Ποιο μπορεί να είναι το μέλλον του Πούτιν μετά τον πολιτικό «σεισμό» στη Ρωσία;

Νέα κυβέρνηση, συνταγματική αναθεώρηση. Την επομένη των αιφνιδιαστικών ανακοινώσεών του, επικρατεί ομοφωνία: ο Ρώσος πρόεδρος προετοιμάζει το μέλλον του, καθώς το σύστημα του οποίου ηγείται παρουσιάζει σημάδια διάβρωσης ενώ οι εκλογές πλησιάζουν.

Πολιτειολόγοι, αντιπολιτευόμενοι, αρθρογράφοι εκτιμούν πως ο 67χρονος Βλαντίμιρ Πούτιν ξεκίνησε αληθινά μια «μετάβαση της εξουσίας». Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, δεν μπορεί να παραμείνει στο Κρεμλίνο πέραν του 2024, οπότε ολοκληρώνεται η θητεία του.

Ποιο μπορεί να είναι το μέλλον του Πούτιν;

Ο Βλαντίμιρ Πούτιν δήλωσε αποφασισμένος να επανεξετάσει τις προεδρικές υπερεξουσίες, υποσχόμενος να μειώσει τις προνομίες του αρχηγού του κράτους και να αυξήσει εκείνες του κοινοβουλίου που θα διορίζει τον πρωθυπουργό. Σύμφωνα με τους ειδικούς, περιορίζει το προεδρικό αξίωμα για να σηματοδοτήσει την οριστική αποχώρησή του από το Κρεμλίνο και να προετοιμαστεί για έναν νέο ρόλο.

«Πιστεύω πως ο Πούτιν θα παραμείνει η κύρια φυσιογνωμία στη Ρωσία, όπως συμβαίνει εδώ και 20 χρόνια», επισημαίνει η ρωσίδα ειδικός Μαρία Λίπμαν.

Ορισμένοι τον φαντάζονται ως υπέρτατο διαιτητή, υπεράνω των πολιτικών τριβών με μια θέση κομμένη και ραμμένη στα μέτρα του, όπως έκανε ο Νουρσουλτάν Ναζαρμπάγεφ στο Καζακστάν όταν έγινε το 2019 ένα είδος πατέρα του Έθνους, αφήνοντας την προεδρία σ’ έναν υπάκουο πιστό του.

Ο Πούτιν θα μπορούσε, για παράδειγμα, να παραμείνει επικεφαλής του Κρατικού Συμβουλίου, ενός πολιτικού οργάνου το οποίο ενίσχυσε με τη συνταγματική αναθεώρησή του, καθώς και του ισχυρού Συμβουλίου Ασφαλείας. Ή να κάνει κάτι εντελώς διαφορετικό.

«Βλέπουμε ορισμένα κομμάτια του παζλ, υπάρχουν άλλα που δεν βλέπουμε και άλλα που δεν θα δούμε ποτέ. Όμως υπάρχει ένα σχέδιο και βρίσκεται μόνο στο κεφάλι του Πούτιν», λέει η Λίπμαν.

Γιατί τώρα;

Παρά το γεγονός ότι η δημοτικότητά του βρίσκεται γύρω στο 70%, ο Πούτιν αντιλαμβάνεται πως η φθορά παραμονεύει την 20ετή εξουσία του. Ένα «αίτημα αλλαγής έκανε ξεκάθαρα την εμφάνισή του στους κόλπους της κοινωνίας», παραδέχθηκε χθες, Τετάρτη, στην ομιλία του ενώπιον της ρωσικής πολιτικής ελίτ.

Αμέσως μετά ανακοινώνει την πρωτοφανή αναθεώρηση του Συντάγματος και ο πιστός πρωθυπουργός του, ο Ντμίτρι Μεντβέντεφ, παραιτείται.

Ενδεικτικό της ύπαρξης μιας δυσαρέσκειας είναι το γεγονός ότι η Μόσχα αποτέλεσε στη διάρκεια του θέρους του 2019 και παρά την έντονη αστυνομική καταστολή το θέατρο του μεγαλύτερου ρωσικού κινήματος αμφισβήτησης μετά την επιστροφή του Πούτιν το 2012 στο Κρεμλίνο, το οποίο είχε εγκαταλείψει για να γίνει πρωθυπουργός, εξαιτίας του ορίου που υπήρχε στον αριθμό των προεδρικών θητειών. Η αντιπολίτευση είχε τότε κινητοποιήσει πλήθη ανθρώπων.

Τον Σεπτέμβριο 2019, το φιλοπροεδρικό κόμμα Ενωμένη Ρωσία αντιμετώπιζε τόση δυσαρέσκεια ώστε οι υποψήφιοι της εξουσίας δεν είχαν κατέβει με την ετικέτα αυτή στις τοπικές εκλογές στη Μόσχα. Και τιμωρήθηκαν από τους ψηφοφόρους.

Όμως το 2021 είναι μια εκλογική χρονιά, με βουλευτικές εκλογές. Και η Ενωμένη Ρωσία δεν συγκεντρώνει την προτίμηση παρά του 33% των Ρώσων στις δημοσκοπήσεις, μακράν του 54% που είχε επιτύχει στις εκλογές του 2016.

Ποιος θα είναι ο ρόλος του πρωθυπουργού;

Επειδή η οικονομία είναι αναιμική και το βιοτικό επίπεδο βρίσκεται σε πτώση, ο πιστός πρωθυπουργός Ντμίτρι Μεντβέντεφ, ο οποίος βρίσκεται στη θέση αυτή εδώ και οκτώ χρόνια, έβλεπε τη δημοτικότητά του να κυμαίνεται μεταξύ 30% και 38%.

Ο διορισμός ενός νέου επικεφαλής της κυβέρνησης σηματοδοτεί συνεπώς μια νέα εκκίνηση. Και ο Μιχαήλ Μισούστιν, επικεφαλής της Ομοσπονδιακής Φορολογικής Υπηρεσίας, είναι σίγουρα άγνωστος, όμως όχι και καινούριος.

Στα 53 του, θεωρείται ένας ιδιαίτερα αποτελεσματικός υψηλόβαθμος αξιωματούχος, κήρυκας τις ψηφιοποίησης. Μεταμόρφωσε την εφορία, μια αρτηριοσκληρωτική και διεφθαρμένη γραφειοκρατία, σε ένα αποτελεσματικό όργανο που προκαλεί πλέον τον φόβο.

Μ’ αυτό το περισσότερο τεχνοκρατικό παρά πολιτικό προφίλ, δεν έμοιαζε με εν δυνάμει διάδοχο.

«Η άνοδός του στο αξίωμα του πρωθυπουργού έχει στόχο να υπάρξει μια ηγεσία του υπουργικού συμβουλίου που να βασίζεται στις ικανότητες και να επικεντρωθεί στην εσωτερική ατζέντα», έγραψε στο Twitter ο Ντμίτρι Τρένιν, διευθυντής του Κέντρου Carnegie της Μόσχας.

Διότι σύμφωνα με μια έρευνα του ινστιτούτου Vtsiom, 52% των Ρώσων πιστεύουν πως, από οικονομική άποψη, «το χειρότερο δεν έχει έρθει ακόμη».

Στη χθεσινή ομιλία του, ο Βλαντίμιρ Πούτιν έθεσε περίπλοκους στόχους: να πλουτίσουν οι Ρώσοι, να αντιμετωπισθεί η δημογραφική κρίση, να εκσυγχρονισθεί η χώρα. Όλα αυτά πριν από το 2024.

«Ο Μισούστιν οφείλει να θέσει σε εφαρμογή το πρόγραμμα του Πούτιν, σχέδια ύψους 26 τρισεκατομμυρίων ρουβλίων (379 δισεκατομμύρια ευρώ). Πριν από το 2024. Όμως η βραδύτητα στην εφαρμογή και η ασθενική οικονομική ανάπτυξη ήταν στο κέντρο των επικρίσεων με στόχο τον Μεντβέντεφ», υπογραμμίζει η εφημερίδα Vedomosti.