HOPEgenesis: Γεννάει ελπίδα για λύση στο πρόβλημα της υπογεννητικότητας

Tο 2008 ο αριθμός των γεννήσεων στην Ελλάδα άγγιζε τις 140.000 τον χρόνο. Σήμερα έχει υποχωρήσει κατά 50%, ανάγοντας την υπογεννητικότητα στη σημαντικότερη πρόκληση που θα κληθεί να αντιμετωπίσει η χώρα μας στο εγγύς μέλλον. Μάλιστα, πρόσφατη έκθεση ειδικής επιστημονικής επιτροπής που παρουσιάστηκε στη Βουλή χτυπά καμπανάκι, αφού εκτιμά ότι έως το 2050 ο ελληνικός πληθυσμός θα έχει μειωθεί κατά 2,5 εκατομμύρια!

Tην ίδια ώρα, σε ξεχωριστή έρευνα της διαΝΕΟσις η χαμηλή γονιμότητα στην Ελλάδα, δημογραφική κρίση και πολιτικές ενίσχυσης της οικογένειας αναφέρεται ότι οι Ελληνίδες αποκτούν κατά μέσο όρο το πρώτο τους παιδί στην ηλικία των 30,3 ετών (από 28,8 το 2008), με τον αντίστοιχο μέσο όρο στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.) να είναι τα 29 έτη. Σχεδόν μία στις τέσσερις γεννήσεις πραγματοποιείται από γυναίκες ηλικίας 35-39 ετών, ενώ η χώρα εμφανίζει ένα από τα μεγαλύτερα ποσοστά πρώτων γεννήσεων από μητέρες ηλικίας άνω των 40 στην Ευρώπη (5,3%).

«H οικονομική κρίση συνέβαλε καθοριστικά στην καθοδική πορεία του ποσοστού των γεννήσεων έναντι εκείνου των θανάτων. Ωστόσο, η οικονομική ύφεση δεν είναι η αποκλειστική αιτία της υπογεννητικότητας, καθώς μαζί της έρχονται η αβεβαιότητα, η ανασφάλεια και η κοινωνική απομόνωση» τονίζει στο Fortune ο δρ Στέφανος Χανδακάς, πρόεδρος και ιδρυτής της HOPEgenesis, ενός μη κερδοσκοπικού οργανισμού που δραστηριοποιείται στον τομέα της υγείας και της κοινωνικής πρόνοιας και ασχολείται με το θέμα της υπογεννητικότητας στην Ελλάδα. Αποστολή του είναι να παρέχει ολοκληρωμένη ιατρική περίθαλψη και φροντίδα σε γυναίκες από τη στιγμή που μένουν έγκυοι έως την ημέρα του τοκετού τους, καλύπτοντας όλα τα έξοδα που σχετίζονται με την εγκυμοσύνη τους, τον τοκετό, τη μεταφορά και τη διαμονή τους σε περιοχές κοντά στην περιοχή μόνιμης κατοικίας τους όπου δρα η ιατρική ομάδα της HOPEgenesis.

Όπως επισημαίνει ο Στέφανος Χανδακάς, λόγω της γεωγραφικής ιδιαιτερότητας της Ελλάδας, σε συνδυασμό με τις κοινωνικές και οικονομικές δυσμενείς συνθήκες που έχουν επέλθει στο σύστημα υγείας, υπάρχει περιορισμένη ιατρική και μαιευτική περίθαλψη, που επιβαρύνει επιπλέον τον αριθμό γεννήσεων στη χώρα. Επιπροσθέτως, το κύμα μετανάστευσης των νέων προς το εξωτερικό τα τελευταία χρόνια συμπληρώνει το παζλ των αιτιών του προβλήματος της υπογεννητικότητας, που απαιτεί άμεσα λύσεις ανατροπής.

«Το πρόβλημα της υπογεννητικότητας είναι ένα πολυπαραγοντικό ζήτημα και γι’ αυτό τον λόγο απαιτούνται πολυεπίπεδες λύσεις. Η υποστήριξη της πολιτείας με τη μορφή κινήτρων για την αντιμετώπιση του θα συνέβαλε καθοριστικά ώστε να διαφύγουμε ως χώρα από την παγίδα της υπογονιμότητας» λέει χαρακτηριστικά.

Από το 2007, ταξιδεύοντας εθελοντικά με ομάδα γιατρών και εθελοντών στα νησιά του Αιγαίου, ο Στέφανος Χανδακάς παρατήρησε σταδιακή μείωση των γεννήσεων. Οι γυναίκες των ακριτικών  νησιών έπαψαν σιγά σιγά να κάνουν παιδιά και αυτό ήταν ένα θέμα που έπρεπε να διερευνηθεί. Παράλληλα, οι γυναίκες που αποφάσιζαν να κυοφορήσουν, είχαν από ελάχιστη έως μηδενική  ιατρική παρακολούθηση, γεγονός που ως άνθρωπος και ως γιατρός δεν μπορούσε να το δεχτεί για μια ευρωπαϊκή χώρα στον 21ο αιώνα.

Κάνοντας την ανάγκη πράξη, το 2015 προέβη στην ίδρυση της HOPEgenesis. Μέσα σε μια τριετία δράσης ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός έχει υποστηρίξει πάνω από 180 οικογένειες σε περιοχές με ελάχιστες έως μηδενικές γεννήσεις. Οι περιοχές δράσης ξεπερνούν τις 350, έχοντας εντάξει στο πρόγραμμά της 317 απομακρυσμένα ηπειρωτικά χωριά και 37 ακριτικά νησιά με περιορισμένη πρόσβαση σε ιατρικές-μαιευτικές υποδομές. «Έχουμε συμβάλει δυναμικά στην ανάδειξη της υπογεννητικότητας ως μείζονος θέματος της ελληνικής πραγματικότητας. Με την εκστρατεία ενημέρωσης, ευαισθητοποίησης και εκπαίδευσης που πραγματοποιούμε σε όλη την Ελλάδα, με την τοποθέτηση και της HOPEgenesis στη Διακομματική Επιτροπή της Βουλής για το δημογραφικό, με τη διεξαγωγή μελετών και με αρκετά δημοσιεύματα αναφορικά με την υπογεννητικότητα, συνδράμαμε στην αναγνώριση του μείζονος ζητήματος και της άμεσης ανάγκης μίας ολοκληρωμένης προσέγγισης για τη σταδιακή αύξηση του πληθυσμού της χώρας μας» υπογραμμίζει. Αυτήν τη στιγμή η ιατρική ομάδα της HOPEgenesis απαρτίζεται από περισσότερους από 60 ιατρούς, μαιευτήρες-γυναικολόγους, μαίες και άλλους επαγγελματίες υγείας, ενώ υπάρχει συνεργασία με 17 ιατρικά κέντρα, δημόσια και ιδιωτικά, σε διάφορα μέρη της Ελλάδας. Στα πρώτα βήματα του HOPEgenesis ο ίδιος και η ομάδα του βρέθηκαν αντιμέτωποι με την επιφύλαξη της κοινωνίας και της επιχειρηματικής κοινότητας, όμως με το πέρασμα του χρόνου κατάφεραν να χτίσουν σχέσεις εμπιστοσύνης.  Τρία χρόνια μετά έχουν δεχτεί την υποστήριξη περισσοτέρων από 200 χορηγών-υποστηρικτών, οι οποίοι συμβάλλουν ενεργά στο έργο, τόσο οικονομικά, όσο και σε είδος. Μέρος των εσόδων προέρχεται και από τους 1.000 συνδρομητές που ενισχύουν σε ετήσια βάση την εν λόγω πρωτοβουλία. Παράλληλα, υπάρχουν 90 ενεργοί εθελοντές που προσφέρουν αφιλοκερδώς τις υπηρεσίες τους σε όλους τους τομείς της δραστηριότητας της HOPEgenesis.

Για να πετύχει η χώρα το αναγκαίο όριο του 2,1 παιδιά ανά οικογένεια, η πολιτεία θα μπορούσε να εισαγάγει μια σειρά μέτρων όπως την παροχή επιδομάτων από το 1ο παιδί, την καθιέρωση πριμ γέννησης για μητέρες κάτω των 30 ετών, την ενίσχυση και καθιέρωση  επιδομάτων τοκετού, την παροχή επιδομάτων ενοικίου και μετακόμισης για νέα ζευγάρια, τη διευρυμένη παροχή δωρεάν ή επιδοτούμενης φροντίδας (εντός ή εκτός σπιτιού) στα παιδιά προσχολικής ηλικίας, τη  βελτίωση της ποιότητας της παρεχόμενης φροντίδας, μέσω της αναβάθμισης των υποδομών και των προσόντων των ατόμων που προσφέρουν τις αντίστοιχες υπηρεσίες και τέλος την εξασφάλιση απρόσκοπτης επαγγελματικής ένταξης και εξέλιξης για τις γυναίκες με παιδιά. «Ένα σταθερό οικονομικό περιβάλλον θα έχει θετικό αντίκτυπο στο υφιστάμενο σύστημα Υγείας, αλλά θεωρούμε ότι η βάση οποιασδήποτε προσπάθειας είναι η συνεργασία των κεντρικών δομών υγείας με τα αρμόδια θεσμικά όργανα και με δράσεις αστικών μη κερδοσκοπικών εταιρειών, όπως η HOPEgenesis για μια ολοκληρωμένη παροχή ιατρικών υπηρεσιών».

Το επόμενο στάδιο ανάπτυξης της HOPEgenesis είναι η αύξηση του αριθμού των ωφελούμενων γυναικών και η επέκταση του προγράμματος σε περισσότερες περιοχές. Εξίσου σημαντική είναι η ενημέρωση και η εκπαίδευση φορέων για το πρόβλημα της υπογεννητικότητας μέσω της αύξησης των οδοιπορικών εκεί που το πρόβλημα εμφανίζεται οξύτερο.