Ο άγνωστος κόσμος των εξωτερικών δανείων της Κίνας

του Eamon Barrett

«Η Δύση δεν έχει καταλάβει πόσο βαθιά έχει αλλάξει η άνοδος της Κίνας το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα», ανέφερε ο καθηγητής πανεπιστημίου και οικονομολόγος Christoph Trebesch σε συνέντευξή του στο Spiegel, ύστερα από τη δημοσιοποίηση μιας νέας έκθεσης σχετικά με το «κρυμμένο χρέος» της Κίνας, την οποία συνέταξε ο Trebesch στο Ινστιτούτο του Κίελου για την Παγκόσμια Οικονομία.

Σύμφωνα με την έκθεση, το ποσό του εξωτερικού χρέους που κατέχει η Κίνα είναι κατά 50% μεγαλύτερο από ό,τι νομιζόταν προηγουμένως, γεγονός που την καθιστά τον μεγαλύτερο επίσημο πιστωτή στον κόσμο. Για την ακρίβεια, το πιστωτικό μέγεθός της είναι υπερδιπλάσιο εκείνου του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της Παγκόσμιας Τράπεζας μαζί, λέει ο The Economist.

Η αξία των εξερχόμενων πιστωτικών γραμμών της Κίνας έχει αυξηθεί από σχεδόν μηδέν το 2000 σε πάνω από 700 δισεκατομμύρια δολάρια σήμερα, αλλά η Κίνα έχει κρατήσει μεγάλο μέρος αυτού του χρέους «κρυμμένο», μην αναφέροντάς το σε οργανισμούς όπως το ΔΝΤ. Η επικεφαλής του Ταμείου, Christine Lagarde, έχει επισημάνει την έλλειψη διαφάνειας στα κινεζικά δάνεια πολλές φορές στο παρελθόν.

Οι οργανισμοί αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας όπως η Moody’s και η Standard and Poor’s δεν γνωρίζουν και πολλά πράγματα για το χρέος αυτό, επειδή παρακολουθούν μόνο δάνεια που εκδίδονται από τράπεζες ή ομολογιούχους, ενώ τα περισσότερα από τα ξένα δάνεια της Κίνας εκδίδονται από την ίδια την κυβέρνηση.

Οι επικριτές των πρακτικών δανεισμού της Κίνας έχουν κατηγορήσει εδώ και καιρό το Πεκίνο ότι εμπλέκεται στη λεγόμενη και «διπλωματία του χρέους», ενώ η γνωστή πρωτοβουλία «Ζώνη και Δρόμος» του Xi Jinping επικρίνεται συχνά ως «οικονομική αποικιοκρατία» που κινδυνεύει να παγιδεύσει αναπτυσσόμενα κράτη στο χρέος. Το Τζιμπουτί, για παράδειγμα, φέρει κινεζικό χρέος ισοδύναμο με το 70% του ΑΕΠ του. Οι κορυφαίοι 50 δανειολήπτες της Κίνας οφείλουν μια αξία ίση με πάνω από το 15% του αντίστοιχου ΑΕΠ τους.

Ο κόσμος το έχει ξαναδεί αυτό το έργο, τη δεκαετία του ’70, όταν οι τράπεζες των ΗΠΑ και της Ευρώπης εξέδιδαν δάνεια υποστηριζόμενα από βασικά προϊόντα σε αναδυόμενες οικονομίες στην Αφρική και τη Λατινική Αμερική. Όταν οι τιμές των βασικών εμπορευμάτων έπεσαν, οι οικονομίες αυτές βούτηξαν βαθύτερα στην παγίδα του χρέους.

Σύμφωνα με τον The Economist, πολλοί από τους αποδέκτες νέων δανείων από την Κίνα εξασφάλισαν και ελάφρυνση του χρέους από τους δυτικούς πιστωτές τους, μετά από αθέτηση των προηγούμενων δανείων. Και η Κίνα έχει προσφέρει σχέδια αναδιάρθρωσης και διαγραφής χρέους για πάνω από 140 από τα εξωτερικά δάνειά της κατά την τελευταία δεκαετία, αλλά άλλες φορές έχει πάρει στρατηγικά περιουσιακά στοιχεία ως εξασφάλιση – όπως το λιμάνι Hambantota στη Σρι Λάνκα.

Καθώς η Κίνα επιδιώκει να ανταπεξέλθει στον κίνδυνο του δικού της εγχώριου χρέους και να αντισταθμίσει την επιβράδυνσης της οικονομίας της, η εξωτερική δανειοδότηση της χώρας ενδέχεται να επιβραδυνθεί. Ορισμένοι οφειλέτες, εντωμεταξύ, έχουν ήδη αρχίσει να αντιδρούν στα επιθετικά συστήματα δανεισμού της Κίνας. Όμως, υπάρχει ακόμα πολύ κρατικό χρέος …εκεί έξω που έχει εκδοθεί από την Κίνα και περιμένει να ωριμάσει – απ’ ό,τι φαίνεται, περίπου 50% περισσότερο από ό,τι νομίζαμε.