Τι επιπτώσεις θα έχει η πανδημία στις συγκρούσεις που μαίνονται στη Μέση Ανατολή;

Η πανδημία του κορωνοϊού έχει προκαλέσει τον θάνατο δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων και έχει αναγκάσει τον μισό πληθυσμό της Γης να ζει σε συνθήκες καραντίνας. Όμως οι επιπτώσεις της covid-19 στις πολεμικές συρράξεις που μαίνονται στη Μέση Ανατολή παραμένουν άγνωστες.

Με τις προσπάθειες του πλανήτη να επικεντρώνονται στη μάχη κατά της πανδημίας, οι αντιμαχόμενες πλευρές στη Συρία, την Υεμένη, τη Λιβύη και το Ιράκ, όπου επεμβαίνουν και ξένες δυνάμεις, εξακολουθούν να προωθούν τα πιόνια τους.

«Το χειρότερο έπεται» για τις εμπόλεμες χώρες, προειδοποίησε ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες επαναλαμβάνοντας την έκκλησή του για εκεχειρία σε όλο τον κόσμο προκειμένου να ανασχεθεί η εξάπλωση του κορωνοϊού.

Η επιδημία προκαλεί ανησυχίες για ανθρωπιστική καταστροφή στις χώρες αυτές όπου οι υποδομές είναι κατεστραμμένες από τον πόλεμο και εκατομμύρια άνθρωποι εξαρτώνται από την ανθρωπιστική βοήθεια.

Συρία

Η επιδημία covid-19 είχε ξεκινήσει να εξαπλώνεται σε όλο τον κόσμο όταν μία ακόμη συμφωνία εκεχειρίας άρχισε να τίθεται σε εφαρμογή στην επαρχία Ιντλίμπ και τα περίχωρά της στη βορειοδυτική Συρία μεταξύ του καθεστώτος και του συμμάχου της, της Ρωσίας, από τη μία πλευρά και των τζιχαντιστών, των Σύρων ανταρτών και της Τουρκίας από την άλλη.

Οι τρία εκατομμύρια κάτοικοι αυτής της περιοχής είχαν λίγες ελπίδες να δουν να επικρατεί διαρκής ηρεμία. Ωστόσο τον Μάρτιο ο αριθμός των αμάχων που σκοτώθηκαν έφτασε στο χαμηλότερο σημείο του από την έναρξη του πολέμου στη Συρία το 2011, με 103 νεκρούς, σύμφωνα με το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Για τις διάφορες πλευρές επί του πεδίου –την κυβέρνηση της Δαμασκού, τους Κούρδους στα βορειοανατολικά και τους Σύρους αντάρτες στην Ιντλίμπ –μια καλή διαχείριση της επιδημίας θα επιτρέψει να ενισχύσουν την αξιοπιστία τους.

«Αυτή η επιδημία αποτελεί μέσο για τη Δαμασκό να δείξει ότι μόνο το συριακό κράτος είναι αποτελεσματικό και άρα πρέπει να επαναφέρει τις διάφορες περιοχές υπό τον έλεγχό του», εκτιμά ο Φαμπρίς Μπαλάνς.

Η πανδημία ενδέχεται εξάλλου να επιταχύνει την αποχώρηση των αμερικανικών δυνάμεων, καθώς «η υγειονομική ασφάλεια» αποτελεί «μεγάλο διακύβευμα», προσθέτει ο ίδιος. Όμως αυτό θα συμβάλει σε ένα κενό ασφαλείας που θα ενθαρρύνει την επανεμφάνιση του Ισλαμικού Κράτους.

Υεμένη

Η κυβέρνηση της χώρας και οι σιίτες αντάρτες Χούτι αρχικά συμφώνησαν στην έκκληση του ΟΗΕ για εκεχειρία, όπως και η Σαουδική Αραβία, επικεφαλής ενός στρατιωτικού συνασπισμού που στηρίζει τις φιλοκυβερνητικές δυνάμεις.

Όμως οι ελπίδες γρήγορα εξανεμίστηκαν.

Την προηγούμενη εβδομάδα οι σαουδαραβικές δυνάμεις αναχαίτισαν πυραύλους που εκτόξευσαν οι Χούτι εναντίον του Ριάντ και μιας πόλης που βρίσκεται κοντά στην Υεμένη.

Σε αντίποινα ο αραβικός συνασπισμός έπληξε «στρατιωτικούς» στόχος στη Σανάα, που βρίσκεται υπό τον έλεγχο των ανταρτών.

Τα τελευταία χρόνια οι ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις σε αυτή τη χώρα που αντιμετωπίζει τη χειρότερη ανθρωπιστική κρίση παγκοσμίως, σύμφωνα με τον ΟΗΕ, έχουν αποτύχει. Οι μη κυβερνητικές οργανώσεις φοβούνται μια καταστροφή σε περίπτωση εξάπλωσης του κορωνοϊού, καθώς το σύστημα υγείας της Υεμένης είναι κατεστραμμένο και η χώρα πάσχει από έλλειψη νερού.

«Αν ο πόλεμος συνεχιστεί, ο κορωνοϊός θα εξαπλωθεί. Οι άνθρωποι θα πεθαίνουν στον δρόμο, τα πτώματα θα σαπίζουν», φοβάται ο Μοχάμεντ Όμαρ ένας οδηγός ταξί στη Χοντέιντα.

Λιβύη

Όπως στην Υεμένη οι αντιμαχόμενες πλευρές στη Λιβύη χαιρέτισαν μεν την πρόταση του ΟΗΕ για εκεχειρία προτού επαναλάβουν τις εχθροπραξίες.

Η ένταση των συγκρούσεων αυξήθηκε τις τελευταίες ημέρες, φτάνοντας σε πολλές κατοικημένες περιοχές της Τρίπολης.

«Τεράστιο χάσμα παραμένει μεταξύ των δηλώσεων και των ενεργειών», κατήγγειλε ο Γκουτέρες.

Η Τουρκία στηρίζει την αναγνωρισμένη από τον ΟΗΕ κυβέρνηση της Τρίπολης, η οποία είναι αντιμέτωπη εδώ και ένα χρόνο με την επίθεση του ισχυρού άνδρα της ανατολικής Λιβύης Χαλίφα Χάφταρ.

Σύμφωνα με τον Μπαλάνς, η απόσυρση των δυτικών χωρών από τις συγκρούσεις στην περιοχή ενδέχεται να προσφέρει πλεονέκτημα στον Χάφταρ, τον οποίο στηρίζει η Ρωσία, η Αίγυπτος και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.

Οι δυτικές χώρες έχουν πληγεί ιδιαίτερα από την πανδημία covid-19 και ίσως αποσύρουν τους στρατιωτικούς τους πόρους από τις ξένες συγκρούσεις, κάτι που όμως κινδυνεύει να αποδυναμώσει και τις διαδικασίες ειρήνευσης.

Σύμφωνα με έρευνα του International Crisis Group, οι προσπάθειες για εκεχειρία στη Λιβύη «δεν κινητοποιούν πλέον την προσοχή σε ανώτατο επίπεδο».

Ιράκ

Αν και ο πόλεμος έχει τελειώσει, η χώρα εξακολουθεί να απειλείται από την επανεμφάνιση του Ισλαμικού Κράτους σε κάποιες περιοχές, ενώ η ένταση με τις ΗΠΑ και το Ιράν εξακολουθεί να οξύνεται.

Αυτή την εβδομάδα η Ουάσινγκτον ανέπτυξε συστοιχίες αεράμυνας προκαλώντας ανησυχία για νέα κλιμάκωση με το Ιράν, την ώρα που φιλοΐρανικές πολιτοφυλακές στο Ιράκ θεωρούνται υπεύθυνες για τις επανειλημμένες επιθέσεις εναντίον αμερικανικών στόχων.