«Πικάσο και Αρχαιότητα»: Μια σπάνια έκθεση έρχεται στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης

Μια σπάνια και πρωτότυπη έκθεση ξεκινά αύριο, 20 Ιουνίου, στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, η οποία θα διαρκέσει έως τις 20 Οκτωβρίου 2019. Τίτλος της «Πικάσο και Αρχαιότητα. Γραμμή και πηλός» και παρουσιάζει για πρώτη φορά 68 σπάνια κεραμικά και σχέδια του Πικάσο, τα οποία «συνομιλούν» θεματικά με 67 αρχαιότητες.

Τα έργα αυτά του Πικάσο απεικονίζουν πτηνά, τετράποδα και θαλάσσια όντα, ανθρώπινες μορφές, μυθολογικά ή μειξογενή όντα (Κένταυρος-Μινώταυρος), καθώς και άλλα έργα εμπνευσμένα από αρχαίες τραγωδίες και κωμωδίες, δημιουργώντας έναν ακόμη «Θεϊκό Διάλογο» μεταξύ αρχαίας ελληνικής και μοντέρνας τέχνης, όπως ονομάζεται η ομώνυμη σειρά εκθέσεων του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης. Σημειώνεται ότι στο πλαίσιο αυτού του διαλόγου έχουν προηγηθεί εκθέσεις όπως των Jannis Kounellis, Ai Weiwei, Cy Twombly κ.ά.

«Η έκθεση “Πικάσο και Αρχαιότητα. Γραμμή και Πηλός” είναι άλλος ένας διάλογος. Η αγάπη μου για την κεραμική τέχνη από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα μου έδωσε το ερέθισμα να παρουσιάσουμε σε αυτό το πλαίσιο κεραμικά και σχέδια του Πάμπλο Πικάσο σε σχέση με την αρχαιότητα. Όταν πρότεινα την ιδέα στον Bernard και στην Almine Picasso τη δέχτηκαν με ενθουσιασμό. Είναι μεγάλη μου χαρά που φέτος όλο αυτό υλοποιήθηκε», ανέφερε η πρόεδρος του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, Σάντρα Μαρινοπούλου -κατά τη συνέντευξη Τύπου που πραγματοποιήθηκε σήμερα-, συμπληρώνοντας ότι η έκθεση συμπίπτει με μια σειρά εκθέσεων σε πανευρωπαϊκό επίπεδο με τον τίτλο “Picasso-Méditerranee”, που ξεκίνησε το 2017 και ολοκληρώνεται φέτος.

«Είμαι πολύ ευτυχής που βρίσκομαι σήμερα εδώ», δήλωσε από την πλευρά του ο Μπερνάρ Ρουίζ Πικάσο, εγγονός του Πάμπλο Πικάσο και πρόεδρος του Fundación Almine y Bernard Ruiz-Picasso para el Arte. «Δεν είναι απλώς μια έκθεση κι ένας διάλογος ανάμεσα στην αρχαία και στη σύγχρονη τέχνη. Είναι ένα διαλογικό παιχνίδι μεταξύ καλλιτεχνών που έχουν τον ίδιο σκοπό. Να μας δώσουν τους λόγους ύπαρξης που χρειαζόμαστε για να συνεχίσουμε να είμαστε ανθρώπινα όντα», υπογράμμισε ο ίδιος.

«Έχουν γίνει ένα σωρό εκθέσεις του Πικάσο σε όλο τον κόσμο. Γιατί λοιπόν άλλη μία; Είναι τόση η δημιουργικότητα του Πικάσο, ο οποίος πέθανε σε ηλικία 91 ετών αφήνοντας πίσω του χιλιάδες έργα κάθε τεχνοτροπίας, που πάντα εντοπίζουμε κάτι καινούργιο. Κατά κάποιον τρόπο, σε μια φιγούρα, σε ένα πρόσωπο ο Πικάσο τον 20ό αιώνα ενσωμάτωσε και συμβόλισε την ιστορία της δυτικής τέχνης», δήλωσε μεταξύ άλλων ο Ολιβιέ Μπεργκρούεν (Οlivier Berggruen), επιμελητής της έκθεσης, μαζί με τον καθηγητή και διευθυντή του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, Νικόλαο Σταμπολίδη. «Γιατί είναι μεγάλος αυτός ο δημιουργός; Γιατί μπορεί να φτιάξει τόσο κλασικά ένα έργο σαν να είναι η ζωφόρος του Παρθενώνα και μετά, ανάλογα με το ρεύμα που θα ακολουθήσει, να το κάνει κυβιστικά ή να αφαιρέσει και να το βάλει μέσα σε μια γραμμή», δήλωσε μεταξύ άλλων ο κ. Σταμπολίδης, θυμίζοντας παράλληλα την πρώτη έκθεση για τον Πικάσο που πραγματοποιήθηκε στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης το 1999 με θέμα τα σχέδια της Γκερνίκα.

Ο πρώτος «διάλογος» πραγματοποιείται έξω από τους εκθεσιακούς χώρους, στο διάδρομο προς το αίθριο του μουσείου. Ένα εντυπωσιακό άγαλμα Μινώταυρου από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, που ήρθε με μεγάλη δυσκολία -μαζί με το βάθρο του- «συνομιλεί» με την περίφημη φωτογραφία που απεικονίζει τον Πικάσο να φοράει μια μάσκα ψάθινου Μινώταυρου. «Συμβολικά φέραμε το έργο έξω για να καταλάβουμε ότι -παγκοσμίως μιλώντας- στους καιρούς που ζούμε ο Μινώταυρος δεν βρίσκεται πια μέσα στον λαβύρινθό του αλλά είναι έξω, ανάμεσά μας», δήλωσε ο κ. Σταμπολίδης κατά την ξενάγηση που ακολούθησε, συμπληρώνοντας ότι ο Μινώταυρος είναι «το σύμβολο που ο Πικάσο θεωρούσε ότι τον εκφράζει περισσότερο από όλα τα άλλα μυθολογικά όντα. Πολλές φορές θεωρούσε τον εαυτό του και Κένταυρο Νέσσο γι΄ αυτό και φέραμε το επίσης αμετακίνητο από την Ερέτρια Κένταυρο του Λευκαντιού. Είναι, όπως λέω εγώ, ο Πικάσο του 10ου αι.π.Χ. αυτός που έχει φτιάξει εκείνον τον Κένταυρο, με το τραύμα στο πόδι», είπε χαρακτηριστικά. Άλλο παράδειγμα «ζεύγους» της έκθεσης είναι ο Τυφλός Μινώταυρος οδηγούμενος από μικρό κορίτσι μπροστά στη θάλασσα (σχέδιο του 1934), που συνομιλεί με τον φόνο του Μινώταυρου από τον Θησέα πάνω στον ερυθρόμορφο καλυκωτό κρατήρα της Ύστερης Κλασικής περιόδου (340 – 330 π.Χ. ) από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο ή με τον κορμό αγάλματος Μινώταυρου, ρωμαϊκό αντίγραφο έργου της πρώιμης κλασικής περιόδου.

Η έκθεση αποκαλύπτει έναν ολόκληρο κόσμο -άγνωστο στους πολλούς- που φέρνει μέσα του ο καλλιτέχνης, όχι απαραίτητα από αρχαιότητες που είδε ο ίδιος στις αρχαίες πατρίδες της Μεσογείου, αλλά μέσα στα μουσεία της Ευρώπης, σε βιβλία που διάβαζε ή κατά τις συναναστροφές του με τον Kριστιάν Ζερβός ή τον Ζαν Κοκτώ. Ο Πικάσο γοητεύτηκε από διάφορα θέματα της ελληνικής μυθολογίας, θέματα που διασκεδάζουν το τετριμμένο ή που δηλώνουν τις συγκρουόμενες παρορμήσεις του ανθρώπου. Ανάμεσα σε αυτά, ο Μινώταυρος, διονυσιακό πλάσμα, μισός άνθρωπος και μισός ζώο, αναδείχτηκε σε σύμβολο των σκοτεινότερων πτυχών της ανθρώπινης ψυχής και του παραλογισμού του πολέμου. Στο έργο του Πικάσο ωστόσο αναδύθηκε και μια άλλη εικόνα της Ελλάδας, εικόνα ειρηνική, στην οποία αρχαία θέματα και μύθοι οδηγούν στο εξιδανικευμένο όραμα μιας διαχρονικής Αρκαδίας, το οποίο ο Πικάσο επεξεργάστηκε σε γλυπτά και κεραμικά μετά το τέλος του πολέμου.

Η έκθεση «Πικάσο και Αρχαιότητα. Γραμμή και πηλός» πραγματοποιείται με την επιμέλεια του διευθυντή του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, καθηγητή Ν. Χρ. Σταμπολίδη και του ιστορικού Τέχνης Ολιβιέ Μπεργκρούεν (Οlivier Berggruen). Τα πικασικά έργα -σχέδια και κεραμικά από την καλλιτεχνική δημιουργία του Πικάσο από τη δεκαετία του 1920 έως τη δεκαετία του 1960- προέρχονται από ιδρύματα, μουσεία και συλλογές του εξωτερικού, όπως η FABA – Fundacion Almine y Bernard Ruiz-Picasso para el Arte, το Musee Νational Picasso-Paris, το Musee Picasso Antibes, το Museo Picasso Μalaga,, το Museum Berggruen στο Βερολίνο, καθώς και ιδιωτικές συλλογές.

Τα έργα της αρχαιότητας προέρχονται από 15 συνολικά ελληνικά μουσεία και συλλογές, όπως το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, τα Αρχαιολογικά Μουσεία Αρχαίας Αγοράς, Αγίου Νικολάου, Δήλου, Ερέτριας, Ηρακλείου, Θηβών, Μαραθώνα, Πάρου, Πατρών, Χανίων, Χώρας Μεσσηνίας, το Κυπριακό Μουσείο, το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης και τη Νομισματική Συλλογή της Alpha Bank. Πρόκειται για γλυπτά, κεραμικά και χάλκινα που χρονολογούνται από τους προϊστορικούς χρόνους (περ. 3200 π.Χ. το παλαιότερο) έως και την Ύστερη Ρωμαϊκή περίοδο (μέσα 3ου αι. μ.Χ. το νεότερο).