Η επανατοποθέτηση του Ελληνικού τουρισμού στο παγκόσμιο «restart»

Στις 27 Μαρτίου 2020, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού (ΠΟΤ) επανεκτίμησε τα μεγέθη αφίξεων για το έτος. Ο Covid-19 καταφέρνει να εκτροχιάσει μια δεκαετή πορεία συνεχούς παγκόσμιας ανάπτυξης (Μ.Ο. 5% ανά έτος), βάζοντας υποχρεωτικό φρένο σε 1,5 δισ. ταξιδιώτες. Η νέα του εκτίμηση κάνει λόγο για μείωση 20%-30%, δηλαδή για απώλεια εισπράξεων αξίας 300-450 δισ. δολαρίων, ανάλογων της ανάπτυξης που είχε επιτευχθεί τα προηγούμενα 5-7 χρόνια.

Από το 2009 και μετά, η χώρα μας και ο τομέας του τουρισμού είχε αντιμετωπίσει με επιτυχία διάφορες κρίσεις, όπως η οικονομική κρίση, τις πτωχεύσεις Tour Operators, τα capital controls, το μεταναστευτικό/προσφυγικό.

Καμία από αυτές ωστόσο δεν προκάλεσε την βούληση για μια επιχειρησιακή ετοιμότητα που θα θωράκιζε τον τομέα απέναντι σε κρίσιμους εξωγενείς παράγοντες. Η αισιοδοξία που παρέμεινε στον Τουρισμό ήταν αποτέλεσμα της υψηλής προτίμησης στην χώρα μας και της αυξανόμενης ζήτησης στα τουριστικά προϊόντα από ισχυρές οικονομίες, όπως η Γερμανία, η Αγγλία και η Σκανδιναβία.

Την στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές, ο τομέας του τουρισμού δεν λειτουργεί. Τα ξενοδοχεία βρίσκονται σε επίσημο lockdown. Η επενδυτική δραστηριότητα φαίνεται να παγώνει για τουλάχιστον έξι μήνες, ώστε να επανεκτιμηθεί η κατάσταση και να επικαιροποιηθούν τα πλάνα ανάπτυξης. Δεν γνωρίζουμε την μορφή της διασυνδεσιμότητας της χώρας την επόμενη μέρα. Δεν μπορούμε να μιλήσουμε με βεβαιότητα για το πότε οι αγορές μας θα ξεκινήσουν τα ταξίδια.

Η βραχυχρόνια μίσθωση αρχίζει να αντιλαμβάνεται ότι δεν μπορεί να υφίσταται εκτός οργανωμένου τουριστικού πλαισίου και ήδη ανεπτυγμένων τουριστικών προορισμών. Τέλος, όλα τα νέα εργαλεία τεχνολογίας, τα συστήματα κρατήσεων, οι πλατφόρμες προώθησης, ακόμα και οι τεχνικές marketing επαναπροσδιορίζονται.

Δύο είναι τα επίπεδα στα οποία ο τομέας θα πρέπει να επικεντρώσει άμεσα τις ενέργειές του για να προετοιμαστεί για το restart.

Σε επίπεδο προορισμού, απαιτείται η δημιουργία ενός συγκεκριμένου εργαλείου διαχείρισής του, με άξονα την ανάλυση του εκάστοτε προορισμού, των υποδομών του (ξενοδοχείων, ενοικιαζόμενων δωματίων, δρόμων, νοσοκομείων, πυλών εισόδου και εξόδου, καταναλώσεων ρεύματος, νερού κλπ), των ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων του, των προϊόντων και υπηρεσιών του, των ενεργών πολιτών του, των εμποδίων που συμβάλλουν στην στασιμότητά του, και των ενεργειών που πρέπει να γίνουν για να αναπτυχθεί περαιτέρω με τρόπο βιώσιμο.

Το αποτέλεσμα της προσέγγισης αυτής θα πρέπει να είναι η δημιουργία συγκεκριμένων και εφαρμόσιμων πλάνων, προτάσεων και λύσεων που θα ενισχύουν την ελκυστικότητα των προορισμών σε κάθε ένα από τα βασικά κοινά, εξωτερικά και εσωτερικά. Έτσι, θα μπορέσουμε να απαντήσουμε με σαφήνεια στις νέες προκλήσεις: πώς προετοιμάζονται οι προορισμοί για τις νέες ανάγκες των τουριστών σε ασφάλεια, υγιεινή, πρότυπα και διαδικασίες; Πώς συμπεριλαμβάνονται οι ανάγκες των τοπικών κοινωνιών σε αυτό το σύστημα βιώσιμης ανάπτυξης; Πώς δημιουργούμε την νέα ταυτότητα των προορισμών; Πώς δημιουργούμε προϊόντα που θα ανταποκριθούν σε αυτές τις νέες συνθήκες; Πώς επανατοποθετούμε τους προορισμούς στη νέα τάξη πραγμάτων;

Αντίστοιχα, σε επιχειρηματικό επίπεδο, κάθε εταιρεία πρέπει να δημιουργήσει εξ αρχής έναν σταθερό οδηγό επιχειρησιακής λειτουργίας. Ο οδηγός αυτός θα αποτυπώνει με λεπτομέρεια όλα τα βήματα που θα πρέπει να ακολουθήσει για να εξασφαλιστεί η επιβίωση και η ανάπτυξή του. Η σε βάθος μελέτη και ανάλυση της αγοράς, των παγκόσμιων και τοπικών ανταγωνιστών, της μελλοντικής προσφοράς και ζήτησης, των τάσεων στον σχεδιασμό μείγματος δωματίων, προϊόντων και υπηρεσιών και η απεικόνιση όλων αυτών στην ανάπτυξη χρηματοοικονομικών μοντέλων, διαφορετικών σεναρίων λειτουργίας και μακροπρόθεσμων προβλέψεων, αποτελεί το πιο σημαντικό εργαλείο, ώστε ο ξενοδόχος ή ο επενδυτής να μεγιστοποιήσει τις πιθανότητες επιτυχίας και ταυτόχρονα να μειώσει το επιχειρηματικό του ρίσκο. Ζητήματα όπως διαχείριση εσόδων, κοστολόγηση, υπολογισμός ρίσκου αθέτησης μελλοντικών απαιτήσεων, επαναδιαπραγμάτευση δανειακών υποχρεώσεων, διαχείριση συμβάσεων, εκτίμηση αξίας και διαχείριση περιουσιακών στοιχείων, χρήζουν άμεσης ανάλυσης.

Η προσαρμογή και η μετάβαση των προορισμών και των επιχειρήσεων σε σύγχρονα μοντέλα λειτουργίας που ενθαρρύνουν τη βιωσιμότητα, την νέα ανάπτυξη και τη διασύνδεση με τις τοπικές κοινωνίες, είναι μονόδρομος για την επιτυχημένη επανατοποθέτηση του Ελληνικού τουρισμού στο παγκόσμιο restart.

Ξενοφών Πετρόπουλος , Country Director, Horwath HTL Greece