Kυριάκος Πιερρακάκης στο Fortune: Χρειαζόµαστε ένα ψηφιακό κράτος «µαγνήτη» για τις επενδύσεις
«Η Ελλάδα δεν έπρεπε να χάσει το ‘τρένο’ της Πληροφορικής. Και όµως το έχασε». Με αυτή τη χαρακτηριστική φράση στην έναρξη της οµιλίας του κατά τη διάρκεια των προγραµµατικών δηλώσεων στη Βουλή, µετά την ανάληψη των καθηκόντων του, ο νέος υπουργός Επικρατείας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Κυριάκος Πιερρακάκης, έδωσε το στίγµα ενός εκ των σοβαρότερων προβληµάτων που αντιµετωπίζει η χώρα µας, η οποία κατατάσσεται στην 26η θέση στην Ευρώπη των 28 στον Δείκτη Ψηφιακής Οικονοµίας και Κοινωνίας (DESI).
Από το βήµα της Βουλής, ο νέος υπουργός και πρώην επικεφαλής ερευνών της «διαΝΕΟσις», έθεσε ως κύριο στόχο του υπουργείου του την αξιοποίηση των ψηφιακών τεχνολογιών µέσα στην επόµενη τετραετία, έτσι ώστε η Ελλάδα να συγκλίνει µε τον µέσο όρο της Ε.Ε., αλλά και να καταπολεµήσει το «τέρας» της γραφειοκρατίας, αλλάζοντας εντελώς την εµπειρία των πολιτών στις συναλλαγές τους µε το κράτος.
Δύο µήνες αργότερα και µέσα από το πρόσφατα ψηφισθέν αναπτυξιακό πολυνοµοσχέδιο, στο υπουργείο έχει εκκινήσει η δηµιουργία ενός παρατηρητηρίου γραφειοκρατίας, ενώ συστάθηκαν η «Επιτροπή υψηλού επιπέδου για τον ψηφιακό και διοικητικό µετασχηµατισµό της Ελλάδας» και η «Επιτροπή για την ανάπλαση του κώδικα διοικητικής διαδικασίας». Αίσθηση προκάλεσε η τοποθέτηση στην πρώτη επιτροπή του πρώην προέδρου της Εσθονίας, Τόµας Χέντρικ Ίλβες, στον οποίο πιστώνεται σε µεγάλο βαθµό η ψηφιακή «επανάσταση» που µετέτρεψε την χώρα της Βαλτικής στην πιο προηγµένη ψηφιακά χώρα, µε το 99% των υπηρεσιών του Δηµοσίου στην Εσθονία να παρέχονται online.
Με δεδοµένη την απόσταση που πρέπει να διανύσει ακόµη η Ελλάδα για να συγκλίνει στον ευρωπαϊκό µέσο όρο, έχει δικαίωµα να «ονειρεύεται» πως µια µέρα θα µοιάζει στην Εσθονία; Ο Κυριάκος Πιερρακάκης δηλώνει πως «ναι» και ανοίγει τα χαρτιά του στο Fortune σχετικά µε τα σχέδιά του για το «ψηφιακό Δηµόσιο», την πρόκληση της διαλειτουργικότητας, τη διάδοση του 5G στην Ελλάδα και τις επιπτώσεις που θα έχει στην οικονοµία ο ψηφιακός µετασχηµατισµός της χώρας.
Ποιοι είναι οι βραχυπρόθεσμοι και οι μακροπρόθεσμοι στόχοι που έχετε θέσει για το «ψηφιακό Δημόσιο»; Ποια θα είναι τα οφέλη των πολιτών από την επίτευξη αυτών των στόχων;
Μακροπρόθεσµος στόχος είναι η πλήρης λειτουργία του «ψηφιακού Δηµοσίου», δηλαδή οι πολίτες να µπορούν να διεκπεραιώνουν τις περισσότερες υποθέσεις τους ηλεκτρονικά, µε αµεσότητα και ασφάλεια. Και είναι µακροπρόθεσµος διότι τα µεγάλα ψηφιακά έργα που απαιτούνται για την υλοποίησή του χρειάζονται χρόνο.
Υπάρχουν όµως πολλά µικρότερα έργα, τα οποία δεν είναι καθόλου αµελητέα στην καθηµερινότητα του πολίτη και αποτελούν τους βραχυπρόθεσµους στόχους. Τέτοιες περιπτώσεις αφορούν περισσότερο στα λεγόµενα «γεγονότα ζωής». Στόχος µας είναι άµεσα να απλοποιήσουµε και να ψηφιοποιήσουµε διαδικασίες όπως η δήλωση γέννησης, ώστε ο πολίτης να αλληλεπιδρά µε τις δηµόσιες υπηρεσίες µία µόνο φορά ανά περίπτωση και τα µητρώα του δηµοσίου να ενηµερώνονται αυτόµατα. Παράλληλα, θέλουµε να ενοποιήσουµε συναφείς διαδικασίες, ενσωµατώνοντας παραδείγµατος χάρη την απόδοση ΑΜΚΑ στη διαδικασία που αναφέραµε, τη δήλωση γέννησης. Αποτέλεσµα θα είναι οι πολίτες να χρειάζεται να σταθούν το πολύ σε µία ουρά, µειώνοντας τη γραφειοκρατία, εξοικονοµώντας ανθρώπινους και οικονοµικούς πόρους και κερδίζοντας εργατοώρες για υπαλλήλους και εξυπηρετούµενους.
Σε ό,τι αφορά την ψηφιακή διακυβέρνηση, η Ελλάδα παραμένει ουραγός στην Ε.Ε. των 28. Ποιες τομές επιθυμείτε να κάνετε ώστε η Ελλάδα να καταφέρει να συμμετάσχει και να επωφεληθεί της «4ης Βιομηχανικής Επανάστασης»;
Το πρώτο βήµα που πρέπει να κάνει η Ελλάδα για να επωφεληθεί από την τέταρτη βιοµηχανική επανάσταση είναι να κλείσει οριστικά τις εκκρεµότητές της µε την τρίτη. Πρέπει, επίσης, να αφήσει πίσω της όλα τα διακυβεύµατα του προηγούµενου αιώνα τα οποία κυριαρχούν ακόµα σε πολλές πτυχές του δηµοσίου διαλόγου.
Από εκεί και πέρα, σε ό,τι αφορά στενά το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, αυτό που πρέπει να κάνουµε είναι να διαλέξουµε ανάµεσα σε βέλτιστες πρακτικές του εξωτερικού εκείνες που ταιριάζουν περισσότερο στη δική µας περίπτωση και, στη συνέχεια, να τις εφαρµόσουµε µε γρήγορα και σταθερά βήµατα, τα οποία θα ακολουθούν µια ευρύτερη αρχιτεκτονική. Η πραγµατική τοµή στην περίπτωση της Ελλάδας δεν θα έρθει µόνο µέσα από την ψηφιοποίηση και τη διαλειτουργικότητα, αλλά µέσω της απλοποίησης των διαδικασιών, η οποία θα µας βοηθήσει να κερδίσουµε χρόνο, χρήµα και ανθρώπινο δυναµικό το οποίο θα µπορούµε να διοχετεύσουµε σε παραγωγικές εργασίες.
Ειδικότερα σε ό,τι αφορά την επιχειρηματικότητα, την προσέλκυση επενδύσεων και την οικονομία, ποια βήματα χρειάζεται να γίνουν στο επίπεδο του ψηφιακού, αλλά και θεσμικού εκσυγχρονισμού του κράτους και τι αντίκτυπο εκτιμάτε πως θα έχουν στην πραγματική οικονομία;
Θεσµικά οι επιχειρήσεις ζητούν κατά βάση τρία πράγµατα: βιώσιµο και σταθερό φορολογικό πλαίσιο, ταχύτητα στην απονοµή δικαιοσύνης και περιορισµένη γραφειοκρατία. Αυτό που ζητούν σε θεσµικό επίπεδο δεν διαφέρει σηµαντικά από αυτό που ζητούν οι πολίτες µεµονωµένα: ζητούν ένα κράτος το οποίο δεν θα απαιτεί από αυτούς περιττές διαδικασίες και χαµένες εργατοώρες σε ουρές. Και δεν είναι τυχαίο ότι οι χώρες που έχουν επιτύχει στον τοµέα του ψηφιακού µετασχηµατισµού βρίσκονται ταυτόχρονα πολύ ψηλά στους δείκτες επιχειρηµατικότητας. Το ψηφιακό κράτος λειτουργεί σαν «µαγνήτης» για τις επενδύσεις – ιδίως τις καινοτόµες – και εκείνες µε τη σειρά τους έχουν την τάση να δηµιουργούν «οικοσυστήµατα», τα οποία συµβάλλουν στη δηµιουργία ενός ενάρετου κύκλου ψηφιακής εξέλιξης.
Ως προς τις υποδομές της χώρας, την εξασφάλιση ταχύτερης σύνδεσης στο Internet και τις κινήσεις για τη διάδοση του 5G, ποιες είναι οι ενέργειες που σκοπεύετε να λάβετε εντός της τετραετίας; Πόσο σημαντική είναι η σύμπραξη δημοσίου και ιδιωτικού τομέα στο έργο αυτό;
Ήδη έχει δροµολογηθεί το λεγόµενο αναπτυξιακό νοµοσχέδιο. Εκεί περιλαµβάνονται διατάξεις για τις κεραίες κινητής τηλεφωνίας που έρχονται να ρυθµίσουν ένα χρονίζον ζήτηµα, το οποίο συνάµα αποτελεί προαπαιτούµενο για τη µετάβαση στην εποχή του 5G. Οι συµπράξεις δηµοσίου και ιδιωτικού τοµέα έχουν το προνόµιο ότι συνδυάζουν την ταχύτητα και την ευελιξία του ιδιωτικού τοµέα µε τον έλεγχο και τις προδιαγραφές του δηµοσίου. Το 5G είναι στις προτεραιότητές µας γιατί θα µας δώσει επιπλέον ώθηση για να φτάσουµε στο µέσο όρο του ψηφιακού επιπέδου των ευρωπαϊκών χωρών, όπως είναι ο αρχικός µας στόχος. Θέλουµε και ξέρουµε πώς να χρησιµοποιήσουµε τις συµπράξεις δηµοσίου και ιδιωτικού τοµέα σε όποιο έργο κρίνουµε ότι αυτές θα είναι αποδοτικές. Συνεπώς, δεν βλέπω το λόγο να µην το εξετάσουµε και στην περίπτωση της ανάπτυξης στοιχείων του δικτύου 5G, εφόσον κάτι τέτοιο κριθεί δόκιµο και σκόπιµο.
Πολλά δημοσιεύματα έχουν χαρακτηρίσει το έργο που έχετε μπροστά σας, ειδικά το ζήτημα της «διαλειτουργικότητας» μεταξύ των υπουργείων και των κρατικών υπηρεσιών, με έναν σύγχρονο «άθλο του Ηρακλή». Συμμερίζεστε αυτήν την άποψη; Υπάρχουν «λερναίες ύδρες» και άλλες παγίδες στις οποίες θα επιστήσετε την προσοχή σας;
Η αλήθεια είναι πως όχι, δεν το συµµερίζοµαι. Και δεν το συµµερίζοµαι γιατί δεν είδα ήρωες µε την παραδοσιακή έννοια ούτε στην Εσθονία, ούτε στη Βρετανία, ούτε σε καµία άλλη χώρα που προόδευσε ψηφιακά. Αντίθετα,
σε όλες αυτές τις χώρες, µε τις τόσο διαφορετικές κουλτούρες, την τόσο διαφορετική διαδροµή και τις τόσο διαφορετικές ανάγκες σχετικά µε την ψηφιοποίηση του δηµοσίου τοµέα τους, είδα απλά ανθρώπους µε γνώση, εξειδίκευση, ευρύτητα σκέψης, όραµα, θέληση και όρεξη για σκληρή δουλειά. Ξέρετε, µερικές φορές δουλεύει πρόσκαιρα – και σίγουρα είναι κολακευτικό – να δίνουµε υπερφυσική διάσταση σε κάποια προβλήµατα και τις λύσεις τους, όµως τελικά ο κόσµος δεν πήγε µέχρι σήµερα µπροστά από κάποιον υπερήρωα, αλλά από κανονικούς ανθρώπους που αποδείχτηκαν τα κατάλληλα άτοµα στην κατάλληλη θέση και έπεισαν τους πολίτες ότι ήταν και στην κατάλληλη στιγµή. Σίγουρα η διαλειτουργικότητα είναι µια εξίσωση δύσκολη και απαιτητική, έχω όµως εµπιστοσύνη στο ανθρώπινο δυναµικό της χώρας και στις δυνατότητες της κυβέρνησης για να το φέρουµε εις πέρας.
*Η συνέντευξη δημοσιεύεται στο περιοδικό Fortune που κυκλοφορεί στα περίπτερα.
**Ο Κυριάκος Πιερρακάκης θα είναι ένας από τους ομιλητές του CEO Initiative Forum στις 26 Νοεμβρίου στη Μεγάλη Βρετανία.
