Δημήτρης Παπαστεργίου στο Business Monitor: Έτσι έγιναν τα Τρίκαλα ένα ελληνικό «καλό παράδειγμα» έξυπνης πόλης
Aν μια πόλη στην Ελλάδα δικαιωματικά μπορεί να θεωρείται «έξυπνη», αυτή δεν είναι άλλη από τα Τρίκαλα. Ελεύθερο wi-fi, λεωφορεία χωρίς οδηγό, ποδηλατόδρομοι, προτεραιότητα στους πεζούς, σεβασμός στις διαβάσεις πεζών, εφαρμογή αντικαπνιστικού νόμου, διαδικτυακή πλατφόρμα μέσω της οποίας οι δημότες έχουν τη δυνατότητα να συμμετέχουν στη δημόσια ζωή της πόλης και τη διαδικασία λήψης αποφάσεων, είναι μόνο μερικά παραδείγματα.
To Βusiness Monitor αυτό το Σάββατο παρουσίασε ένα αφιέρωμα στις έξυπνες πόλεις ή αλλιώς «smart cities» και στο πλαίσιο αυτό καλεσμένος της εκπομπής ήταν ο δήμαρχος Τρικκαίων, Δημήτρης Παπαστεργίου, o οποίος επανεξελέγη στις πρόσφατες δημοτικές εκλογές από τον πρώτο γύρο με ένα ποσοστό που άγγιξε το 58%. Είναι το πρόσωπο που είχε την πυγμή να μεταμορφώσει τον δήμο Τρικκαίων σε Smart Trikala και πλέον ετοιμάζεται να εγκαινιάσει μια νέα εποχή, αυτή του 5G.
Τι σημαίνει όμως «έξυπνη πόλη»; Έχουν οι πόλεις μας IQ; Και αν ναι, μπορούμε να το μετρήσουμε; Πώς αλλάζει ή θα αλλάξει στην πράξη η ζωή των πολιτών;
Ακούστε το ηχητικό της συνέντευξης του κ. Παπαστεργίου στον Τάσο Ζάχο (από το 24’12 και μετά):
Διαβάστε κάποια χαρακτηριστικά αποσπάσματα:
Στην εποχή της ψηφιακής επανάστασης καταφέρετε να κάνετε τα Τρίκαλα την πρώτη έξυπνη πόλη της χώρας προσφέροντας στους πολίτες σας υπηρεσίες που συναντάμε σε μεγαλουπόλεις του εξωτερικού. Ποιες είναι οι σημαντικότερες καινοτομίες του Δήμου;
Τις πιο σημαντικές καινοτομίες του Δήμου μας θα τις χώριζα σε δύο τομείς. Ο πρώτος τομέας είναι τα πιο προχωρημένα έργα, όπως για παράδειγμα το Λεωφορείο χωρίς οδηγό, το οποίο ήταν ένα δύσκολο έργο, αλλά πιο πολύ μας βοήθησε στο να μετρήσουμε εμείς τις δυνατότητές μας. Υπήρχαν πολύ πιο απλά πράγματα, που βασίστηκαν στην τεχνολογία, και κατάφεραν να δώσουν λύσεις στην καθημερινότητα των πολιτών. Για παράδειγμα, το κέντρο της λήψης των αιτημάτων των δημοτών μας, το οποίο βασίζεται σε μία βάση δεδομένων. Με αυτή την πρωτοβουλία κερδίσαμε την εμπιστοσύνη των πολιτών, οι οποίοι είδαν ότι ξαφνικά μέσω μίας εφαρμογής, μπορούν να στείλουν το πρόβλημά τους και «ως εκ θαύματος», το ελληνικό Δημόσιο να είναι εκεί. Τα αιτήματα καταχωρήθηκαν και πολύ σύντομα λύθηκαν και μάλιστα επικοινωνήσαμε με τους πολίτες, ρωτώντας αν είναι ικανοποιημένοι από αυτή τη διαδικασία. Αυτό πιστεύω είναι και το πιο σημαντικό, διότι υπάρχουν πράγματα τα οποία οι πολίτες δεν βλέπουν και δεν έχουν άμεση πρόσβαση, όπως για παράδειγμα ο έλεγχος μέτρησης της ηλεκτρικής ενέργειας ή ο έλεγχος των λημμάτων.
Πώς πρέπει να εκπαιδευτούν οι ίδιοι οι πολίτες ώστε να χρησιμοποιήσουν αυτές τις υπηρεσίες και να μειωθεί το «ψηφιακό χάσμα»; Τι έχετε κάνει από την πλευρά σας για να φέρετε τους πολίτες κοντά στις νέες τεχνολογίες;
Αυτό είναι όντως το βασικό μας μέλημα. Προσωπικά πιστεύω ότι η διοίκηση οφείλει να συμβαδίζει με την κοινωνία. Θα πρέπει και οι δύο να είμαστε περίπου στο ίδιο επίπεδο, διότι όταν υπάρχει χάσμα δημιουργούνται και προβλήματα. Ξεκινήσαμε βήμα – βήμα, όταν το 2004 τα Τρίκαλα ήταν ο πρώτος δήμος που εγκατέστησε ασύρματο δίκτυο. Αυτό, όπως είναι κατανοητό, άρχισε να δημιουργεί από την πλευρά των πολιτών την ανάγκη να ανακαλύψουν νέες εφαρμογές και προγράμματα. Επομένως, η κοινωνία μας ήταν υποψιασμένη για το τι έρχεται. Συνεχίσαμε βέβαια και με άλλα προγράμματα, ενώ η μεγάλη «έκρηξη» έγινε το 2014, όταν πλέον χάρη σε όλες αυτές τις εφαρμογές και την εξωστρέφεια που δείξαμε, οι δημότες κατάλαβαν ότι είναι ωραίο να δοκιμάζεις καινούργια πράγματα και να ξεβολεύεσαι. Όταν για παράδειγμα φέραμε με το λεωφορείο χωρίς οδηγό, έπρεπε να κάνουμε κάποιες ανακατατάξεις στους δρόμους σχετικά με το παρκάρισμα των αυτοκινήτων. Στην αρχή οι δημότες δεν είδαν με καλό μάτι αυτή την ενέργεια, αλλά στην πορεία κατάλαβαν ότι πρόκειται για κάτι πραγματικά καινοτόμο. Όταν αυτό το πρόγραμμα ολοκληρώθηκε, η λωρίδα που είχε μείνει κενή, έγινε ποδηλατόδρομος. Χρειάζεται αρκετή υπομονή και επιμονή και πρέπει να εκπαιδευτούμε σε πολλά πράγματα, όπως για παράδειγμα στο να χρησιμοποιούμε τα ποδήλατα ή να μην καπνίζουμε στους κλειστούς χώρους. Για μένα μία έξυπνη πόλη δεν είναι μόνο αυτή που διαθέτει νέες τεχνολογίες, αλλά είναι αυτή στην οποία οι πολίτες μαζί με τη διοίκηση και έχουν μία καλή συνεργασία.
Τα Τρίκαλα με το 5G και το Internet of Things (μέσω των “έξυπνων κάδων”) απετέλεσαν παράδειγμα για τα όσα πρέπει να προωθεί η Ελλάδα σε επίπεδο βιώσιμης αστικής ανάπτυξης και τεχνολογίας. Γιατί πιστεύετε ότι παρά τις πολλές συζητήσεις και το έντονο ενδιαφέρον είμαστε ακόμη πίσω ως χώρα στους σχετικούς δείκτες που αφορούν στον ψηφιακό μετασχηματισμό;
Η αλήθεια είναι ότι πάντα υπήρχε και θα υπάρχει τεχνολογία, αλλά εμείς από την πλευρά μας οφείλουμε να τη βλέπουμε σαν μέσο και όχι σαν προορισμό. Δοκιμάσαμε διάφορες εφαρμογές σχετικά με τα απορρίμματα και τώρα κάνουμε κάτι πραγματικά πολύ πιο ενδιαφέρον από το να τοποθετούμε απλά αισθητήρες στους κάδους απορριμμάτων. Την ώρα αυτή ψηφιοποιούμε όλες τις διαδρομές απορριμματοφόρων, προκειμένου να έχουμε πιο οικονομική, αλλά και πιο αποτελεσματική διαχείριση των απορριμμάτων. Προσπαθούμε να δημιουργήσουμε στους πολίτες την νοοτροπία της ανακύκλωσης, αλλά και της επιβράβευσης μέσα από αυτή τη διαδικασία. Προσπαθούμε να «φτιάχνουμε» τεχνολογία ακόμη και εκεί που δεν υπάρχει και αυτή τη στιγμή κατασκευάζουμε μετρητές ενέργειας για όλους τους πίνακες φωτισμού της πόλης, αλλά και πλήρη έλεγχο αυτών των μετρητών, ώστε να μην μένουν ανοιχτά τα φώτα σε μέρες και ώρες που δεν είναι απαραίτητο, πλήττοντας έτσι την τσέπη των πολιτών. Με λίγα λόγια προσπαθούμε να φέρουμε απλές λύσεις και να ελέγξουμε τους φυσικούς πόρους. Προσπαθούμε για παράδειγμα να «ζωνοποιήσουμε» τα δίκτυα ύδρευσης για να μπορέσουμε να περιορίσουμε τις διαρροές και να γνωρίζουμε που γίνονται αυτές , καθώς κάτι τέτοιο είναι πάρα πολύ σημαντικό για το μέλλον του Δήμου, αλλά κυρίως του περιβάλλοντος.
Οι λύσεις αυτές θα μπορούσαν να αφορούν και ολόκληρη τη χώρα; Μήπως πρέπει να ξεκινήσουμε πρώτα από τα απλά πράγματα;
Πολύ σωστά, είναι ακριβώς έτσι. Θα πρέπει να βάλουμε σε προτεραιότητα τις ανάγκες κάθε πόλης και να έχουμε όλοι την μίνιμουμ πρόσβαση σε ψηφιακές ευκολίες και υπηρεσίες στους δήμους μας. Δεν έχει δηλαδή νόημα να έρθει κάποιος στα Τρίκαλα και να δει μία σωστά στημένη «έξυπνη» πόλη, αλλά όταν θα πάει λίγο παραδίπλα να μην υπάρχει τίποτα από όλα αυτά. Κάτι τέτοιο δεν θα λέει τίποτα για το μέλλον της αυτοδιοίκησης και θα πρέπει να υπάρχει ένα πρότυπο, ώστε να πούμε ότι όλοι οι δήμοι θα διαθέτουμε ένα γεωγραφικό σύστημα πληροφοριών για να γνωρίζουμε τι έχουμε και που το έχουμε, να γνωρίζουμε την περιουσία μας και να παρέχουμε όλες αυτές τις πληροφορίες με ανοικτά δεδομένα στους δημότες. Αυτή πιστεύω ότι είναι μία βάση, την οποία θα πρέπει όλοι να διαθέτουμε.
Κάνουμε λόγο για «έξυπνες» πόλεις. Κάτι τέτοιο είναι δυνατόν να μετρηθεί, υπάρχει δηλαδή δείκτης ευφυίας των πόλεων; Πια είναι η δική σας άποψη;
Πριν από περίπου έξι μήνες είχα γράψει ένα άρθρο για το IQ των πόλεών μας, και έλεγα ότι θα πρέπει κάποια στιγμή να αρχίσουμε να μετράμε το δείκτη ευφυΐας αυτών. Όχι μόνο με ψηφιακούς δείκτες, αλλά και με δείκτες βιωσιμότητας. Για παράδειγμα οι 17 θεματικοί στόχοι για την βιώσιμη ανάπτυξη που έχει θέσει ο ΟΗΕ για το 2020-2030 θα είναι μία πολύ καλή βάση για να μετρήσουμε το IQ των πόλεων, να επιβραβεύσουμε φυσικά όσες πόλεις επιδεικνύουν αυτούς τους στόχους, και να βοηθήσουμε παράλληλα τις πόλεις που έχουν μείνει λίγο πίσω.
