Το υπαρξιακό δίλημμα της Τεχεράνης
Οι διεθνείς κυρώσεις βοήθησαν στην εκλογή του μετριοπαθούς προέδρου Ροχανί. Τώρα όμως μπορεί να την υπονομεύσουν.
Η σημερινή ημέρα είναι σημαντική για το Ιράν, αφού ορκίζεται το μεσημέρι ο αντικαταστάτης του Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ.
Ήταν τελικά οι διεθνείς κυρώσεις κατά της Τεχεράνης αυτές που έφεραν τον μετριοπαθή Χοσάν Ροχανί στην ιρανική προεδρία; Σίγουρα τον βοήθησαν, αποφαίνεται η γαλλική Le Monde. Αλλά το μεγάλο ερώτημα είναι εάν και πόσο τώρα θα τον υπονομεύσουν.
Η αντιστροφή του κλίματος στην Τεχεράνη είχε αρχίσει πολύ πριν στηθούν οι κάλπες του Ιουνίου, γράφουν στην ανάλυσή τους οι Κριστόφ Αγιάντ και Σερζ Μισέλ. Στην διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, οι Ιρανοί ψηφοφόροι είχαν για πρώτη φορά την ευκαιρία να ακούσουν μία ξεκάθαρη, επίσημη παραδοχή για το αυτονόητο: το πόσο συνδεδεμένες είναι η άκαμπτη θέση της Τεχεράνης για το πυρηνικό της πρόγραμμα και η τραγική κατάσταση της εθνικής της οικονομίας.
Αυτό έγινε μέσα από τις φραστικές επιθέσεις που εξαπέλυσαν οι σκληροπυρηνικοί υποψήφιοι κατά του Ροχανί, επειδή το 2003 ήταν αυτός που είχε αποφασίσει, ως επικεφαλής των διαπραγματεύσεων με την διεθνή κοινότητα, το «πάγωμα» του πυρηνικού προγράμματος της χώρας.
Το φάντασμα της Αλ Κάιντα επιστρέφει
Μέσα από την αντιπαράθεση στα τηλεοπτικά ντιμπέιτ μπορούσε κανείς εύκολα να διακρίνει την παρελκυστική στάση του καθεστώτος, που από τη μία κατηγορούσε τη Δύση για τα πάντα κι από την άλλη αδυνατούσε να λάβει μέτρα για ξεσφίξει την οικονομική «θηλιά» από τις διεθνείς κυρώσεις.
Αποτέλεσμα αυτής της αδυναμίας είναι ο καλπάζων πληθωρισμός με ρυθμούς 30%. Η ανεργία έχει εκτοξευθεί στο 25%, κόβοντας κυρίως τα «φτερά» των νέων, ενώ το εθνικό νόμισμα έχει χάσει μέσα σε 18 μήνες το 75% της αξίας του. Όσο για τα έσοδα από τις πωλήσεις πετρελαίου -το μεγάλο «αντίδοτο» στις κυρώσεις; Συρρικνώθηκαν κατά 50% μέσα στην τελευταία διετία.
Μοιραία, η εγχώρια αγορά έχει καταρρεύσει. Η αυτοκινητοβιομηχανία, πάλαι ποτέ «στολίδι» της ιρανικής οικονομίας, έχει χάσει μέσα σε τρία χρόνια τα 2/3 του τζίρου της, φθάνοντας μετά βίας τα 500.000 δολάρια φέτος. Οι μισθοί καταβάλλονταν πια με δυσκολία. Από τα ράφια των φαρμακείων, τα εισαγόμενα φάρμακα έχουν εξαφανιστεί. Με απλά λόγια, η καθημερινότητα για τους Ιρανούς γίνεται ολοένα και πιο εφιαλτική.
«Μπορεί οι κυρώσεις να μην σταμάτησαν το ιρανικό πρόγραμμα», παρατηρεί ο Μπερνάρ Ουρκάντ, επικεφαλής ερευνών στο Εθνικού Κέντρο Επιστημονικών Μελετών της Γαλλίας CNRS, «ωστόσο αποδυνάμωσαν και απομόνωσαν το Ιράν, οδηγώντας τους πολίτες στο μη περαιτέρω». Και τώρα;
«Ψυχρός πόλεμος» ΗΠΑ-Ρωσίας λόγω Σνόουντεν
Τώρα, τα περιθώρια ελιγμών για τον μετριοπαθή Ροχανί θα εξαρτηθούν και από την στάση της Δύσης. «Θα τον βοηθήσει στις προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει, ενώ βρίσκεται αντιμέτωπος με τις αυξημένες προσδοκίες ενός ολόκληρου έθνους;», αναρωτιέται η Monde.
Το σίγουρο είναι ότι το παράδειγμα του 2003 κατέδειξε ότι οι επιλογές δεν είναι εύκολες, ούτε και πολλές. Ο Ροχανί δεν κέρδισε πολλά από την απόφασή του να αναστείλει το πυρηνικό πρόγραμμα. Κι έτσι, το 2005, αυτό ξανατέθηκε σε πλήρη λειτουργία…
Όμως, τώρα ο Ροχανί δεν είναι απλά ο Ιρανός επικεφαλής των διαπραγματεύσεων, αλλά ο πρόεδρος της χώρας. Αυτή τη φορά, θα πρέπει να πάρει από τη Δύση μεγάλα ανταλλάγματα, για να φέρει τα πάνω-κάτω. Όσο για το εσωτερικό στο ίδιο το Ιράν;
Αν και πολλοί τον κατηγόρησαν ότι έχει προσδώσει τον Αγιατολάχ Χαμενεϊ, ολοένα και περισσότεροι αναλυτές τώρα στοιχηματίζουν ότι, ως πρόεδρος, ο Ραχανί μπορεί να εξυπηρετήσει μία χαρά τα σχέδια του ανώτατου θρησκευτικού ηγέτη. Πρώτο και κυριότερο, είναι η εκτόνωση της οικονομο-κοινωνικής κρίσης μέσα στο ίδιο το Ιράν.
