«Βόμβα» στην ελληνική οικονομία από το σκηνικό πολέμου στη Μέση Ανατολή

Εκρηκτικό διεθνές κοκτέιλ για την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας έχουν διαμορφώσει οι φόβοι πολεμικής σύρραξης, με αφορμή τις σειρήνες πολέμου από Ιράν και ΗΠΑ. Από τις σημαντικότερες εγχώριες προκλήσεις η βελτίωση του επενδυτικού κλίματος, με την Ελλάδα να μπαίνει σε μία νέα περίοδο, έχοντας όμως πολλά ταυτόχρονα μέτωπα, ειδικά από τις διεθνές εξελίξεις.

Μετά το πέρας μιας δύσκολης δεκαετίας η Ελλάδα θα πρέπει να επιταχύνει για να ανακτήσει το χαμένο έδαφος, ενώ, παράλληλα, η μεγέθυνση των μεγαλύτερων ευρωπαϊκών οικονομικών ασθμαίνει. Οι αβεβαιότητες που θα προκύψουν από το γεωπολιτικό περιβάλλον είναι υπαρκτές και οι πηγές είναι η τουρκική προκλητικότητα, η κατάσταση στη Μέση Ανατολή, αλλά και τα κύμα προσφύγων και μεταναστών. Φόβοι υπάρχουν και για τυχόν πολιτική αστάθεια σε χώρες πιο κοντά στην Ελλάδα, αφού το τρέχον έτος είναι εκλογικό σε Βόρεια Μακεδονία και Σερβία.

Σε όλα αυτά έρχεται να προστεθεί το ενεργειακό κόστος, με την ανησυχία για πιθανή ανοδική τάση στις τιμές καυσίμων στην εγχώρια αγορά να είναι διάχυτη. Αιτία οι εξελίξεις που πυροδότησε στο Ιράν η δολοφονία του Ιρανού στρατηγού Κασέμ Σουλεϊμανί από τις ΗΠΑ, αλλά και της αναταραχής που προκάλεσε στη διεθνή αγορά πετρελαίου. Μέχρι στιγμής η επίπτωση στις τιμές από τις εξελίξεις στο Ιράν είναι περιορισμένη, όπου το γεγονός συνέπεσε με την προσαρμογή της χώρας στην ευρωπαϊκή οδηγία περαιτέρω αύξησης του ποσοστού βιοαιθανόλης που αναμιγνύεται με βενζίνες.

Επιβαρύνσεις

Μόνο από την προσαρμογή στην οδηγία η διυλιστηριακή τιμή της βενζίνης επιβαρύνθηκε μέσα σε μία ημέρα (μεταξύ 31 Δεκεμβρίου και 1 Ιανουαρίου) κατά 2,5 λεπτά το λίτρο. Η συνολική επίπτωση από την άνοδο της τιμής του πετρελαίου στη διεθνή αγορά τις δύο προηγούμενες ημέρες και την επιβάρυνση από τη βιοαιθανόλη υπολογίζεται σε 4 λεπτά το λίτρο.

Όπως επιβεβαιώνει ο Σύνδεσμος Εταιρειών Εμπορίας Πετρελαιοειδών Ελλάδος από τις αρχές του έτους, υπάρχει μία αύξηση στην τιμή της βενζίνης, η οποία οφείλεται αποκλειστικά στην πρόσμιξη βιοαιθανόλης. Συγκεκριμένα, από την 1η Ιανουαρίου 2020 έχει τριπλασιαστεί η υποχρεωτική πρόσμιξη από 1% στο 3,3% βιοαιθανόλης στις βενζίνες, λόγω της συμμόρφωσης της Ελλάδας στην Οδηγία για ενεργειακή εξοικονόμηση, όπως προκύπτει και από το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα με σκοπό πιο φιλικά καύσιμα προς το περιβάλλον. Ωστόσο και παρά την αύξηση κόστους λόγω βιοαιθανόλης, οι σημερινές λιανικές τιμές της βενζίνης κινούνται στο επίπεδο των τιμών του δεύτερου τριμήνου του 2019.

Το μεγάλο πρόβλημα, ωστόσο, όπως λέει και ο ΣΕΕΠΕ, στην τιμή των καυσίμων στην Ελλάδα παραμένει η υψηλή φορολογία. Δηλαδή,  για κάθε 10€ που καταβάλλει για βενζίνη τα 6,5€ (δηλαδή το 65%) είναι φόροι και δασμοί ενώ μόνο τα 0,6 € (το 6%) αντιστοιχεί συνολικά στο μικτό περιθώριο των Εταιριών Εμπορίας, των πρατηριούχων και της εφοδιαστικής αλυσίδας.

Υπό αυτό το προκλητικό διεθνές περιβάλλον, η ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να πετύχει το μεγάλο στοίχημα για την ελληνική οικονομία που είναι οι επενδύσεις. Αποτελεί από τους βασικούς παράγοντες ανόδου της οικονομίας, των μισθών, αύξηση των θέσεων εργασίας κλπ. Ο στόχος που έχει βάλει η κυβέρνηση για το 2020 είναι ρυθμός ανάπτυξης της τάξης του  2,8% το 2020, ενώ μία ενδεχόμενη άνοδος της τιμής του πετρελαίου μπορεί να έχει σημαντική επίπτωση στα κρατικά έσοδα.

Η Τράπεζα της Ελλάδος εκτιμά ότι, παρά τους αδύναμους ρυθμούς ανάπτυξης της ευρωπαϊκής οικονομίας, η οικονομική δραστηριότητα στην Ελλάδα θα κινηθεί με ρυθμό ανάπτυξης λίγο πάνω από 2% το 2019 και γύρω στο 2,5% το 2020. Εκτιμά, επίσης, ότι θα επιτευχθεί ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ το 2019 και το 2020.

Τη ίδια ώρα, επιβαρύνσεις φέρνει στα ναυτιλιακά καύσιμα  η νέα οδηγία για τον περιορισμό των ρύπων στις θαλάσσιες μεταφορές, όπου τα διυλιστήρια είναι υποχρεωμένα να διαθέτουν στην αγορά ναυτιλιακά καύσιμα μειωμένης περιεκτικότητας σε θείο (από 3,5% σε 0,5%).Αυτό σημαίνει ότι θα είναι  ακριβότερα κατά 20% πιέζοντας αντίστοιχα την ελληνική ακτοπλοΐα .

Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, μιλώντας στους Financial Times, χαιρέτισε, μεταξύ άλλων, τη σημαντική βελτίωση του επενδυτικού κλίματος μετά τις κάλπες του Ιουλίου, τονίζοντας πως «δεν υπάρχει λόγος» οι κινήσεις της κυβέρνησης, για μέτρα ελάφρυνσης ύψους 1,2 δισ. ευρώ στον φετινό προϋπολογισμό και μείωση των ασφαλιστικών εισφορών έως 5% σε βάθος τετραετίας, να μη μεταφραστούν σε τόνωση των επενδυτικών ροών και της ανάπτυξης. Πρόσθεσε πως συναντά επενδυτές σχεδόν καθημερινά. Σε συνέντευξή του στη βρετανική εφημερίδα, ο πρωθυπουργός σημείωσε πως η χώρα έχει πλέον ξεπεράσει την κρίση, έχει κεντρίσει το ενδιαφέρον των αγορών και θέλει να δώσει νέα ώθηση στην οικονομία της, μέσω της προσέλκυσης επενδύσεων.

«Νομίζω πως αυτό που χρειαζόμαστε είναι ριζοσπαστικές αλλαγές, ώστε να μετατρέψουμε την Ελλάδα σε πραγματικό success story. Δεν έχουμε το περιθώριο να προχωρήσουμε με αργούς ρυθμούς. Έχουμε ήδη χάσει πολύ χρόνο και πολύ μεγάλο μέρος του ΑΕΠ μας και πολλή ενέργεια ως χώρα», υπογράμμισε.