Αδιέξοδο στους 27 για το «κωρονο-ομόλογο» μετά την άρνηση της Μέρκελ

Οι 27 χώρες της ΕΕ δέχθηκαν χθες Πέμπτη, έπειτα από πιέσεις της Ιταλίας, όπου η πανδημία του κορωνοϊού έχει προκαλέσει τους περισσότερους θανάτους στην Ευρώπη, να εξετάσουν σε διάστημα 15 ημερών πιο σθεναρά μέτρα προκειμένου να αντιμετωπίσουν την ύφεση στην οικονομία που προβλέπεται λόγω της covid-19.

«Αναγνωρίζουμε πλήρως τη σοβαρότητα των κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεων της κρίσης της covid-19 και θα κάνουμε ό,τι είναι απαραίτητο για να αντιμετωπίσουμε αυτή την πρόκληση με πνεύμα αλληλεγγύης», τόνισαν στην κοινή τους ανακοίνωση,

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες ζήτησαν από το Eurogroup να «παρουσιάσει τις προτάσεις του σε διάστημα δύο εβδομάδων» ώστε να «ενισχυθεί η απάντηση με νέες δράσεις (…) δεδομένων των εξελίξεων», να δοθεί «κοινή απάντηση».

Την υποβολή των νέων προτάσεων επέβαλαν η Ιταλία και η Ισπανία: αξίωσαν μια «ισχυρή και επαρκή» οικονομική αντίδραση από τις 27 χώρες μέλη της ΕΕ.

Στη διάρκεια της συνόδου, η Ρώμη απείλησε να αρνηθεί να προσυπογράψει το κοινό ανακοινωθέν, αν οι υπόλοιπες χώρες δεν λάμβαναν υπόψη τους το αίτημά της αυτό. «Στόχος είναι να αντιδράσουμε με ριζοσπαστικά και πραγματικά επαρκή οικονομικά μέσα σ’ έναν πόλεμο τον οποίο πρέπει να διεξαγάγουμε από κοινού προκειμένου να κερδίσουμε το συντομότερο δυνατόν», υπογράμμισε ο Ιταλός πρωθυπουργός Τζουζέπε Κόντε.

Εννέα Ευρωπαίοι ηγέτες, ανάμεσά τους ο Κόντε και ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, ζήτησαν «να εργαστούμε για την εξεύρεση ενός εργαλείου» ώστε να δημιουργηθεί κοινό ομόλογο για όλη την ευρωζώνη, βλέποντας σε αυτό το θεμέλιο μιας πιο αλληλέγγυας ευρωπαϊκής οικονομίας.

«Έκτακτα μέτρα»

Στην αρχή της συνόδου, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ο Ιταλός Νταβίντ Σασόλι, ζήτησε επίσης να ληφθούν «έκτακτα μέτρα για την αντιμετώπιση της κρίσης».

Όμως η ιδέα της αμοιβαιοποίησης των χρεών των χωρών της ευρωζώνης, που θα διευκόλυνε τον δανεισμό των χωρών του νότου, δεν αρέσει στη Γερμανία και την Ολλανδία.

Η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ εξέφρασε απερίφραστα την αντίθεσή της στην έκδοση ευρωομολόγων, των λεγόμενων «corona bοnds».

«Πιστεύω ότι με τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας έχουμε ένα εργαλείο κατάλληλο για τις κρίσεις, το οποίο μας ανοίγει πολλές δυνατότητες, οι οποίες δεν θέτουν υπό αμφισβήτηση τις θεμελιώδεις αρχές μας», δήλωσε η Μέρκελ κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε μέσω του διαδικτύου μετά τη Σύνοδο Κορυφής.

Την άποψη της συμμερίστηκε ο Ολλανδός πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε: «τασσόμαστε κατά (…) και δεν θέλω να σκεφθώ ποιες συνθήκες θα μας άλλαζαν τη γνώμη».

Την ώρα που η πανδημία του κορωνοϊού έχει προκαλέσει τον θάνατο περισσότερων από 10.000 ανθρώπων στην ΕΕ, κυρίως στην Ιταλία και την Ισπανία, οι αυστηροί περιορισμοί στις μετακινήσεις των πολιτών έχουν καταστροφικό αντίκτυπο στην οικονομία. Η καραντίνα σημαίνει αναστολή λειτουργίας χιλιάδων επιχειρήσεων, πτώση των χρηματιστηρίων και οδηγεί σε δραματικές οικονομικές προβλέψεις.

Οι χώρες της ΕΕ, ήδη από την αρχή της κρίσης, προχώρησαν στη λήψη οικονομικών μέτρων, κυρίως στην αύξηση δαπανών, χωρίς όμως να συντονιστούν σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Στη διάρκεια της τηλεδιάσκεψης κορυφής που πραγματοποιήθηκε χθες και διήρκησε περισσότερες από έξι ώρες, οι ηγέτες της ΕΕ επικύρωσαν την αναστολή των ευρωπαϊκών μέτρων δημοσιονομικής πειθαρχίας, κάτι που θα τους επιτρέψει να ξοδέψουν όσα χρήματα χρειάζεται για να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις της επιδημίας covid-19.

Επιμένει η Αθήνα

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, από τη δική του πλευρά, υποστήριξε επίσης την ιδέα του «Ομολόγου Corona», αφού ούτως ή άλλως συνυπέγραψε τη σχετική επιστολή προς τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Πρόσθεσε, μάλιστα, ότι οι εννέα αυτές χώρες αντιπροσωπεύουν το 57% του συνολικού ΑΕΠ της Ευρωζώνης, ενώ τόνισε ότι στις ΗΠΑ έχει ήδη δοθεί ένα ποσό-μαμούθ ύψους 2 τρισ. δολαρίων για τη στήριξη της οικονομίας και τη διάσωση θέσεων εργασίας, καθώς ήδη έχουν μείνει άνεργοι περίπου 3 εκατ. Αμερικανοί.

Τα παραπάνω, όπως επισήμανε ο κ. Μητσοτάκης, δείχνει την ανάγκη για τη λήψη γενναίων αποφάσεων εκ μέρους της ΕΕ, ενώ υπογράμμισε την αναντιστοιχία ανάμεσα στους όρους που χρησιμοποιούνται για την περιγραφή αυτής της κρίσης (επική, πρωτοφανής άνευ προηγουμένου κλπ.) και στα μέτρα που έχουν ληφθεί μέχρι στιγμής. Ζήτησε, τέλος, να διερευνηθούν όλοι οι εναλλακτικοί τρόποι μίας ενιαίας ευρωπαϊκής απάντησης στην κρίση.

Τι σημαίνει «corona bond» που ζητούν οι 9 Ευρωπαίοι ηγέτες

Εννέα χώρες ζητούν με επιστολή τους προς τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, την έκδοση ευρω-ομολόγου με σκοπό την καταπολέμηση των οικονομικών επιπτώσεων από την πανδημία του κορωνοϊού.

Συγκεκριμένα, η επιστολή συνυπογράφεται από τον πρόεδρο της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν, τον Ισπανό πρωθυπουργό Πέδρο Σάντσεθ αλλά και τους ομολόγους τους σε Ιταλία, Πορτογαλία, Βέλγιο, Ιρλανδία, Σλοβενία και Λουξεμβούργο. Επιπλέον, η επιστολή υπογράφεται και από την Ελλάδα, από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη.

Τι σημαίνει «corona bond»/κορωνοομόλογο/ευρωομόλογο

Στην ουσία πρόκειται για από κοινού ευρωπαϊκό δανεισμό με έκδοση ευρωομολόγου για τον κορωνοϊό. Αυτό θα επέτρεπε την άντληση δανεικών με υψηλότερη πιστοληπτική διαβάθμιση (μέσω εγγύησης ESM και EKT) και άρα φθηνότερα. Επιπλέον δε θα επιβάρυνε μεμονωμένα μια χώρα όπως για παράδειγμα την Ιταλία που έχει βεβαρυμένο ιστορικό χρέους και ελλειμμάτων ούτως ή άλλως.

Από την άλλη θα ήταν ένα προηγούμενο ενοποίησης της δημοσιονομικής πολιτικής, κάτι που η Γερμανία και η Ολλανδία δεν επιθυμούν. Και για αυτό το λόγο προτιμούν τα δανεικά απευθείας σε μια χώρα από τον ESM έστω και με χαλαρούς μνημονιακούς όρους.

Η πρωτοβουλία των εννέα ηγετών κάνει την αντιμετώπιση του κορωνοϊού με το κορωνο-ομόλογο που προτείνει πραγματικά ευρωπαϊκή υπόθεση. Και μπαίνει στο ψητό της πολιτικής αντιπαράθεσης για το μέλλον της Ευρώπης απευθείας, χωρίς ζιγκ-ζαγκ.

Η επιστολή αναφέρει: «η πανδημία του κορωνοϊού είναι ένα πρωτοφανές σοκ και απαιτεί ειδικά μέτρα για να περιοριστεί η εξάπλωση της μόλυνσης εντός και εκτός των χωρών, με σκοπό να ενισχυθούν τα συστήματα υγείας μας, να διασφαλιστεί η παραγωγή και η διανομή βασικών αγαθών και υπηρεσιών και, τέλος, να μετριαστεί η αρνητική επίδραση που έχει ο κορωνοϊός στις ευρωπαϊκές οικονομίες».

«Όλες οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν λάβει ή λαμβάνουν μέτρα για να εμποδίσουν τη διάδοση του ιού. Η επιτυχία αυτών των μέτρων θα εξαρτηθεί από το χρονοδιάγραμμα, την έκταση και το συντονισμό των υγειονομικών μέτρων που εφαρμόζουν οι διάφορες κυβερνήσεις» αναφέρει η επιστολή.

Corona-bonds

Σχετικά με το αίτημα για την έκδοση «κορωνο-ομολόγου», η επιστολή αναφέρει ότιι «πρέπει να εργαστούμε επί ενός χρεογράφου που θα εκδοθεί από έναν ευρωπαϊκό θεσμό, το οποίο θα αντλήσει χρήματα από τις αγορές στην ίδια βάση και προς όφελος όλων των κρατών-μελών, εξασφαλίζοντας έτσι σταθερή μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση για τις πολιτικές που είναι αναγκαίες για την αντιμετώπιση των ζημιών που προκαλεί αυτή η πανδημία. Τα επιχειρήματα υπέρ ενός τέτοιου κοινού εργαλείου είναι ισχυρά, καθώς όλοι αντιμετωπίζουμε ένα συμμετρικό εξωγενές σοκ, για το οποίο δεν φέρει ευθύνη καμία χώρα, αλλά τις αρνητικές συνέπειες του οποίου τις υποκείμεθα όλοι. Και είμαστε όλοι συλλογικά υπεύθυνοι για μία αποτελεσματική και ενιαία ευρωπαϊκή απάντηση».

Το κοινό αυτό εργαλείο έκδοσης χρέους, προσθέτουν οι εννιά αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων, «πρέπει να είναι επαρκούς μεγέθους και διάρκειας ώστε να είναι πλήρως αποτελεσματικό και να αποφύγει κινδύνους αναχρηματοδότησης τώρα ή στο μέλλον. Οι πόροι που θα συγκεντρωθούν θα χρησιμοποιηθούν για να χρηματοδοτήσουν σε όλα τα κράτη-μέλη τις αναγκαίες επενδύσεις στο σύστημα υγείας και προσωρινές πολιτικές για την προστασία των οικονομιών και του κοινωνικού μας μοντέλου».