Τι βιβλία διαβάζουν οι Έλληνες τις ημέρες της καραντίνας

Κάθε αλλαγή που διαταράσσει την καθημερινότητά μας δεν πρέπει να εκλαμβάνεται ως αρνητική εξέλιξη, αλλά ως ένα γεγονός που θα μας κάνει να ενεργοποιήσουμε τα αντανακλαστικά μας, να αναθεωρήσουμε τον τρόπο σκέψης μας και να θέσουμε τα πράγματα σε διαφορετικές βάσεις. Η φράση «think out of the box» είναι πιο επίκαιρη από ποτέ, αφού ο εγκλεισμός στο σπίτι, λόγω κορωνοϊού, μας προσφέρει τη δυνατότητα να αξιοποιήσουμε πιο σωστά το πολυτιμότερο αγαθό που έχουμε, αυτό του χρόνου.

Πόσες φορές δεν έχετε πει στον εαυτό σας ότι αν είχατε περισσότερο χρόνο στη διάθεσή σας θα κάνατε πράγματα που τέρπουν την ψυχή και το μυαλό σας, όπως να δείτε μια ωραία ταινία ή να διαβάσετε ένα καλό βιβλίο συντροφιά με το αγαπημένο σας ρόφημα ή ένα καλό κρασί; Ε λοιπόν δεν έχετε πια δικαιολογία! Οι καταστάσεις έχουν δημιουργήσει τις κατάλληλες συνθήκες και το μόνο που μένει να κάνετε είναι να αξιοποιήσετε στο μέγιστο αυτή την “χρονική ελευθερία” που σας έχει εκχωρηθεί.

Έξι φορές πάνω οι online πωλήσεις βιβλίων

Ενθαρρυντικά είναι τα στοιχεία που έρχονται από τον χώρο του βιβλίου με τις online πωλήσεις να εξαπλασιάζονται καθώς τα μεγάλα βιβλιοπωλεία παραμένουν ανοιχτά ρίχνοντας το βάρος στον ηλεκτρονικό μηχανισμό λειτουργίας. Παράγοντες της αγοράς αναφέρουν στο Fortune πως οι ημερήσιες παραγγελίες βιβλίων σε ένα βιβλιοπωλείο, μεσαίου μεγέθους, μπορεί να αγγίξουν και τα 600 βιβλία, από 100 που ήταν προηγουμένως.

Την ίδια ώρα, με δεδομένο ότι, στην πλειονότητά τους οι εργαζόμενοι γονείς βρίσκονται 24ωρες το 24ωρο στο σπίτι μαζί με τα παιδιά τους, έχει αυξηθεί σημαντικά η ζήτηση για δημιουργικά βιβλία απασχόλησης. Κοινώς για βιβλία που προτρέπουν τα παιδιά να κάνουν χειροτεχνίες, να ζωγραφίζουν, ακόμη και να γράφουν ποίηση!

«Υπάρχουν σταθεροί αναγνώστες, οι οποίοι λόγω της κατάστασης, δυστυχώς, δεν μπορούν να επισκεφτούν ένα βιβλιοπωλείο, να δουν από κοντά το βιβλίο της αρεσκείας τους και να επιλέξουν επιτόπου αυτό που τελικά θα αγοράσουν. Πλέον αυτό γίνεται μέσω ίντερνετ. Yπάρχουν όμως και οι περιστασιακοί αναγνώστες, αυτοί που διάβαζαν ένα βιβλίο κάθε τρίμηνο και τώρα που βρίσκονται στο σπίτι διαβάζουν ένα βιβλίο κάθε μήνα» λέει στο fortunegreece.com ο Γιάννης Μπασκόζος, Δημοσιογράφος και Διευθυντής του ηλεκτρονικού περιοδικού «Ο Αναγνώστης».

Αναφερόμενος στην περίπτωση του «Αναγνώστη» τονίζει πως η επισκεψιμότητα έχει αυξηθεί πάνω από 15% με την ανταπόκριση των “ψαγμένων” αναγνωστών να είναι μεγάλη στις θεματικές προτάσεις που πραγματοποιεί η ιστοσελίδα. «Οι αναγνώστες ενημερώνονται για τις θεματικές κατηγορίες που άπτονται των ενδιαφερόντων τους, συγκρατούν τα βιβλία που τους αρέσουν, κάνουν τη δική τους λίστα και στη συνέχεια προβαίνουν σε παραγγελία».

Συνεχίζει λέγοντας πως εκείνοι, που λόγω αυξημένων επαγγελματικών υποχρεώσεων δεν μπορούσαν να βάλουν στο πρόγραμμα τους το διάβασμα, τώρα τους δίνεται η δυνατότητα να αυξήσουν τον χρόνο που αφιερώνουν στα βιβλία και να περιορίσουν τις ώρες που παρακολουθούν τηλεόραση ή σερφάρουν στα social media. «Προς το παρόν  υπάρχει ένα αρνητικό ισοζύγιο μεταξύ του βιβλίου και του θεάματος, καθώς ο περισσότερος κόσμος επιλέγει να δει σειρές και ταινίες στο Netflix αντί να διαβάσει. Δεν είναι όμως το ίδιο. Μια σειρά μπορείς να την ξεχάσεις. Ένα καλό βιβλίο θα το θυμάσαι μια ζωή και μπορείς να επιστρέψεις πάντοτε σε αυτό» καταλήγει ο κ. Μπασκόζος.

Λογοτεχνία, αστυνομικό μυθιστόρημα και βιβλία αυτοβελτίωσης

Και αν οι πωλήσεις παιδικών βιβλίων, που αφορούν παιδιά νηπιακής ηλικίας μέχρι και εκείνα που πηγαίνουν στις τελευταίες τάξεις του Δημοτικού, πηγαίνουν … σφαίρα, σταθερή αξία στους ενήλικες παραμένει η λογοτεχνία, με το κλασσικό μυθιστόρημα και το αστυνομικό μυθιστόρημα να βρίσκονται πρώτα σε προτιμήσεις, ενώ έδαφος κερδίζουν, σταδιακά, τα βιβλία αυτοβελτίωσης, όπως επιβεβαιώνει στο fortunegreece.com, ο Ιδιοκτήτης της αλυσίδας βιβλιοπωλείων “Ευριπίδης”, Θοδωρής Βασιλόπουλος.

Ο κ. Βασιλόπουλος, ο οποίος διατηρεί τρία βιβλιοπωλεία και απασχολεί  80 εργαζόμενους, αναγνωρίζει ότι στην Ελλάδα υπάρχει ένας πυρήνας ανθρώπων που διαβάζει συστηματικά, ωστόσο, τα νούμερα αναγνωσιμότητας παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα συγκριτικά με άλλες χώρες της Ευρώπης.

«Ο άνθρωπος έχει πλέον στη διάθεσή του 12 με 15 ώρες μέχρι να πάει για ύπνο. Σαφώς και έχουν αυξηθεί οι online πωλήσεις βιβλίων, οι οποίες κινούνται έξι φορές παραπάνω από πριν, αλλά αυτό δεν είναι δείγμα ότι έχει αυξηθεί το διάβασμα συνολικά, ούτε ότι με αυτόν τον τρόπο ότι αντισταθμίζονται οι απώλειες που έχουμε στα φυσικά καταστήματα» επισημαίνει.

Το μεγαλύτερο, όπως λέει, πρόβλημα εντοπίζεται στην τροφοδοτική αλυσίδα, η οποία έχει διαρρηχθεί, και έχει ως αποτέλεσμα τη μεγάλη καθυστέρηση που καταγράφεται στην παράδοση των παραγγελιών. «Εάν ένα βιβλίο υπάρχει στο κατάστημα μας, μέσα σε δύο μέρες θα έχει φύγει από εμάς για να σταλεί στον τελικό καταναλωτή. Ωστόσο, αρκετοί οίκοι παραμένουν κλειστοί, ενώ υπάρχει τεράστιο πρόβλημα με τις εταιρείες κούριερ, γι’ αυτό και ο χρόνος παράδοσης δεν είναι πλέον προβλέψιμος» προσθέτει.

Ποιο είναι οι δημοφιλέστεροι τίτλοι πλέον;

«Παρακολουθούσαμε τις εξελίξεις ούτως ή άλλως και όχι μόνον από επαγγελματικό ενδιαφέρον. Το ζήτημα είναι πρωτίστως κοινωνικό και μας ενδιέφερε η ασφάλεια των ανθρώπων μας. Ήμασταν από τις πρώτες εταιρείες που εκπόνησαν πλάνο τηλεργασίας και δεχθήκαμε θετικά την απόφαση της Πολιτείας να σταματήσει η λειτουργία των φυσικών καταστημάτων, αφού αυτό προστατεύει και τους ανθρώπους μας και τους επισκέπτες/καταναλωτές» αναφέρει o Σπήλιος Λαμπρόπουλος, Εμπορικός Διευθυντής Προϊόντων ψυχαγωγίας των Public.

Υπενθυμίζει πως εδώ και χρόνια η εταιρεία είχε επενδύσει σημαντικά ποσά στο e-commerce και, ακόμα και υπό φυσιολογικές συνθήκες μέσω του www.public.gr διαθέτει δεκάδες χιλιάδες βιβλία το μήνα. Επομένως οι υποδομές υπήρχαν και σε επίπεδο εμπειρίας του πελάτη, όσο και σε επίπεδο εγγυημένης εκτέλεσης της παραγγελίας στον ταχύτερο δυνατό χρόνο. «Μεγάλο εφόδιό μας σε όλη αυτή τη νέα πρόκληση, η τριβή μας σε μεγάλες κλίμακες» προσθέτει.

Οι δημοφιλείς τίτλοι προ «καραντίνας» εξακολουθούν και είναι δημοφιλείς, όπως πχ το Δώρο, του Στέφανου Ξενάκη ή ο Τρόφιμος του Sebastian Fitzek ή το Subtle Art Of Not Giving A F*ck του Mark Manson, ή ο Τοξικός Εραστής του Δημήτρη Δεγαμινιώτη ή το 20 Βήματα Μπροστά, του Jorge Bucay.

Αυξημένη όμως ζήτηση παρουσιάζουν και τίτλοι που υπό άλλες συνθήκες δεν θα είχαν βρεθεί σε τόσο υψηλές θέσεις, όπως πχ η Πανούκλα του Albert Camus,  ο Έρωτας Στα Χρόνια Της Χολέρας, του Gabriel Garcia Marques, το Μαγικό Βουνό του Thomas Mann.

«Ίσως είναι και αυτονόητο ότι το βιβλίο Κορωνοιός: Ένα Εγχειρίδιο, των Εκδόσεων Νεφέλη, που μόλις κυκλοφόρησε, θα βρει ανταπόκριση, καθώς είναι ένα ψύχραιμο, επιστημονικό βιβλίο, γραμμένο σε απλή γλώσσα».

Ικανοποιητική ζήτηση παρουσιάζουν και οι Φράουλες του Joseph Roth, ένα από τα τελευταία βιβλία που εκδόθηκαν πριν το lockdown των καταστημάτων και Ο Δολοφόνος Μέσα Μου, του Jim Thompson, που επανεκδόθηκε πριν δέκα μέρες περίπου.

«’Έντονα αυξημένη ζήτηση βλέπουμε σε όλα τα σχολικά βοηθήματα (λογικό, άπαξ και τα σχολεία δεν λειτουργούν κανονικά), τα βιβλία δραστηριοτήτων (επίσης λογικό, αφού τα παιδιά δεν μπορούν να εκτονωθούν με υπαίθριο παιχνίδι και οι γονείς δεν θέλουν να καταφύγουν στην εύκολη λύση της τηλεόρασης) αλλά και στα anti-stress βιβλία ενηλίκων, δηλαδή βιβλία τύπου scratch & relax, colouring κτλ».

Οι ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες επιστρατεύουν τα social media

Τη θετική πλευρά πρέπει να δουν και όσοι αυτό το διάστημα πραγματοποιούν μεταπτυχιακό ή μελετούν για το διδακτορικό τους. Ο χρόνος που γλιτώνουμε από τις άσκοπες μετακινήσεις και την παραμονή στο γραφείο μπορεί να αξιοποιηθεί για την εκπόνηση της διπλωματικής εργασίας.

Στις ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες, οι οποίες παραμένουν τυπικά κλειστές,  έχουν αυξηθεί οι online υπηρεσίες και έχουν επιστρατευτεί τα social media, έτσι ώστε να διοχετεύεται στους φοιτητές, υλικό από ξένους εκδότες και να δημιουργείται ένας δίαυλος επικοινωνίας με τους χρήστες από τον οποίον θα ενημερώνονται για το διαθέσιμο ηλεκτρονικό επιστημονικό υλικό και τις βάσεις δεδομένων.

Όπως αναφέρει η Ανθή Μπαλιού, Βιβλιοθηκονόμος στη Βιβλιοθήκη και το Κέντρο Πληροφόρησης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, η σύνδεση εξ αποστάσεως, με χρήση κωδικών, για την απόκτηση πρόσβασης σε ηλεκτρονικά περιοδικά, λεξικά και εγκυκλοπαίδειες, είναι γεγονός. Ταυτόχρονα έχει τεθεί σε λειτουργία και ο διαδανεισμός, το να ζητά δηλαδή μια βιβλιοθήκη από τρίτες βιβλιοθήκες και τις αποστέλλονται συγκεκριμένα ηλεκτρονικά άρθρα που χρειάζονται οι φοιτητές.

«Η ενεργοποίηση τόσο των πανεπιστημιακών βιβλιοθηκών, όσο και των φοιτητών είναι μεγάλη, καθώς κανείς δεν θέλει να χαθεί πολύτιμος χρόνος για τις εργασίες.  Δεχόμαστε καθημερινά e-mail με ερωτήσεις από φοιτητές που αναζητούν υλικό και φροντίζουμε να εξυπηρετούμε τα αιτήματά τους.  Πολύ σημαντικό είναι το γεγονός, ότι αρκετοί ξένοι εκδότες, αντιλαμβανόμενοι την κρισιμότητα της κατάστασης, έχουν ανοίξει αρκετές συλλογές ηλεκτρονικών περιοδικών και τα διαθέτουν δωρεάν στους φοιτητές» τονίζει η κα Μπαλιού.

Ξεκαθαρίζει δε πως ένας λόγος που η ψηφιοποίηση των βιβλίων που φιλοξενούνται στις βιβλιοθήκες, είναι περιορισμένη, δεν έχει να κάνει με τον εκσυγχρονισμό και την έλλειψη τεχνολογικών εργαλείων, αλλά  με τα πνευματικά δικαιώματα.