ΔΝΤ: Η παγκόσμια ανάπτυξη είναι υποτονική, αλλά δε χρειάζεται να είναι έτσι

Αν και πρόκειται για μια μετριοπαθή αναθεώρηση κατά 0,1% για τα δύο έτη σε σχέση με τις προβλέψεις μας τον Απρίλιο, έρχεται να προστεθεί στις προηγούμενες σημαντικές αναθεωρήσεις προς τα κάτω. Η αναθεώρηση για το 2019 αντανακλά αρνητικές εκπλήξεις για την ανάπτυξη στις αναδυόμενες αγορές και στις αναπτυσσόμενες οικονομίες που αντισταθμίζουν τις θετικές εκπλήξεις σε ορισμένες προηγμένες οικονομίες.

Η ανάπτυξη προβλέπεται ότι θα βελτιωθεί μεταξύ 2019 και 2020. Ωστόσο, το 70% περίπου της αύξησης εξαρτάται από τη βελτίωση των επιδόσεων της ανάπτυξης στις αναδυόμενες αγορές και στις αναπτυσσόμενες οικονομίες και συνεπώς υπόκειται σε υψηλή αβεβαιότητα.

Η παγκόσμια ανάπτυξη είναι υποτονική και επισφαλής, αλλά δε χρειάζεται να είναι έτσι τα πράγματα. Ο δυναμισμός στην παγκόσμια οικονομία υποβαθμίζεται από την παρατεταμένη πολιτική αβεβαιότητα, καθώς οι εμπορικές εντάσεις παραμένουν αυξημένες παρά την πρόσφατη ανακωχή μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας, τεχνολογικές εντάσεις έχουν ξεσπάσει που απειλούν τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού τεχνολογίας και οι προοπτικές για ένα Brexit χωρίς συμφωνία αυξήθηκαν.

Οι αρνητικές συνέπειες της πολιτικής αβεβαιότητας είναι εμφανείς στις αποκλίνουσες τάσεις μεταξύ του τομέα της μεταποίησης και των υπηρεσιών και στη σημαντική αδυναμία του παγκόσμιου εμπορίου. Οι δείκτες μεταποίησης συνεχίζουν να μειώνονται παράλληλα με την επιδείνωση του επιχειρηματικού κλίματος, καθώς οι επιχειρήσεις συγκρατούν τις επενδύσεις εν όψει της υψηλής αβεβαιότητας. Η ανάπτυξη του παγκόσμιου εμπορίου, η οποία συνδέεται στενά με τις επενδύσεις, επιβραδύνθηκε σημαντικά στο 0,5% (σε ετήσια βάση) το πρώτο τρίμηνο του 2019, που είναι ο βραδύτερος ρυθμός από το 2012. Από την άλλη πλευρά, ο τομέας των υπηρεσιών αντέχει και το καταναλωτικό κλίμα είναι ισχυρό, καθώς τα ποσοστά ανεργίας αγγίζουν χαμηλά επίπεδα-ρεκόρ και τα μισθολογικά εισοδήματα αυξάνονται σε πολλές χώρες.

Μεταξύ των προηγμένων οικονομιών, Ηνωμένες Πολιτείες, Ιαπωνία, Ηνωμένο Βασίλειο και Ευρωζώνη αναπτύχθηκαν ταχύτερα από ό, τι αναμενόταν κατά το πρώτο τρίμηνο του 2019. Ωστόσο, ορισμένοι από τους παράγοντες πίσω από αυτό- όπως τα ισχυρότερα αποθέματα- είναι μεταβατικοί και το μομέντουμ της ανάπτυξης στο μέλλον αναμένεται να είναι ασθενέστερο, ειδικά για τις χώρες που εξαρτώνται από την εξωτερική ζήτηση. Λόγω των αναθεωρήσεων του πρώτου τριμήνου, ειδικά για τις Ηνωμένες Πολιτείες, αυξάνουμε ελαφρά την πρόβλεψη για τις προηγμένες οικονομίες κατά 0,1 εκατοστιαίες μονάδες σε 1,9 τοις εκατό για το 2019. Στο μέλλον, η ανάπτυξη αναμένεται να επιβραδυνθεί στο 1,7%, καθώς οι επιπτώσεις από τα δημοσιονομικά μέτρα χαλάρωσης μειώνονται στις ΗΠΑ και η χαμηλή αύξηση της παραγωγικότητας και η δημογραφική γήρανση εμποδίζουν τις μακροπρόθεσμες προοπτικές για τις προηγμένες οικονομίες.

Στις αναδυόμενες αγορές και στις αναπτυσσόμενες οικονομίες, η ανάπτυξη αναθεωρείται προς τα κάτω κατά 0,3 ποσοστιαίες μονάδες το 2019, στο 4,1%, και κατά 0,1 ποσοστιαίες μονάδες για το 2020, σε 4,7%. Οι αναθεωρήσεις προς τα κάτω για το 2019 είναι σχεδόν εξ ολοκλήρου για τις μεγαλύτερες οικονομίες, αν και για διαφορετικούς λόγους. Στην Κίνα, η ελαφρά αναθεώρηση προς τα κάτω αντικατοπτρίζει, εν μέρει, τους υψηλότερους δασμούς που επέβαλαν οι Ηνωμένες Πολιτείες τον Μάιο, ενώ οι σημαντικές αναθεωρήσεις στην Ινδία και τη Βραζιλία αντανακλούν την ασθενέστερη από την αναμενόμενη εγχώρια ζήτηση.

Για τους εξαγωγείς βασικών προϊόντων, οι διαταραχές στην εφοδιαστική αλυσίδα, όπως στη Ρωσία και τη Χιλή, και οι κυρώσεις κατά του Ιράν, οδήγησαν σε αναθεωρήσεις προς τα κάτω, παρά την βραχυπρόθεσμη ενίσχυση των τιμών του πετρελαίου. Η προβλεπόμενη ανάκαμψη της ανάπτυξης από το 2019 έως το 2020 στις αναδυόμενες αγορές και στις αναπτυσσόμενες οικονομίες εξαρτάται από βελτιωμένα αναπτυξιακά αποτελέσματα σε προβληματικές οικονομίες όπως η Αργεντινή, η Τουρκία, το Ιράν και η Βενεζουέλα και ως εκ τούτου υπόκειται σε σημαντική αβεβαιότητα.

Οι χρηματοοικονομικές συνθήκες στις Ηνωμένες Πολιτείες και στη ζώνη του ευρώ χαλάρωσαν περαιτέρω, καθώς η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα υιοθέτησαν μια πιο χαλαρή στάση νομισματικής πολιτικής. Οι αναδυόμενες αγορές και οι αναπτυσσόμενες οικονομίες έχουν επωφεληθεί από τη νομισματική χαλάρωση στις μεγάλες οικονομίες, αλλά έχουν επίσης αντιμετωπίσει ένα ασταθές κλίμα κινδύνων που συνδέονται με τις εμπορικές εντάσεις. Με καθαρούς όρους, οι χρηματοπιστωτικές συνθήκες είναι περίπου ίδιες για αυτήν την ομάδα όπως και τον Απρίλιο. Οι αναπτυσσόμενες χώρες με χαμηλά εισοδήματα, οι οποίες είχαν προηγουμένως λάβει κυρίως σταθερές ροές άμεσων ξένων επενδύσεων, τώρα λαμβάνουν σημαντικά μεταβαλλόμενες ροές χαρτοφυλακίου, καθώς η αναζήτηση αποδόσεων σε περιβάλλον χαμηλών επιτοκίων φθάνει στις παραμεθόριες αγορές.

Αυξημένος πτωτικός κίνδυνος

Ως σοβαρός ενδεχομένως πτωτικός παράγοντας παραμένει μια κλιμάκωση των εμπορικών και τεχνολογικών εντάσεων που μπορούν να διαταράξουν σημαντικά τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού. Η συνδυαστική επίδραση των δασμών που επιβλήθηκαν πέρυσι και των πιθανών δασμών που προαναγγέλθηκαν τον Μάιο μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κίνας θα μπορούσε να μειώσει το επίπεδο του παγκόσμιου ΑΕΠ το 2020 κατά 0,5%. Περαιτέρω, μια απρόσμενη και διαρκής επιδείνωση του χρηματοπιστωτικού κλίματος μπορεί να εκθέσει τις χρηματοπιστωτικές αδυναμίες που δημιουργήθηκαν μετά από χρόνια χαμηλών επιτοκίων, ενώ οι πληθωριστικές πιέσεις μπορούν να οδηγήσουν σε δυσκολίες εξυπηρέτησης του χρέους των δανειοληπτών. Άλλοι σημαντικοί κίνδυνοι περιλαμβάνουν μία απρόσμενη επιβράδυνση στην Κίνα, μία απουσία ανάκαμψης στη ζώνη του ευρώ, ένα Brexit χωρίς συμφωνία και μία κλιμάκωση των γεωπολιτικών εντάσεων.

Με την παγκόσμια ανάπτυξη να υποχωρεί και τους πτωτικούς κινδύνους να κυριαρχούν στις προοπτικές, η παγκόσμια οικονομία παραμένει σε μια λεπτή συγκυρία. Ως εκ τούτου, είναι ουσιώδους σημασίας να μη χρησιμοποιούνται οι δασμοί για να στοχεύσουν τα διμερή εμπορικά ισοζύγια ή ως εργαλείο γενικού σκοπού για την αντιμετώπιση διεθνών διαφωνιών. Για να διευκολυνθεί η επίλυση συγκρούσεων, θα πρέπει να ενισχυθεί και να εκσυγχρονιστεί το πολυμερές εμπορικό σύστημα βασισμένο σε κανόνες, ώστε να καλύπτει τομείς όπως οι ψηφιακές υπηρεσίες, οι επιδοτήσεις και η μεταφορά τεχνολογίας.

Πολιτικές για την υποστήριξη της ανάπτυξης

Η νομισματική πολιτική θα πρέπει να παραμείνει χαλαρή, ιδίως όταν ο πληθωρισμός κινείται κάτω από το στόχο. Ωστόσο, πρέπει να συνοδεύεται από υγιείς εμπορικές πολιτικές που θα ενισχύουν τις προοπτικές και θα μειώνουν τους πτωτικούς κινδύνους. Με τα επίμονα χαμηλά επιτόκια, θα πρέπει να αναπτυχθούν μακροπροληπτικά εργαλεία για να διασφαλιστεί ότι δεν θα δημιουργηθούν οικονομικοί κίνδυνοι.

Η δημοσιονομική πολιτική πρέπει να εξισορροπεί τις ανησυχίες για την ανάπτυξη, την ισότητα και τη βιωσιμότητα, συμπεριλαμβανομένης της προστασίας των πιο ευάλωτων κοινωνιών. Οι χώρες με δημοσιονομικό περιθώριο πρέπει να επενδύσουν σε φυσική και κοινωνική υποδομή για να αυξήσουν τη δυνητική ανάπτυξη. Σε περίπτωση σοβαρής κάμψης, μια συγχρονισμένη κίνηση προς πιο ευνοϊκές δημοσιονομικές πολιτικές θα πρέπει να συμπληρώσει τη νομισματική χαλάρωση, ανάλογα με τις ιδιαίτερες συνθήκες που επικρατούν στην κάθε χώρα.

Τέλος, η ανάγκη για μεγαλύτερη παγκόσμια συνεργασία είναι επείγουσα. Εκτός από την επίλυση των εμπορικών και τεχνολογικών εντάσεων, οι χώρες πρέπει να συνεργαστούν για να αντιμετωπίσουν σημαντικά ζητήματα όπως η κλιματική αλλαγή, η διεθνής φορολογία, η διαφθορά, η ασφάλεια στον κυβερνοχώρο και οι ευκαιρίες και οι προκλήσεις των νέων τεχνολογιών ψηφιακών πληρωμών.