Προειδοποίηση της Κομισιόν: Η Ελλάδα κινδυνεύει με δημοσιονομικό εκτροχιασμό

Με μια σειρά από σημαντικές προειδοποιήσεις για την εφαρμογή των συμφωνηθέντων μέτρων, η Κομισιόν προειδοποιεί την Ελλάδα για τη συνέχεια του μεταμνημονιακού προγράμματος.

Όπως σημειώνει η τρίτη έκθεση των θεσμών, στο πλαίσιο της ενισχυμένης εποπτείας, που δημοσίευσε σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Ελλάδα μπήκε «με σύνεση» στη μεταμνημονιακή περίοδο από τον Αύγουστο του 2018, ωστόσο διαπιστώνει ότι η εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων «έχει επιβραδυνθεί τους τελευταίους μήνες» και ότι ορισμένα μέτρα που έχουν εφαρμοστεί δεν είναι «συνεπή» και δεν διασφαλίζουν τις δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί έναντι των Ευρωπαίων εταίρων, ενώ ενέχουν «κινδύνους» για την επίτευξη των συμφωνηθέντων δημοσιονομικών στόχων.

Έντονη αντίδραση για το αφορολόγητο

Για πρώτη φορά η Κομισιόν δείχνει την έντονη δυσφορία της για το ζήτημα της ακύρωσης της μείωσης του αφορολογήτου που προανήγγειλε η κυβέρνηση και ο Αλέξης Τσίπρας. Όπως σημειώνει στην έκθεσή της, η μη εφαρμογή του μέτρου σημαίνει ότι δεν θα διευρυνθεί η φορολογική βάση- η οποία θα δημιουργούσε δημοσιονομικός χώρος ίσος με 1% του ΑΕΠ για φιλικές προς την ανάπτυξη μεταρρυθμίσεις στο φορολογικό.

Στην έκθεση γίνεται εκτενής αναφορά στο πακέτο των δημοσιονομικών μέτρων, το οποίο οι ευρωπαϊκοί θεσμοί υπολογίζουν ότι θα έχει δημοσιονομικό κόστος άνω του 1% του ΑΕΠ το 2019 και έπειτα. Το πακέτο, όπως αναφέρεται, περιλαμβάνει τη ρύθμιση οφειλών σε εφορία και Ταμεία, τη μείωση του ΦΠΑ σε σειρά προϊόντων, την υιοθέτηση της λεγόμενης «13ης σύνταξης» και ανατροπή προηγούμενων μεταρρυθμίσεων για ορισμένες συντάξεις.

«Οι εκτιμήσεις των ευρωπαϊκών θεσμών αποκαλύπτουν ότι η υιοθέτηση των δημοσιονομικών μέτρων της 15ης Μαΐου συνιστούν κίνδυνο για την επίτευξη του συμφωνηθέντος στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ. Η  έκταση του ρίσκου θα εξαρτηθεί από την εφαρμογή των νέων σχημάτων για εξόφληση των οφειλών με δόσεις και τον αντίκτυπο που αυτή θα έχει στα υφιστάμενα» αναφέρεται χαρακτηριστικά.

Αναφορικά με τις συντάξεις, η έκθεση αναφέρει ότι η 13η σύνταξη και οι αλλαγές στα κριτήρια χορήγησης των συντάξεων χηρείας αλλάζουν εν μέρει μέτρα που υιοθετήθηκαν το 2012 και το 2016 αντιστοίχως, θα αυξήσουν τη συνταξιοδοτική δαπάνη, που είναι ήδη η υψηλότερη στην Ε.Ε. ως ποσοστό του ΑΕΠ, και έρχονται σε αντίθεση με μέτρα που υιοθετήθηκαν στον προϋπολογισμό του 2019 ώστε να διατεθεί υψηλότερο μερίδιο δαπανών για κοινωνικά επιδόματα προς τους νέους και τους εργαζόμενους που αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο φτώχειας.

Αμφισβητούνται τα αναπτυξιακά μέτρα

Η Κομισιόν επισημαίνει, επίσης, στην έκθεσή της αναφορικά με τα μέτρα που ανακοίνωσε η κυβέρνηση ότι «εγείρουν ανησυχίες για την επίτευξη των μεσοπρόθεσμων στόχων του προϋπολογισμού». Υπό αυτές τις συνθήκες μία επενεξέταση της συμμόρφωσης με τις απαιτήσεις του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης θα λάβει χώρα το φθινόπωρο.

Η ποιότητα των δημοσιονομικών μέτρων, που ανακοινώθηκαν επίσης συνιστά πηγή ανησυχίας «δεδομένου ότι ο στόχος είναι να ακολουθηθεί μία πιο φιλική στην ανάπτυξη πολιτική και να κατευθυνθεί μεγαλύτερο μερίδιο των κοινωνικών δαπανών σε ομάδες, που απειλούνται περισσότερο με φτώχεια» σημειώνει η Κομισιόν, σε μία επισήμανση που αμφισβητεί ευθέως το κυβερνητικό αφήγημα πίσω από τις παροχές.

Ο ο αντιπρόεδρος της Επιτροπής Βάλντις Ντομπρόβσκις στη συνέντευξη Τύπου σημείωσε ότι η χώρα πραγματοποίησε τα τελευταία χρόνια πάρα πολλές μεταρρυθμίσεις και είναι σε διαδικασία ανάκαμψης. Ωστόσο το μεταρρυθμιστικό μομέντουμ επιβράδυνε. Το πακέτο έχει κόστος και δεν προχωρά προς τη σωστή κατεύθυνση, σημείωσε. «Είναι σημαντικό να μη διαταραχθεί η πρόοδος των τελευταίων χρόνων και η έξοδος της χώρας στις αγορές. Υπάρχει πολύ μικρό περιθώριο για λάθη».

Ο Ντομπρόφσκις, προειδοποίησε ότι δεν υπάρχει «περιθώριο ελιγμών» εάν η Ελλάδα θέλει να συνεχίσει την επιτυχή επιστροφή στις αγορές και, επομένως, θα πρέπει να τηρήσει τις δεσμεύσεις της, τόσο σε ό,τι αφορά τη δημοσιονομική πορεία όσο και τις μεταρρυθμίσεις.

Τέλος, ανέφερε ότι το ζήτημα θα συζητηθεί στο Eurogroup του Ιουνίου, όπου αναμένει μια «δύσκολη συζήτηση».

Από την πλευρά του, ο Πιερ Μοσκοβισί στάθηκε στο ότι η χώρα ξεκίνησε καλά στη μεταμνημονιακή εποχή. «H Ελλάδα έχει διανύσει μεγάλη απόσταση για να βγει από το πρόγραμμα και να διασφαλίσει ότι η μεταρρυθμιστική διαδικασία είναι εντός τροχιάς», δήλωσε ο επίτροπος Οικονομικών. Όπως είπε, μετά την έξοδο από το μνημόνιο, η Ελλάδα έχει κάνει πολύ θετικά βήματα, όπως η επίτευξη του στόχου πρωτογενούς πλεονάσματος για τρίτη συνεχή χρονιά, η σταδιακή επιστροφή στις αγορές και η μείωση του χρέους εφαρμόζοντας τα μέτρα ελάφρυνσης.

Ωστόσο, επανέλαβε ότι η έκθεση σημειώνει κάποιες καθυστερήσεις και κάποια βήματα προς τα πίσω, τα οποία, είπε, δεν αποτελούν το «σωστό δρόμο», δηλώνοντας ότι η Επιτροπή θα παρακολουθεί τους επόμενους μήνες τον αντίκτυπο των πολιτικών αυτών στην επίτευξη του δημοσιονομικού στόχου.

Επίσης, τόνισε ότι δεν είναι η θέση της Επιτροπής να κάνει πολιτικά σχόλια και ότι το μήνυμα στην επόμενη κυβέρνηση, όποια και να είναι αυτή, είναι ότι πρέπει η Ελλάδα να συνεχίσει στη σωστή τροχιά και ότι η Επιτροπή θα βοηθήσει τη χώρα στην επίτευξη βιώσιμης ανάπτυξης.

Οι παρατηρήσεις για την πορεία των ιδιωτικοποιήσεων

Μέτρα ώστε να επιταχυνθεί το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων στο δεύτερο εξάμηνο του έτους ζητούν οι θεσμοί.

Στο επίκεντρο της έκθεσης της Κομισιόν βρίσκονται οι ιδιωτικοποιήσεις των Ελληνικών Πετρελαίων, η πώληση του 30% του Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών καθώς και η παραχώρηση της Εγνατίας Οδού. Για το θέμα των νέων διοικήσεων στις ΔΕΚΟ που ελέγχει το υπερταμείο (ΕΕΣΥΠ ΑΕ) επαναλαμβάνεται, για άλλη μια φορά, πως απαιτείται νομοθετική ρύθμιση ώστε να αυξηθούν οι απολαβές των συγκεκριμένων στελεχών.

Σύμφωνα την έκθεση, καταγράφεται καθυστέρηση στο σχεδιασμό του Ταμείου Ιδιωτικοποίησης (ΤΑΙΠΕΔ) για την αξιοποίηση των περιουσιακών του στοιχείων όπως καταγράφει στο Asset Development Plan (ADP). Για τη μαρίνα Αλίμου αναφέρεται πως ο διαγωνισμός ολοκληρώθηκε αλλά η συμφωνία με τον επενδυτή (ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις) δεν αναμένεται πριν από τα τέλη του έτους. Για τα ΕΛΠΕ επισημαίνεται πως το ΤΑΙΠΕΔ διερευνά όλες τις λύσεις μετά την αποτυχία του πρώτου διαγωνισμού.

Για την ΔΑΑ (διαχειρίζεται το αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος») τονίζεται πως η διαδικασία έχει μπλοκαριστεί λόγω διαφωνιών μεταξύ του καναδικού ομίλου PSP που ελέγχει το 40% και του ελληνικού δημοσίου. Η διαφωνία εστιάζεται στα δικαιώματα του κάθε μετόχου μετά την πώληση του 30% που ελέγχει σήμερα το ΤΑΙΠΕΔ.

Η παραχώρηση της Εγνατίας Οδού είναι ο διαγωνισμός με τις περισσότερες εκκρεμότητες. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνεται η εκκίνηση των εργασιών κατασκευής των σταθμών διοδίων, η αδειοδότηση των σηράγγων από την αρμόδια αρχή, ο έλεγχος των γεφυρών ώστε να εξακριβωθούν τα έργα βαριάς συντήρησης που απαιτούνται.

Για τα περιφερειακά λιμάνια επισημαίνεται πως υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον, αλλά καθυστερεί η κοινή υπουργική απόφαση που θα προβλέπει τις δραστηριότητες που θα παραχωρηθούν στα δύο πρώτα λιμάνια (Αλεξανδρούπολη, Καβάλα) καθώς και τα τέλη που θα πληρώνουν οι ιδιώτες διαχειριστές στους τοπικούς οργανισμούς λιμένων.

Για τα ακίνητα που ελέγχει η Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου (ΕΤΑΔ) στην έκθεση επισημαίνεται πως η αναδιοργάνωση της εταιρείας δημιουργεί τις προϋποθέσεις για αξιοποίησή τους σε μεσοπρόθεσμη βάση. Για τα ΕΛΤΑ αναφέρεται πως το πρόγραμμα εξυγίανσης που έχει εκπονήσει η νέα διοίκηση είναι ακόμα υπό επεξεργασία. Για τον οργανισμό του Ολυμπιακού Σταδίου (ΟΑΚΑ) οι συντάκτες της έκθεσης παραδέχονται πως η μεταφορά στο υπερταμείο αποδείχθηκε περισσότερο πολύπλοκη σε σχέση με την αρχική πρόβλεψη. Αυτή την περίοδο βρίσκεται σε αρχικό στάδιο η διαδικασία για να εντοπιστούν τα έργα αναβάθμισης των εγκαταστάσεων ώστε να μεταφερθούν στο υπερταμείο σε καλύτερη κατάσταση.