Αντίστροφη μέτρηση για την «επανάσταση» του Snapchat
Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους το επιχειρηματικό κατεστημένο δε μπορεί να αγνοήσει το Snapchat.
των Jessi Hempel και Adam Lashinsky
Για τους αρχάριους, ας αναφέρουμε ότι οι οπαδοί της υπηρεσίας αποστολής εξαφανιζόμενων φωτογραφιών είναι κυρίως οι έφηβοι και άλλοι «ψηφιακοί ιθαγενείς», δηλαδή ένα άστατο κοινό με έλλειμμα προσοχής που μεταπηδά από το ένα ψηφιακό σοκολατάκι στο επόμενο, εγκαταλείποντας μία αγαπημένη εφαρμογή όταν αυτή γίνεται mainstream. Έπειτα, υπάρχουν οι ιδρυτές του Snapchat – ο διευθύνων σύμβουλος Evan Spiegel είναι 23 ετών ενώ ο Bobby Murphy, επικεφαλής του τεχνικού τμήματος, είναι 25.
Πρόκειται για το είδος εκείνο των υπερ-άνετων νέων που οδηγούν στην τρέλα τα παραδοσιακά στελέχη. Αυτά τα παιδιά απέρριψαν προσφορά εξαγοράς πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων από το Facebook, τη στιγμή που δεν έχουν ούτε ένα σεντ εσόδων. Τι είναι όμως, η «υπηρεσία αποστολής εξαφανιζόμενων φωτογραφιών»; Και γιατί θα ήταν λάθος, να απορρίψει κάποιος την αναδυόμενη υπερδύναμη του Snapchat;
Η υπηρεσία αναπτύχθηκε μέσα σε δύο μόλις χρόνια από το μηδέν, έχοντας σήμερα δεκάδες εκατομμύρια πιστών, οι οποίοι στέλνουν έως και 400 εκατομμύρια φωτογραφίες την ημέρα – και ο αριθμός αυτός ολοένα αυξάνεται. Οι επενδυτές έχουν λάβει το μήνυμα και έχουν ρίξει περισσότερα από 120 εκατ. δολάρια στο Snapchat, αποτιμώντας την αξία της μηδενικών εσόδων εταιρείας σε περίπου 2 δισεκατομμύρια δολάρια.
Οι επενδυτές ενδιαφέρονται τόσο πολύ γιατί βλέπουν μια εταιρεία που δεν πηγαίνει απλώς ένα βήμα παραπέρα την τρέλα της ανταλλαγής φωτογραφιών που ξεκίνησε από το Instagram (που εξαγοράστηκε από το Facebook τον Απρίλιο του 2012 για 1 δισεκατομμύριο δολάρια), αλλά δημιουργεί μια εντελώς νέα μορφή επικοινωνίας. Το βασικό χαρακτηριστικό της εφαρμογής επιτρέπει στους χρήστες να μοιράζονται φωτογραφίες και βίντεο που εξαφανίζονται για πάντα μετά από λίγα δευτερόλεπτα. (Ο αποστολέας επιλέγει το χρόνο λήξης, έως και δέκα δευτερόλεπτα, χρησιμοποιώντας ένα έξυπνο χρονόμετρο στο Snapchat app). Ακριβώς όπως το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο έφερε την επανάσταση στον τρόπο που οι άνθρωποι «μιλούν» μεταξύ τους στη δουλειά τους και το Twitter μεταβάλλει τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι μεταδίδουν πληροφορίες, το Snapchat έχει σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα γίνει η lingua franca μιας νεότερης γενιάς.
Η άνοδος του Snapchat βρήκε τους αντιπάλους του απροετοίμαστους – η προσφορά εξαγοράς από το Facebook (αφού πρώτα προσπάθησε να το αντιγράψει) υποδηλώνει ότι το υπόλοιπο οικοσύστημα των social media εποφθαλμιά ό,τι το Snapchat δημιούργησε. Η Google και η Yahoo επενδύουν και οι δύο σε χαρακτηριστικά που ενθαρρύνουν τους χρήστες να αλληλεπιδρούν με τις φωτογραφίες. Εν τω μεταξύ, σε όλο τον κόσμο και ειδικά στην Κίνα, παρόμοιες εφαρμογές «στιγμιαίας» επικοινωνίας, όπως οι Whatsapp, WeChat, Kik, MessageMe, KakaoTalk και Line, βρίσκονται σε άνοδο. Αυτές επιτρέπουν στους χρήστες να αναπαράγουν την εμπειρία γραπτών μηνυμάτων χωρίς τέλη, μια τάση που οι εταιρείες τηλεφωνίας πρέπει μάλλον να αντικρίζουν με νευρικότητα.
Η μελλοντική επιτυχία του Snapchat δεν είναι καθόλου εξασφαλισμένη. Η εφήμερη φύση των συναλλαγών στην πλατφόρμα, αυτό ακριβώς το στοιχείο που κάνει το Snapchat τόσο δελεαστικό στο ακροατήριό του, είναι κάτι το απωθητικό για τους διαφημιστές, οι οποίοι αναζητούν τρόπους για να παρακολουθούν κάθε κίνηση των πελατών τους. Παρόλα αυτά, η ιστορία του Snapchat, αν και ακόμα αυτό βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο, προσφέρει σημαντικές γνώσεις σχετικά με την ταχύτητα με την οποία οι υπηρεσίες κινητής τηλεφωνίας μπορούν να επεκτείνονται σήμερα. Η απειρία και η «παλικαριά», γνωρίσματα που παλαιότερα τα στελέχη των επιχειρήσεων προσπαθούσαν να τιθασεύσουν (θυμηθείτε την «επίβλεψη ενηλίκου» που οι επενδυτές συνήθιζαν να επιβάλλουν σε νέους ιδρυτές εταιρειών), πλέον αποτελούν πλεονεκτήματα, αν και οι επενδυτές συνεχίζουν να παρέχουν στους νεότατους ιδρυτές άφθονη καθοδήγηση και υποστήριξη. Αν μη τι άλλο, η ιστορία του Snapchat χρησιμεύει ως υπενθύμιση ότι οι καινοτομίες είναι πάντα δίπλα μας.
Μηνύματα που εξαφανίζονται σε 10 δευτερόλεπτα αξίζουν δισεκατομμύρια;
Την άνοιξη του 2011, οι Evan Spiegel και Reggie Brown, δύο πρωτοετείς στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ, συνέλαβαν μια ιδέα για τη δημιουργία μιας εφαρμογής κινητού τηλεφώνου με ένα μοναδικό χαρακτηριστικό: την εξαφανιζόμενη φωτογραφία. Οι συμφοιτητές τους απέρριψαν την ιδέα. Όταν ο Spiegel παρουσίασε την ιδέα στο μάθημα σχεδιασμού προϊόντων, οι υπόλοιποι φοιτητές δεν εντυπωσιάστηκαν. Κι όμως, ο Spiegel και ο Brown συνέχισαν να πιστεύουν στην ιδέα τους. Προσέλαβαν τον Bobby Murphy, απόφοιτο του έτους 2010 και μέλος της αδελφότητας Κάπα Σίγμα, με τον οποίο ο Spiegel είχε συνεργαστεί σε μια παλαιότερη, αποτυχημένη startup (ονομαζόταν Future Freshman, μια ιστοσελίδα για γυμνασιόπαιδα που δεν προχώρησε).
Εκείνο το καλοκαίρι, το τρίο εργάστηκε στο σπίτι του πατέρα του Spiegel, ο οποίος ήταν εξέχων δικηγόρος εταιρειών στο Λος Άντζελες. Το αξίας 3.300.000 δολαρίων σπίτι του John Spiegel δεν συμβάδιζε με την παραδοσιακή αφήγηση της γέννησης μιας startup εταιρείας. Οι ήρωες της ιστορίας μας δεν ξενύχτησαν τρώγοντας φτηνά μπουρίτος, όπως συνηθίζεται στη Σίλικον Βάλλεϋ. Αυτοί οι ιδρυτές startup είχαν πρόσβαση σε προσωπικό σεφ και πισίνα, και γεύονταν τακτικά τη νυχτερινή ζωή του L.A. Μέχρι τα μέσα Ιουλίου, είχαν ήδη ξεκινήσει μια εφαρμογή με ένα κίτρινο λογότυπο ‘Ghostface Chillah’ (ένας φόρος τιμής στον ράπερ Ghostface Killah). Αρχικά, ονόμασαν την υπηρεσία Picaboo – ένας συνδυασμός των λέξεων «picture» (εικόνα) και «peekaboo» (κρυφτό) – θέλοντας να αναδείξουν τη βασική λειτουργία της ιδέας τους: τη μια στιγμή βλέπεις τη φωτογραφία, την επόμενη αυτή έχει χαθεί.
Οι φίλοι κινήθηκαν γρήγορα για να μετατρέψουν την ιδέα σε επιχείρηση. Μετά από μόλις τρεις μήνες συγγραφής κώδικα, παρουσίασαν ένα πρωτότυπο στο App Store της Apple – και είχαν μια εσωτερική διαμάχη τόσο αμφιλεγόμενη που σίγουρα θα απαιτήσει μεγάλα χρηματικά ποσά και ένα στρατό δικηγόρων για να επιλυθεί. Οι Spiegel και Murphy μάλωσαν με τον Brown ως προς τη σειρά των ονομάτων τους που θα αναφέρονταν στην αίτηση διπλώματος ευρεσιτεχνίας για το Snapchat, και φέρονται να αποφάσισαν την εκδίωξή του από την εταιρεία. Ο Brown, μεταπτυχιακός φοιτητής πλέον στο Πανεπιστήμιο Ντιουκ, έχει υποβάλλει αγωγή εναντίον του Snapchat ζητώντας αποζημίωση συν το ένα τρίτο του μετοχικού κεφαλαίου της εταιρείας.
Η άνοδος του Snapchat
Εν τω μεταξύ, τον Σεπτέμβριο του 2011 οι Spiegel και Murphy μετονόμασαν την εφαρμογή σε Snapchat και αμέσως το νέο όνομα άρχισε να πιάνει. Πρώτοι χρήστες του ήταν οι μαθητές γυμνασίου της κομητείας Όραντζ που είχαν μάθει γι’ αυτό από ένα από τα ξαδέρφια του Spiegel. Οι μαθητές είχαν εξοπλιστεί με iPads, αλλά το Facebook είχε μπλοκαριστεί (καθότι ήταν σχολείο!), και το Snapchat ήταν μια καλή παράκαμψη. Μέσα σε δύο μήνες, είχε 3.000 χρήστες. Στη συνέχεια, η Apple εισήγαγε ένα αντίστροφο κουμπί για την κάμερα του τηλεφώνου, που αποσκοπούσε στο να καταστήσει εύκολες τις φωτογραφίες selfies. Το snapchat ήταν έτοιμο προς απογείωση.
Η χρονική στιγμή ήταν ιδανική για την έκρηξη του Snapchat. Το app τράβηξε την προσοχή μιας νέας γενιάς παιδιών που είχε αρχίσει να αντιλαμβάνεται το επικίνδυνο δυναμικό των κοινωνικών μέσων. Το διαδίκτυο είχε καταστεί ένα τρομακτικό μέρος, όπου κάθε ατόπημα γινόταν μόνιμο. Ο Anthony Weiner είχε συλληφθεί με τα παντελόνια του κατεβασμένα. Κυριολεκτικά. Οι υπεύθυνοι των κολλεγίων είχαν αρχίσει να εξετάζουν το προφίλ του κάθε υποψηφίου στα κοινωνικά μέσα πριν κρίνουν την αίτησή του. Νέοι απόφοιτοι μάθαιναν ότι οι δυνητικοί εργοδότες τους θα μπορούσαν να δουν απτές αποδείξεις των νεανικών ατοπημάτων τους. Ένα εργαλείο επικοινωνίας που δεν άφηνε δακτυλικά αποτυπώματα ξαφνικά φαινόταν ιδιαίτερα ελκυστικό.
Μέχρι το Μάιο του 2012, ο Spiegel είχε λάβει αναβολή από τις σπουδές του, ενώ και αυτός και ο Murphy είχαν αρχίσει να ξεμένουν από μετρητά. (Οι δυο τους είχαν προηγουμένως αυτοχρηματοδοτηθεί, στηριζόμενοι στο μισθό του Murphy ως μηχανικού στη Revel Systems, μία εταιρεία πώλησης iPad, για να πληρώνουν τους λογαριασμούς του διακομιστή. Τον Απρίλιο του 2012, ο Murphy εγκατέλειψε την εργασία του). Εν τω μεταξύ, οι επενδυτές είχαν αρχίσει να παρατηρούν την εντυπωσιακή ανάπτυξη της εφαρμογής. Ο Jeremy Liew της Lightspeed Venture Partners είχε ακούσει για την εφαρμογή από ένα συνάδελφό του, ο οποίος είχε παρατηρήσει το app στο τηλέφωνο της έφηβης κόρης του. Εντόπισε τον Spiegel μέσω ενός μηνύματος στο Facebook και ήταν αυτός που επένδυσε τα πρώτα χρήματα στη συγκεκριμένη εφαρμογή. Οι Spiegel και Murphy χρησιμοποίησαν τα 485.000 δολάρια από την Lightspeed για να προσλάβουν μηχανικούς και να πληρώσουν για υπολογιστική ισχύ. Την ίδια χρονιά, οι μεγάλες επενδυτικές εταιρείες της Σίλικον Βάλλεϋ, Benchmark Capital και SV Angel, ένωσαν τις δυνάμεις τους με την Lightspeed επενδύοντας άλλα 12.5 εκατομμύρια δολάρια.
Το άγχος του Facebook
Αν και η υπηρεσία δεν προσέλκυσε αρχικά τους ανθρώπους άνω των 25 ετών, ο μεγάλος ρυθμός ανάπτυξης ανάγκασε ένα μικρό υποσύνολο «ισχυρών» να δώσουν προσοχή. Τα παιδιά του CEO της Sony Pictures, Michael Lynton, πήγαν σχολείο στο Crossroads, το ίδιο σικάτο φιλελεύθερο σχολείο που είχε παρακολουθήσει και ο Spiegel. Η γυναίκα του Lynton κάλεσε τον Spiegel σε δείπνο και, σύντομα, τον Ιούνιο του 2013, ο επικεφαλής της Sony Pictures εντάχθηκε στο διοικητικό συμβούλιο της εταιρείας. Περίπου την ίδια εποχή, το Snapchat συγκέντρωσε 60 εκατομμύρια δολάρια σε ένα γύρο χρηματοδότησης με επικεφαλής την IVP, η οποία είχε αποτιμήσει την εταιρεία στα 800 εκατομμύρια δολάρια. Όπως αποδεικνύεται, αυτό δεν ήταν τίποτα. Λιγότερο από έξι μήνες αργότερα, το hedge fund Coatue Management επένδυσε 50 εκατομμύρια δολάρια αποτιμώντας την αξία της εταιρείας στα 2 δισεκατομμύρια δολάρια.
Από νωρίς, το app τράβηξε την προσοχή του Mark Zuckerberg, CEO του Facebook. Το Δεκέμβριο του 2012 πέταξε στη Νότια Καλιφόρνια για να συναντηθεί με τον Spiegel και τον Murphy. Λίγο αργότερα, το Facebook άρχισε να πειραματίζεται με ένα χαρακτηριστικό που ονομάστηκε «Poke» και ουσιαστικά αντέγραφε το Snapchat. Ήταν μια κίνηση που o Spiegel αποκάλεσε σε συνέδριο τεχνολογίας ως «το μεγαλύτερο χριστουγεννιάτικο δώρο που πήρα ποτέ», λόγω της προσοχής που έλαβε η επίθεση του Facebook προς το Snapchat. Το Poke απέτυχε.
Προς τα έξω, ο Zuckerberg υποστήριξε ότι καθώς τα social media ωρίμαζαν, τα παιδιά μπορούσαν να κάνουν περισσότερα πράγματα με αυτά, και άρα να αγκαλιάσουν πολλές υπηρεσίες χωρίς να εγκαταλείψουν το Facebook. «Οι άνθρωποι υποθέτουν ότι, επειδή υπάρχουν διαφορετικές εμπειρίες, κατά κάποιο τρόπο όλο αυτό είναι ένα παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος», δήλωσε ο Zuckerberg στο Fortune τον Απρίλιο. «Αλλά στην πραγματικότητα είναι μια ταχέως αναπτυσσόμενη αγορά. Οι άνθρωποι μοιράζονται ολοένα και περισσότερα κάθε χρόνο, και θέλουν πολλές διαφορετικές εμπειρίες».
Παρά το γενναίο πρόσωπο που υιοθέτησε προς τα έξω ο Zuckerberg, στο Facebook είχαν ήδη αρχίσει να ανησυχούν ότι το Snapchat θα μπορούσε να κλέψει ένα μέρος της λάμψης του στους εφήβους. Το περασμένο φθινόπωρο, το Facebook προσπάθησε να αγοράσει το Snapchat, προσφέροντας να πληρώσει περισσότερα από 3 δισεκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με πολλαπλές πηγές προσκείμενες στις δύο εταιρείες. Η προσφορά απορρίφθηκε. Στις 30 του Οκτώβρη, σε μια συνομιλία με τους επενδυτές, το Facebook αποκάλυψε ότι η καθημερινή ενεργή χρήση του μεταξύ των εφήβων είχε μειωθεί. Στη συνέχεια, στις αρχές Δεκεμβρίου, το Snapchat προσέλαβε μία νέα γενική διευθύντρια, την Emily White. Η 35χρονη White ήταν προηγουμένως στο Facebook, έχοντας αναλάβει να καταστήσει το τμήμα Instagram της εταιρείας κερδοφόρο.
Τον Οκτώβριο, το Snapchat εισήγαγε τις «ιστορίες», ένα νέο χαρακτηριστικό στο οποίο οι φωτογραφίες δεν εξαφανίζονται αμέσως. Οι χρήστες και οι φίλοι τους μπορούν να χτίσουν «αλυσίδες» φωτογραφιών, δηλαδή ουσιαστικά ένα ψηφιακό φωτογραφικό άλμπουμ που είναι διαθέσιμο σε όλες τις επαφές τους για 24 ώρες. (Υπάρχει επίσης μια επιλογή για να μοιραστούν τις ιστορίες με όλους τους χρήστες του Snapchat). Η κοινότητα μπορεί να δει το άλμπουμ για έναν απεριόριστο αριθμό φορών μέχρι τη λήξη του χρονικού ορίου. Οι «ιστορίες» αποτελούν μια εξέλιξη για το Snapchat, προσφέροντας στους πελάτες ελαφρώς λιγότερη ιδιωτικότητα απ’ ό,τι υποσχόταν το αρχικό προϊόν, ενώ κινούνται προς την κατεύθυνση ενός προϊόντος που οι διαφημιστές θεωρούν πιο ελκυστικό. Οι «ιστορίες» θα μπορούσαν να προσαρμοστούν για να συμπεριλάβουν περισσότερους συντελεστές (συμπεριλαμβανομένων και εταιρειών) και να επιτρέπουν σε εικόνες να είναι προσιτές για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Το Snapchat λέει ότι το νέο χαρακτηριστικό ήταν υπό ανάπτυξη για περισσότερο από ένα χρόνο, ενώ άλλες κινήσεις δείχνουν ότι η εταιρεία ετοιμάζεται να αναπτυχθεί περαιτέρω. Το φιγουράτο μπλε μπανγκαλόου που χρησιμοποιούσε ως έδρα έδωσε τη θέση του σε ένα πολύ μεγαλύτερο χώρο κρυμμένο σε ένα δρομάκι. Δεν υπάρχει εταιρική σήμανση πουθενά• μοναχά ένα μικρό γκρι φάντασμα ζωγραφισμένο στην πόρτα είναι η μόνη ένδειξη ότι 30 ή και περισσότεροι υπάλληλοι είναι μέσα και γράφουν κώδικα. Η εταιρεία προσέλαβε τον Philippe Browning, ένα μεσαίο στέλεχος διαφήμισης κινητής τηλεφωνίας από τη CBS Interactive. Ο τίτλος του – αντιπρόεδρος νομισματοποίησης – δείχνει τις σοβαρές προθέσεις του Snapchat. Επίσης, η εταιρεία έχει αρχίσει να προσεγγίζει γνωστούς διαφημιστές για να τους ενθαρρύνει να εξετάσουν τη χρήση του Snapchat.
Με πάνω από 100 εκατομμύρια δολάρια σε επενδυτικά κεφάλαια και νέα επικεφαλής, το Snapchat σίγουρα έχει τους πόρους για να δοκιμάσει νέα προϊόντα και να βρει τρόπους για να προσελκύσει εταιρείες που θα πληρώσουν για πρόσβαση στο σύμπαν του Snapchat. Αλλά δεδομένης της ταχύτητας της καινοτομίας που λαμβάνει χώρα στην Κίνα και στη Σίλικον Βάλλεϋ (και τώρα και στο Λος Άντζελες), αυτό που κάνει το Snapchat δεν έχει απεριόριστο χρόνο μπροστά του. Και μια εταιρεία που έχει ένα χρονόμετρο ως μέρος της εφαρμογής της είναι βέβαιο ότι θα το συνειδητοποιήσει αυτό.
Διαβάστε περισσότερα:
O άπειρος διευθύνων σύμβουλος της Snapchat
