Τα «αντισώµατα» που καλείται να αναπτύξει ο ελληνικός τουρισµός
Η απροσδόκητη έλευση της πανδηµίας, που κατάφερε να βάλει στον «πάγο» την παγκόσµια οικονοµία, έπληξε σοβαρά έναν ιδιαίτερα ευαίσθητο και συνάµα προσοδοφόρο κλάδο, αυτόν του τουρισµού. Για πρώτη φορά τα αεροπλάνα έµειναν καθηλωµένα στο έδαφος, τα ξενοδοχεία έβαλαν λουκέτο και οι κάθε µορφής τουριστικές επιχειρήσεις και υπηρεσίες µπήκαν στον αυτόµατο πιλότο.
Το γεγονός ότι πρόκειται για ένα πρωτόγνωρο φαινόµενο, για την αντιµετώπιση του οποίου κανείς δεν διαθέτει εγχειρίδιο επιβίωσης, κάνει τους παράγοντες της τουριστικής αγοράς να συγκλίνουν στην άποψη ότι η επόµενη µέρα για την παγκόσµια τουριστική βιοµηχανία θα είναι πολύ διαφορετική.
Tο σενάριο ξαναγράφεται από την αρχή, οι κανόνες αλλάζουν και αυτός που θα είναι περισσότερο ευέλικτος θα πάρει µερίδιο από την πίτα. Η Travelworks, σε µια προσπάθεια να σκιαγραφήσει το τοπίο στη µετα-κορωνοϊό εποχή, αποτύπωσε σε ένα white paper µε τίτλο «Season21 – Roadmap to Recovery» πιθανές αλλαγές που θα συντελεστούν. Σύµφωνα µε την έκθεση, την επόµενη διετία προβλέπεται αύξηση τόσο του «slow tourism» όσο και του εσωτερικού τουρισµού, µε τους εξωτικούς προορισµούς να καταλαµβάνουν χαµηλότερες θέσεις στη λίστα. Οι πολίτες θα επιλέγουν να κάνουν λιγότερα σε αριθµό και µεγαλύτερα σε διάρκεια ταξίδια µέσα στη χρονιά, ενώ θα παρατηρηθεί µείωση στις µετακινήσεις κυρίως στην αγορά πακέτων που αφορούν στην κρουαζιέρα από άτοµα της τρίτης ηλικίας, τα οποία αποτελούσαν παραδοσιακά και το πιο ισχυρό κοινό.
Στο τραπέζι πέφτουν η ασφάλεια, η οποία εκτιµάται ότι θα γνωρίσει κατακόρυφη αύξηση ως νούµερο ένα αντίδοτο στο ρίσκο ακύρωσης λόγω ασθένειας, ενώ, εκτός από το καθιερωµένο διαβατήριο και τη βίζα, δεν αποκλείεται να δούµε να απαιτείται η έκδοση medical visa που να πιστοποιεί την κατάσταση της υγείας µας. Σε ό,τι αφορά στους ξενοδόχους, η οµάδα της Travelworks αναφέρει ότι στην εξίσωση «value for money» και «travel experience» προστίθεται η µεταβλητή «safety», διευκρινίζοντας πως όποια επιχείρηση επενδύσει σε αυτή την παράµετρο θα κερδίσει την εµπιστοσύνη των πελατών. Μάλιστα, ένα σενάριο που εξετάζεται είναι η ένταξη γιατρού στο µόνιµο προσωπικό ξενοδοχείων.
«Ο τουρισµός δεν είναι µονοδιάστατη έννοια. Έχει πολλές και διαφορετικές χορδές που συχνά ακόµα και εµείς, οι επαγγελµατίες του κλάδου, δεν λαµβάνουµε υπόψη. Είναι ριψοκίνδυνο να κάνουµε προβλέψεις για το πώς θα διαµορφωθεί το προφίλ του ταξιδιώτη όταν επιστρέψουµε στην οµαλότητα. Το σίγουρο είναι ότι οι τουρίστες θα είναι πιο απαιτητικοί και θα δίνουν προτεραιότητα στο κοµµάτι της υγιεινής, γι’ αυτό και εµείς παροτρύνουµε τους πελάτες µας να αρχίσουν από τώρα να επενδύουν και να προβάλλουν αυτή την πτυχή» λέει στο Fortune ο διευθύνων σύµβουλος της Travelworks Public Relations, Κώστας Παναγάκης.
Κώστας Παναγάκης, Διευθύνων Σύµβουλος Travelworks Public Relations
Πεποίθησή του είναι πως οι άνθρωποι δεν θα σταµατήσουν να ταξιδεύουν, αφού αυτό αποτελεί µια εσωτερική ανάγκη που συµβάλλει στην πνευµατική και σωµατική τους ευεξία. Θα αλλάξουν, όµως, τα κριτήρια διαµονής. Τα κριτήρια θα είναι πολύ διαφορετικά για µια ξενοδοχειακή µονάδα µε µεγάλο αριθµό κλινών, για ένα µικρό κατάλυµα σε ένα νησί, αλλά και για τις κατοικίες βραχυχρόνιας µίσθωσης. «Δεν νοµίζω ότι θα υπάρξουν µεγάλες αλλαγές στα µικρά καταλύµατα στα νησιά, στις βίλες, αλλά και σε επιχειρήσεις που ασχολούνται µε τον τουρισµό πολυτελείας. Εκτιµώ ότι το all inclusive είναι ένα κοµµάτι που αναµένεται να δεχθεί πλήγµα». Ο Κώστας Παναγάκης αποκαλύπτει πως ήδη συζητείται το ενδεχόµενο κατάργησης του κλασικού µπουφέ, ώστε να αποφεύγονται φαινόµενα συνωστισµού. Κοινώς, ο πελάτης θα βλέπει το φαγητό, και αφού αποφασίσει τι επιθυµεί να φάει, θα δίνει παραγγελία, ενώ θα υπάρχει η δυνατότητα σερβιρίσµατος στο δωµάτιο.
«Αναµένεται να αυξηθεί ο ανταγωνισµός ανάµεσα στα ξενοδοχεία, στις βίλες και στο Airbnb, ως προς το ποιος θα είναι πιο ισχυρός σε θέµατα υγιεινής και ασφάλειας. Τα ξενοδοχεία υπόκεινται διαρκείς ελέγχους και προσκοµίζουν τις απαραίτητες πιστοποιήσεις, όµως στις βίλες και στα σπίτια διασφαλίζονται η ιδιωτικότητα και η αποφυγή κοινόχρηστων χώρων όπως είναι οι πισίνες. Θα έχει ενδιαφέρον να δούµε πώς θα εξελιχθούν τα πράγµατα. Τα µηνύµατα που λαµβάνω από την αγορά είναι πως τα requests των ταξιδιωτών είναι αυξηµένα. Αναζητούν µε κάθε τρόπο διέξοδο για τις διακοπές, ανεξάρτητα από τον τρόπο µε τον οποίο θα είναι οργανωµένες» λέει χαρακτηριστικά ο Κώστας Παναγάκης.
«Δεν υπάρχει απλά ένας διακόπτης για να τον βάλεις στο ON»
Σύµφωνα µε τον υπουργό Οικονοµικών Χρήστο Σταϊκούρα, η ύφεση στη χώρα αναµένεται να αγγίξει φέτος έως και το 10%, λόγω της κακής απόδοσης του τουρισµού, που αποτελεί την ατµοµηχανή της ελληνικής οικονοµίας.
«Μέσα σε αυτή την πρωτόγνωρη πραγµατικότητα που δηµιουργεί η πανδηµία, ο τουρισµός είναι η πρώτη µεγάλη «παράπλευρη απώλεια». Οι αεροπορικές εταιρείες δεν πετούν, οι άνθρωποι δεν µετακινούνται και κανείς δεν σχεδιάζει ταξίδια. Έχουµε µπει στη ζώνη της αβεβαιότητας και κάθε εκτίµηση είναι παρακινδυνευµένη» αναφέρει στο Fortune ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Οµοσπονδίας Ξενοδόχων (ΠΟΞ), Γρηγόρης Τάσιος, τονίζοντας πως αυτό που έχει σηµασία είναι να είµαστε όσο το δυνατόν καλύτερα προετοιµασµένοι για να αντιµετωπίσουµε τις µεγάλες προκλήσεις που έχουµε µπροστά µας: «Όποιες κι αν είναι οι άµεσες οικονοµικές απώλειες της επόµενης µέρας, το στοίχηµα είναι να καταφέρουµε µεσοµακροπρόσθεσµα να τις αναπληρώσουµε».
Γρηγόρης Τάσιος, Πρόεδρος της Πανελλήνιας Οµοσπονδίας Ξενοδόχων (ΠΟΞ)
Σύµφωνα µε τον πρόεδρο της ΠΟΞ, τα µέτρα που έχουν ληφθεί µέχρι στιγµής για τον κλάδο ήταν θετικά και έδωσαν τις «πρώτες βοήθειες» σε επιχειρήσεις και εργαζόµενους, διασφαλίζοντας το κλίµα ψυχραιµίας που χρειαζόταν ώστε να δοθεί η κρίσιµη µάχη στο µέτωπο της υγείας – µάχη που κερδήθηκε.
«Μέσα σε αυτό το πλαίσιο εµπιστοσύνης και αξιοπιστίας, που είναι κεκτηµένο της κυβέρνησης και του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, πρέπει να υπάρξει ένα ολοκληρωµένο σχέδιο άµεσης δράσης για τη σταδιακή επανεκκίνηση. Δεν υπάρχει διακόπτης για να τον βάλεις στο «ΟΝ». Θα χρειαστεί υποµονή και δουλειά. Με πνεύµα συνεργασίας και υψηλό αίσθηµα ευθύνης, όλοι οι φορείς του ελληνικού τουρισµού, µαζί και η ΠΟΞ ασφαλώς, έχουµε καταθέσει τεκµηριωµένες προτάσεις ώστε να επιτύχουµε µια ισχυρή επανεκκίνηση, µε τα ξενοδοχεία όρθια. Πρέπει να αξιοποιήσουµε το διεθνές success story της Ελλάδας στη διαχείριση της πανδηµίας, αλλά µε προϋποθέσεις τέτοιες που να διασφαλίζουν τη συνέχιση αυτής της επιτυχίας».
Για τον πρόεδρο της ΠΟΞ, η «κοινωνική απόσταση» που επέβαλε ο κορωνοϊός δεν πρέπει να µεταφραστεί σε απώλεια επαφής – το αντίθετο. Οι δυνατότητες της ψηφιακής τεχνολογίας µας επιτρέπουν να είµαστε µε όλους αυτούς που συνειδητοποιούµε πόσο σηµαντικοί είναι για εµάς: από τα αγαπηµένα µας πρόσωπα µέχρι τους συνεργάτες και τους πελάτες µας.
Η φετινή σεζόν είναι στα χέρια των ειδικών και η ιατρική κοινότητα θα αποφανθεί για το πότε θα έχουµε διαφύγει τον κίνδυνο. «Σε διεθνές επίπεδο θα πρέπει να συµφωνηθούν υγειονοµικά πρότυπα µετακινήσεων. Θα υπάρξει ευρωπαϊκό πρότυπο; Θα γίνουν διακρατικές συνεργασίες; Ακόµη είναι όλα υπό συζήτηση, καθώς η πανδηµία είναι εδώ. Με δεδοµένη την εξάρτηση του ελληνικού τουρισµού από τις αεροπορικές εταιρείες, καθώς είναι πολύ µικρό ακόµη το ποσοστό των επισκεπτών µέσω οδικών συνδέσεων, είµαστε υποχρεωµένοι να αναµένουµε όλα αυτά τα µέτρα ασφαλείας που θα ισχύσουν για τις µετακινήσεις. Με βάση ένα καλό και αισιόδοξο σενάριο θα µπορούσαµε να µιλάµε για επανεκκίνηση στον τουρισµό από την 1η Ιουλίου» εκτιµά ο Γρηγόρης Τάσιος.
Τι γίνεται µε όσους είχαν κλείσει τις καλοκαιρινές τους διακοπές;
Η λύση που δόθηκε µε το voucher θα µπορούσε να χαρακτηριστεί ιδανική. Ο επισκέπτης δεν χάνει, αφού έχει τη δυνατότητα να κάνει τις διακοπές που έχει πληρώσει εντός των επόµενων 18 µηνών. Έτσι δεν χάνει ούτε ο ελληνικός τουρισµός. Είναι µια win-win λύση που, σύµφωνα µε την ΠΟΞ, δείχνει πώς πρέπει να αρχίσουµε να σκεφτόµαστε ώστε για να κρατήσουµε ψηλά την αξία µας και να µη µας παρασύρει το τσουνάµι. «Ταξιδιωτική κανονικότητα δεν υπάρχει χωρίς το εµβόλιο. Ας ελπίσουµε αυτό να συµβεί όσο το δυνατόν συντοµότερα και ο κόσµος µας να αποκτήσει ξανά τον ρυθµό του. Όσο παραµένουµε σε αυτή την «αρρυθµία», µόνο για χρησµούς µπορούµε να µιλάµε. Την απάντηση θα τη δώσει η επιστήµη».
Ένα άλλο ζήτηµα που απασχολεί τον ξενοδοχειακό κλάδο είναι τι θα γίνει µε τον συνεδριακό τουρισµό. Θα εξακολουθούν να πραγµατοποιούνται ταξίδια επαγγελµατικού σκοπού και εκθέσεις, όπως συνέβαινε στο παρελθόν, ή οι διοργανωτές θα αναπτύξουν το digital κοµµάτι στερώντας από τις τοπικές κοινωνίες ζεστό χρήµα; «Υπό τις παρούσες συνθήκες, αναµένεται να ενταθεί η τάση για την digital µεταµόρφωση πολλών κοινωνικών δραστηριοτήτων, µεταξύ των οποίων και τα συνέδρια. Αναµφίβολα θα επιχειρηθεί. Ωστόσο δεν νοµίζω πως οι οθόνες µπορούν να υποκαταστήσουν την ανθρώπινη χειραψία που σφραγίζει την εµπιστοσύνη, που τόσο έχει ανάγκη ο κόσµος» καταλήγει ο Γρηγόρης Τάσιος.
Η πρωτοβουλία #GreeceFromHome και η Marketing Greece
H Marketing Greece από την αρχή της πανδηµίας επέλεξε να διατηρήσει την αισιοδοξία σε πρώτο πλάνο. Μέσα από τη δηµιουργία του περιεχοµένου Till Then, #StaySafe έστειλε ένα µήνυµα κατανόησης προς τους επισκέπτες της Ελλάδας για το πώς αισθάνονται σχετικά µε όσα συµβαίνουν, επιδιώκοντας να στρέψει την προσοχή και το βλέµµα τους στην επόµενη ηµέρα. «Όταν ολόκληρη η ανθρωπότητα βρέθηκε εν µέσω πανδηµίας και εγκλεισµού, ένα πράγµα δεν µπορεί να περιοριστεί και αυτό είναι το όνειρο, οι θετικές σκέψεις. Η Ελλάδα είναι µια χώρα γεµάτη ελπιδοφόρο φως, µια χώρα οι άνθρωποι της οποίας έχουν έναν µοναδικό τρόπο να σε κάνουν να αισθάνεσαι µέρος της. Αυτή η προσέγγισή µας βρήκε, σε δεύτερο στάδιο, έναν νέο τρόπο έκφρασης, και αυτό είναι η πρωτοβουλία #GreeceFromHome, στην οποία και συµµετέχουµε µε την αναβαθµισµένη µας πλατφόρµα Discovergreece.com» λέει στο Fortune η διευθύνουσα σύµβουλος της Marketing Greece, Ιωάννα Δρέττα.
Ιωάννα Δρέττα, Διευθύνουσα Σύµβουλος της Marketing Greece
Εν αναµονή των εξελίξεων και παρατηρώντας τα δρώµενα σε παγκόσµιο επίπεδο, η Marketing Greece προσανατολίζεται στην ενίσχυση του εσωτερικού τουρισµού και, εφόσον οι συνθήκες το επιτρέψουν, στη στόχευση επισκεπτών από χώρες που έχουν αντιµετωπίσει αρκετά καλά την εξάπλωση της πανδηµίας, αλλά και στις οδικές αφίξεις, οι οποίες ανέρχονται ετησίως σε πάνω από 10 εκατοµµύρια. Δεδοµένων δε των καλών καιρικών συνθηκών που επικρατούν στη χώρα µας, µεταξύ των στόχων που έχουν τεθεί είναι και η διεύρυνση της τουριστικής σεζόν, εφόσον το επιτρέψουν οι εξελίξεις.
«Το ζητούµενο είναι να µπορέσουµε να χτίσουµε από την αρχή ό,τι έχει χαλάσει, µέσα από την ένωση των δυνάµεών µας. Και ο ελληνικός τουρισµός έχει αποδείξει και στο παρελθόν ότι µπορεί να τα καταφέρει, είναι µαθηµένος και, αν θέλετε, εκπαιδευµένος να δρα συλλογικά, και αυτό είναι ιδιαίτερα αισιόδοξο, τόσο για τον τοµέα µας όσο και για την ίδια τη χώρα. Ταυτόχρονα, είναι βέβαιο πως παράλληλα µε τον τουρισµό χρειάζεται να αναπτυχθούν και άλλοι τοµείς της οικονοµίας.
Η ανάπτυξη του τουρισµού έως το 25% του ΑΕΠ, πιστεύω, πως δεν ήταν συνειδητή επιλογή µοντέλου ανάπτυξης, αλλά αποτέλεσµα του ότι ο τουρισµός ταιριάζει στην ιδιοσυγκρασία των Ελλήνων, ενώ ταυτόχρονα η χώρα µας έχει µοναδικά συγκριτικά πλεονεκτήµατα γι’ αυτήν τη δραστηριότητα» διευκρινίζει.
Για την επικεφαλής της Marketing Greece, η φετινή τουριστική σεζόν είναι διαφορετική από τις προηγούµενες. Παίρνοντας, όµως, ως βάση ότι ο τουρισµός είναι ανθρωποκεντρικός, η απόφαση για να ταξιδέψει κάποιος είναι κυρίως θέµα ψυχολογίας.
«Οι παραδοσιακές µας αγορές έχουν πληγεί σηµαντικά, ως εκ τούτου είναι δύσκολο να έχουµε επισκέπτες από αυτές. Σε λειτουργικό επίπεδο, εκκρεµότητα αποτελεί να αποφασιστούν πρωτόκολλα λειτουργίας µεταφορών και τουριστικών επιχειρήσεων, µε ρεαλιστικά, εφαρµόσιµα και βιώσιµα µέτρα, που θα ενισχύσουν το αίσθηµα ασφαλείας των ταξιδιωτών, των τοπικών κοινωνιών και των εργαζοµένων» αναφέρει.
Η Ιωάννα Δρέττα καταλήγει λέγοντας πως τώρα µπορεί να µας φαίνονται όλα αδιέξοδα, αφού, αν δεν βρεθεί αποτελεσµατικό εµβόλιο, είναι αδύνατο να φανταστούµε την επιστροφή στην κανονικότητα. Γι’ αυτό συνιστά να διατηρήσουµε την αισιοδοξία µας, σκεπτόµενοι τις θετικές αλλαγές που επιταχύνθηκαν από τον κορωνοϊό στις digital διαδικασίες τόσο των εταιρειών όσο και του κράτους.
