Πώς η δημιουργική ηγεσία οδηγεί τις επιχειρήσεις στην ευημερία

Καινοτομία, εξωστρέφεια, πάθος, επιμονή, πίστη στην ομάδα και όραμα, είναι μόλις μερικές από τις έννοιες που χρησιμοποιούμε για να περιγράψουμε την επιτυχημένη πορεία μιας επιχείρησης. Δυστυχώς όμως, τις περισσότερες φορές παραλείπουμε να συμπεριλάβουμε στη λίστα και το στοιχείο της δημιουργικής ηγεσίας, η οποία αναδεικνύεται πλέον ως η κυρίαρχη ηγετική δεξιότητα για την προσαρμοστικότητα και τη μακροχρόνια ευημερία της σύγχρονης επιχείρησης. Τι σημαίνει δημιουργική ηγεσία; Είναι ένα επίκτητο χαρακτηριστικό ή κάποιος γεννιέται με αυτό το χάρισμα; Κατά πόσο η δομή των ελληνικών επιχειρήσεων επιτρέπει την ανάπτυξη δημιουργικών μυαλών στο εσωτερικό τους και τι ρόλο παίζει η συνεργασία;

Στο πλαίσιο του συνεργατικού προγράμματος «Μαζί στη Γνώση», το Alba Graduate Business School και ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών, ένωσαν τις δυνάμεις τους για την οργάνωση ενός νέου συνεδρίου που φιλοδοξεί να εισαγάγει την έννοια αυτή στην ελληνική επιχειρηματική φιλοσοφία.

Πρόκειται για το 1ο Συμπόσιο Δημιουργικής Ηγεσίας, το οποίο διοργανώθηκε στο Κέντρο Πολιτισμού του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, όπου σύσσωμη η εγχώρια επιχειρηματική κοινότητα έδωσε το παρών. Επιτυχημένοι επιχειρηματίες και c level στελέχη από τους χώρους της βιομηχανίας, της τεχνολογίας, της ψηφιακής επιχειρηματικότητας και της δημιουργικής οικονομίας (design, διαφήμιση, film production, μόδα, μουσική, οινογαστρονομία, σκηνοθεσία, video games, κ.ά.), αφηγήθηκαν τις προσωπικές τους ιστορίες, εστιάζοντας στο πώς η δημιουργική ηγεσία τους επέτρεψε να αναπτυχθούν, εντός και εκτός συνόρων, να δημιουργήσουν σχέσεις εμπιστοσύνης με τους εργαζομένους και τους πελάτες τους, παράγοντας διαχρονικά love brands.

Άλλωστε η αποστολή του Κέντρου Αριστείας ΣΕΒ στη Δημιουργική Ηγεσία είναι η παραγωγή και η διάδοση πρωτοποριακής γνώσης σχετικά με τις δημιουργικές μορφές ηγεσίας στο πρώτο μισό του 21ου αιώνα. Μέσα από έρευνα υψηλών προδιαγραφών και την ελκυστική επικοινωνία της νέας γνώσης, το Κέντρο Αριστείας φιλοδοξεί να διαδώσει τις αξίες και τις πρακτικές της δημιουργικής ηγεσίας στην Ελλάδα.

Ιθύνων νους για την οργάνωση του εν λόγω συνεδρίου είναι ο δρ. Χαράλαμπος Μαινεμελής, καθηγητής Οργανωσιακής Συμπεριφοράς στο ALBA και διευθυντής του Κέντρου Αριστείας, όραμα του οποίου είναι η ενστάλαξη στο DNA, όσο το δυνατόν περισσότερων ελληνικών επιχειρήσεων, των αρχών της δημιουργικής ηγεσίας.

Όπως εξηγεί στο fortunegreece.com, το προφίλ της δημιουργικής ηγεσίας δεν είναι μονοδιάστατο. Συντίθεται από πολλούς παράγοντες, μεταξύ των οποίων, ο οικονομικός κλάδος, η οργανωσιακή κουλτούρα, οι επαγγελματικές νόρμες και βέβαια ο χαρακτήρας του ίδιου του ηγέτη.

Ανατρέχοντας στα αποτελέσματα επιστημονικής έρευνας που έχει διεξαχθεί τα τελευταία χρόνια, ο κ. Μαινεμελής επισημαίνει ότι αναλόγως του πλαισίου μέσα στον οποίο επιτελείται, η δημιουργική ηγεσία μπορεί να εμφανιστεί σε τρεις μορφές: ως υποστήριξη (facilitation), ως κατεύθυνση (direction) και ως συγκρότηση (integration).

Στην πρώτη έκφανση, η οποία είναι η πλέον διαδεδομένη στον ευρύτερο επιχειρηματικό κόσμο, βασικός ρόλος του δημιουργικού ηγέτη είναι να προάγει τη δημιουργικότητα των συνεργατών του και να δημιουργήσει τις συνθήκες και τις διαδικασίες οι οποίες καλλιεργούν συστηματικά την παραγωγή  δημιουργικών έργων και  καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών.

Στην δεύτερη έκφανση, η οποία συναντάται σε επιχειρήσεις όπου η δημιουργική υπογραφή του ηγέτη αποτελεί το βασικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της επιχείρησης, ο δημιουργικός ηγέτης δομεί την επιχείρηση γύρω από την προσωπική δημιουργική ταυτότητα του και μεταλαμπαδεύει στους συνεργάτες του τις γνώσεις και το δημιουργικό όραμα του.

Ως προς την τρίτη έκφανση, αυτή συναντάται κυρίως σε προσωρινούς οργανισμούς, αλλά και σε πολλές νέες μορφές δημιουργικής εργασίας. Εδώ ο βασικός ρόλος του δημιουργικού ηγέτη είναι η σύνθεση ετερογενών δημιουργικών ιδεών πολλαπλών συνεργατών και η ανάπτυξη πολύπλοκων προϊόντων και υπηρεσιών μέσω της συγκρότησης επί μέρους δημιουργικών έργων. Πολλές φορές μάλιστα αυτή η τρίτη μορφή δημιουργικής ηγεσίας είναι συλλογική.

Ξεκαθαρίζει πως σε καμία περίπτωση δεν αρκεί μόνο ο δημιουργικός ηγέτης για να μπορέσει μια επιχείρηση να κάνει scale up και να πάει στο επόμενο επίπεδο. Για να επέλθει, όπως λέει, το επιθυμητό αποτέλεσμα απαιτείται η σύμπραξη της ομάδας.

«Ο ποιητής μπορεί να προσεγγίσει, αν θέλει, τη δημιουργικότητα ως μια μοναχική διαδικασία. Αντιθέτως, ο σκηνοθέτης δεν μπορεί να δημιουργήσει τίποτα χωρίς τη βοήθεια μιας ομάδας και ενός οργανισμού. Για να επιτύχει ένα συλλογικό δημιουργικό έργο, απαιτείται η ουσιαστική συμβολή μιας ομάδας και συχνά πολλών εξωτερικών συνεργατών. Ο δημιουργικός ηγέτης μπορεί να συμμετέχει περισσότερο ή λιγότερο στην παραγωγή νέων ιδεών, σε κάθε περίπτωση όμως, πρέπει να είναι σε θέση να εμπνέει τους συνεργάτες του και να αποσπά από αυτούς εργασία υψηλής ποιότητας» λέει χαρακτηριστικά.

«Στο μέλλον θα επιβιώσουν μόνο οι δημιουργικοί και οι εξωστρεφείς»

Λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες της ελληνικής οικονομικής πραγματικότητας, εύλογα θα αναρωτηθεί κανείς, εάν η δεκαετής οικονομική ύφεση δημιούργησε πρόσφορο έδαφος για την ανάδυση της δημιουργικής ηγεσίας, καθώς οι επιχειρήσεις, προκειμένου να επιβιώσουν, έπρεπε να δράσουν και να σκεφτούν “out of the box”, ή περιόρισε εξωστρεφείς πρωτοβουλίες και καινοτόμες ιδέες λόγω έλλειψης οικονομικών πόρων. Για τον κ. Μαινεμελή ισχύουν και τα δύο, σε κάποιο βαθμό.

«Συνήθως οι μεγάλες κρίσεις έχουν αρνητική επίδραση στην αισιοδοξία, την αυτοπεποίθηση και την ευρύτητα του πνεύματος μιας κοινωνίας. Από την άλλη πλευρά, η ελληνική κρίση απομυθοποίησε, επιτέλους, θα έλεγε κανείς, πολλές συλλογικές εμμονές και παρωχημένες αντιλήψεις στη χώρα μας. Σε κάθε περίπτωση, εκτιμώ ότι το μέλλον δεν θα το καθορίσουν οι εσωστρεφείς και στενόχωρες νοοτροπίες του χθες, αλλά οι πιο δημιουργικές και ζωντανές νοοτροπίες που έχει πραγματικά ανάγκη η χώρα μας».

Προσθέτει πως η φιλοσοφία του “one man show” που καθρεφτίζει την ιδιοσυγκρασία των περισσότερων Ελλήνων επιχειρηματιών/ managers, θα πρέπει επιτέλους να εξαλειφθεί, διότι ο ανταγωνισμός στην παγκόσμια αγορά είναι τέτοιος που απαιτεί συγκρότηση ομάδων με πολλά δυνατά μυαλά, ικανά να βρίσκουν λύσεις και να φέρνουν εις πέρας οποιαδήποτε διαδικασία, πολύπλοκη ή μη.

«Αν μία επιχείρηση θέλει να αναπτυχθεί, δεν έχει άλλη επιλογή παρά να υιοθετήσει σε κάποιο βαθμό πιο συνεργατικούς τρόπους εργασίας και πιθανώς ηγεσίας» καταλήγει.