράγκι. Ίσως επίσης συμφωνήσουν ποιος θα διαδεχθεί τον ίδιο τον Τουσκ ως πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και την ύπατη εκπρόσωπο της ΕΕ για την εξωτερική πολιτική Φεντερίκα Μογκερίνι.
2-4 Ιουλίου – Συνεδρίαση του νέου κοινοβουλίου στο Στρασβούργο. Το κοινοβούλιο θα κληθεί να επιλέξει τον δικό του πρόεδρο, που θα διαδεχθεί τον Αντόνιο Ταγιάνι στις 3 Ιουλίου – άλλη μια θέση στο μίγμα των διαπραγματεύσεων για βασικά πόστα της ΕΕ.
16-18 Ιουλίου – Εκ νέου συνεδρίαση του κοινοβουλίου στο Στρασβούργο. Είναι η νωρίτερη ημερομηνία κατά την οποία μπορεί να επικυρώσει την επιλογή του νέου πρόεδρου της Κομισιόν.
Ιούλιος-Αύγουστος – Εάν υπάρξει συμφωνία επί του προέδρου της Κομισιόν, αυτός ή αυτή θα πρέπει στη συνέχεια να δημιουργήσει μια εκτελεστική ομάδα αποτελούμενη από έναν επίτροπο από κάθε χώρα-μέλος και να τους αναθέσει χαρτοφυλάκια. Εάν δεν υπάρξει καμία συμφωνία επί του διαδόχου, τότε ίσως χρειαστούν και άλλες σύνοδοι κορυφής. Το 2014, ο Τουσκ και ο Μογκερίνι διορίστηκαν σε σύνοδο που έγινε στα τέλη Αυγούστου.
Σεπτέμβριος – Οι νέοι επίτροποι περνούν από ακρόαση στο κοινοβούλιο. Κάποιοι, ιδίως αυτοί που διορίστηκαν από ευρωσκεπτικιστικές κυβερνήσεις όπως στην Ιταλία, την Ουγγαρία ή την Πολωνία, θα μπορούσαν να συναντήσουν αντίσταση, αλλά οι ευρωβουλευτές μπορούν να μπλοκάρουν την Κομισιόν συνολικά και όχι μεμονωμένα ένα πρόσωπο.
22-24 Οκτωβρίου – Το κοινοβούλιο αναμένεται να ψηφίσει στο Στρασβούργο για να επιβεβαιώσει τη νέα Κομισιόν συνολικά. Μπορεί να καθυστερήσει την επικύρωση του.
31 Οκτωβρίου – Η Βρετανία αναμένεται να αποχωρήσει από την ΕΕ, με ή χωρίς συμφωνία –αν και είναι δυνατή και μια νέα καθυστέρηση στο Brexit.
1 Νοεμβρίου – Η Κομισιόν αναμένεται να αναλάβει τα καθήκοντά της. Εάν δεν έχει επικυρωθεί η νέα της σύνθεση από το κοινοβούλιο, θα συνεχίσει η ομάδα του Γιούνκερ. Ο διάδοχος του Ντράγκι αναμένεται να αναλάβει το τιμόνι της ΕΚΤ στη Φρανκφούρτη.
1 Δεκεμβρίου – Αναμένεται να αναλάβει τα καθήκοντά του στο Συμβούλιο ο διάδοχος του Τουσκ.
