PMI: Η δημόσια υγεία, τα θερμαινόμενα προϊόντα καπνού και η ιστορική απόφαση του FDA
Σε άλλη βάση θέτει το debate για τη χρήση εναλλακτικών καπνικών προϊόντωναπόενήλικες καπνιστές η απόφαση του Οργανισμού Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) των Η.Π.Α να αδειοδοτήσει το IQOS, το ηλεκτρικά θερμαινόμενο σύστημα καπνού της Philip Morris International (PMI), ως προϊόν καπνού διαφοροποιημένου κινδύνου (Modified Risk Tobacco Product – MRTP).
Η απόφαση ανοίγει το δρόμο για μεταρρυθμίσεις στο θεσμικό πλαίσιο που διέπει τη διάθεση καπνικών προϊόντων στη λιανική αγορά δεδομένου ότι διαφοροποιεί την προσέγγιση στο συγκεκριμένο προϊόν καπνίσματος της PMI από αυτήν στα κλασσικά τσιγάρα. Η φορολογία, ο τρόπος που επικοινωνούνται τα προϊόντα, το marketing μπαίνουν πλέον στο επίκεντρο της συζήτησης αλλά προηγουμένως θα πρέπει να αναμένεται ότι θα ακολουθήσουν και άλλοι εθνικοί οργανισμοί, όπως ο FDA, με «θετική» προσέγγιση για τα νέα προϊόντα καπνού ως μια καλύτερη εναλλακτική για τους «αμετανόητους καπνιστές». Σήμερα η συζήτηση αυτή φαίνεται να είναι πιο ώριμη σε αγορές όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ιαπωνία, η Ολλανδία και η Γερμανία, όπου τοπικοί οργανισμοί δημόσιας υγείας έχουν υιοθετήσει θετική στάση απέναντι στα προϊόντα θερμαινόμενου καπνού, ως εναλλακτικά καπνικά προϊόντα, που μειώνουν την έκθεση του καπνιστή σε επιβλαβείς για τον οργανισμό του ουσίες.
Τα θέματα αυτά αναδείχθηκαν σε συνέντευξη τύπου που διοργάνωσε την Παρασκευή, 10 Ιουλίου, η PMI, στην οποία συμμετείχε το Fortune Greece. Την διαδικτυακή παρουσίαση συντόνισε ο Tommaso Di Giovanni, αντιπρόεδρος του τμήματος διεθνούς επικοινωνίας της Philip Morris International (PMI) με τη συμμετοχή του Ανδρέα Καλαντζόπουλου, διευθύνοντα συμβούλου της PMI και της Dr. Moira Gilchrist, αντιπροέδρου του τμήματος επικοινωνίας σε θέματα στρατηγικής και επιστημονικής τεκμηρίωσης του ομίλου.
Η ηγεσία της PMI εξήγησε τη σημασία της απόφασης του FDA να αδειοδοτήσει τη διάθεση του IQOS στις Η.Π.Α ως προϊόντος καπνού διαφοροποιημένου κίνδυνου (modified risk tobacco product – MRTP), σε συνέχεια της απόφασης του 2019 να επιτρέψει την κυκλοφορία του στην αμερικανική αγορά (premarket tobacco product application – PMTA). Ο FDA υιοθετεί τα συμπεράσματα των επιστημονικών μελετών που προσκόμισε η πολυεθνική και κυρίως ότι το συγκεκριμένο προϊόν μειώνει σημαντικά την παραγωγή επιβλαβών και δυνητικά επιβλαβών χημικών ουσιών, καθώς και ότι η πλήρης μετάβαση στο προϊόν αναμένεται να ωφελήσει την υγεία του πληθυσμού στο σύνολό του.
Σύμφωνα με τον Ανδρέα Καλαντζόπουλο, Διευθύνοντα Σύμβουλο της PMI, η εταιρεία ξεκινά πλέον μια διαφορετική συζήτηση με ρυθμιστικές αρχές και δημόσιους φορείς σε όλο τον κόσμο για το πώς και πόσο γρήγορα μπορεί να φέρει αυτά τα προϊόντα κοντά στους καταναλωτές. Η απόφαση του FDA, ήταν ένα πρώτο σημαντικό βήμα για την PMI. Το δεύτερο στοίχημα είναι να πείσει ότι διαφορετικά προϊόντα καπνού και διαφορετικά προϊόντα νικοτίνης μπορούν να ρυθμίζονται με διαφορετικούς τρόπους ενώ ένα τρίτο σημείο που πρέπει να διαχειριστεί είναι η αγορά των ΗΠΑ, όπου το προϊόν έχει ήδη βγει στο εμπόριο, ως προϊόν καπνού διαφοροποιημένου κινδύνου. Η δυσκολία βρίσκεται στην επικοινωνία, καθώς θα πρέπει να γίνεται με τέτοιο τρόπο που να μην προσελκύει νέους και εφήβους στην χρήση του προϊόντος.
Δεν πρέπει να παραβλέπεται ότι η απόφαση ελήφθη στο πλαίσιο του αμερικανικού νόμου και όπως εξήγησε η κ. Gilchrist, οι ΗΠΑ έχουν μια από τις πιο προοδευτικές πολιτικές στο να προσεγγίζουν κανονιστικά προϊόντα smoke-free. Σημειώνει ότι η πολιτική αυτή στην ουσία αναγνωρίζει ότι τα εναλλακτικά προϊόντα νικοτίνης και καπνού υπόκεινται σε ένα ρίσκο, αλλά τους δίνει ταυτόχρονα τη δυνατότητα να βγουν στην αγορά επικοινωνώντας τον διαφοροποιημένο κίνδυνο που έχουν σε σχέση με τα τσιγάρα, θεωρώντας ότι τα πρότυπα που τα διέπουν τα καθιστούν κατάλληλα για την προστασία της δημόσιας υγείας.
Το χρονικό
«Δουλεύουμε σε προϊόντα σαν το IQOS πάνω από μια 10ετία. Η προσπάθεια ξεκίνησε πριν 14 χρόνια, πριν έρθω στην εταιρεία και από το 2016 ξοδέψαμε πολύ χρόνο για να αναπτύξουμε την επιστημονική μας στρατηγική συγκεντρώνοντας έναν φάκελο επιστημονικών μελετών άνω του 1 εκατ. σελίδων», σημειώνει η κ. Gilchrist μιλώντας για την προετοιμασία του αιτήματος προς τον FDA και την δημόσια διαβούλευση που ακολούθησε. Ξεκαθαρίζει δε ότι αυτό που η PMI μπορεί επικοινωνήσει με τους καταναλωτές είναι απλά: Το IQOS θερμαίνει και δεν καίει τον καπνό και υπάρχει μείωση των επιβλαβών χημικών ουσιών για τον οργανισμό του χρήστη του συγκεκριμένου συστήματος συγκριτικά με τα τσιγάρα, κάτι που επιβεβαιώνουν τοξικολογικές μελέτες.
Έτσι το εναλλακτικό αυτό προϊόν της PMI απευθύνεται σε ενήλικες που δεν επιθυμούν ή δεν μπορούν να κόψουν εντελώς το κάπνισμα και είναι πολλοί αυτοί. Υπάρχουν 1 δισ. καπνιστές σε όλο τον κόσμο και σύμφωνα με τον κ. Καλατζόπουλο όλοι αυτοί οι άνθρωποι θα πρέπει να έχουν πρόσβαση σε προϊόντα που είναι καλύτερα από τα τσιγάρα, με βάση επιστημονική αξιολόγηση. Εξάλλου, «ο FDA υιοθετεί ότι το πρόβλημα στα τσιγάρα ή τα προϊόντα καπνού δεν είναι η νικοτίνη, ως εξαρτητική ουσία, αλλά η καύση του καπνού κι ως εκ τούτου η μετατόπιση σε εναλλακτικά προϊόντα μπορεί να συνεισφέρει στη μείωση του κακού», σημειώνει ο κ. Καλατζόπουλος φέρνοντας ως παράδειγμα τη συζήτηση για το Κλίμα και τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, όπου ουσιαστικά το πρόβλημα δε δημιουργείται από τα ορυκτά καύσιμα αλλά από την καύση τους για την παραγωγή ενέργειας.
Τα δυνητικά οφέλη
Ζητούμενο είναι πάντως αν τα συγκεκριμένα προϊόντα μπορούν να ανασχέσουν την αυξημένη νοσηρότητα και θνησιμότητα καπνιστών σε χώρες όπως η Ελλάδα, όπου τα ποσοστά των καπνιζόντων βαίνουν μεν μειούμενα αλλά υπάρχει μια μεγάλη μερίδα ενηλίκων, στις ηλικίες 45-50, όπου σχεδόν 3 στους δέκα δηλώνουν φανατικοί καπνιστές.
«Σίγουρα ναι» είναι η απάντηση του κ. Καλατζόπουλου σε σχετικό ερώτημα του Fortune Greece. Όπως αναφέρει, «η Ελλάδα έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο σε σχέση με την υιοθέτηση του IQOS. Στην αρχή είχαμε μια στροφή στα προϊόντα ατμίσματος, τα οποία δεν ικανοποίησαν, ως προϊόντα πρώτης γενιάς (ήταν δηλαδή πολύ νωρίς), ενώ οι καπνιστές μετακινήθηκαν προς αυτά τα προϊόντα για οικονομικούς λόγους, κάτι που δεν αποτελεί δέσμευση για αλλαγή. Το μερίδιο του IQOS μεγαλώνει, φτάνουμε το 15% στην Αττική… Οπότε πιστεύω ότι όλα τα στοιχεία που έχουμε σήμερα δείχνουν μια σημαντική βελτίωση στη δημόσια υγεία. Αν πάρουμε το IQOS σε σύγκριση με τα τσιγάρα έχουμε ένα 90%-95% μείωση στην τοξικότητα. Τα ηλεκτρονικά τσιγάρα που κατασκευάζονται σωστά, και ελέγχονται – γιατί δεν είναι όλα έτσι, κάποια από αυτά, επειδή έχουν ανοιχτό σύστημα επιτρέπουν στους χρήστες να αλλάζουν την θερμοκρασία, και καμιά φορά φτάνουν πολύ υψηλές θερμοκρασίες – μειώνουν την τοξικότητα μέχρι και 98%-99%».
Ο αντίκτυπος στη δημόσια υγεία
Εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε ότι το ποσοστό των καπνιστών υποχωρεί στη χώρα μας, από 40% πριν από μια δεκαετία, σε κάτω του 30%, σύμφωνα με πρόσφατη πανελλαδική έρευνα που παρουσιάστηκε στα τέλη του 2019 από τον διευθυντή του Ινστιτούτου Δημόσιας Υγείας του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος και πρόεδρο της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων για τον Έλεγχο του Καπνίσματος Παναγιώτη Μπεχράκη και τον πρόεδρο της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας Ευάγγελο Φιλόπουλο.
Η έρευνα έδειξε ότι το πρόβλημα εντοπίζεται κυρίως στις ηλικίες 45 – 50, όπου πάνω από 26% καπνίζει συστηματικά. Επίσης στη χώρα μας σχεδόν δύο στους δέκα θανάτους αποδίδονται σε αιτίες σχετιζόμενες με το κάπνισμα, ενώ μια σειρά από ασθένειες είναι σχετιζόμενες με την βλαβερή αυτή συνήθεια, όπως η ΧΑΠ (Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια, από την οποία πάσχει ένας στους δέκα πολίτες). Επιπροσθέτως αυτή η κατηγορία ασθενών έχει συνήθως μακρά παραμονή σε ΜΕΘ, δύσκολη και παρατεταμένη διαδικασία αποδέσμευσης από τον αναπνευστήρα και αρκετές επιπλοκές, σύμφωνα με τους πνευμονολόγους. Αντιλαμβάνεται κανείς τι σημαίνει αυτό για τις περιόδους έξαρσης της εποχιακής γρίπης, ακόμη και την περίοδο της πανδημίας, όπου υπάρχει αυξημένη ανάγκη για ΜΕΘ. Επομένως πολιτικές εξάλειψης του καπνίσματος και μείωσης των επιβλαβών συνεπειών του για την υγεία ευνοούν την αποφόρτιση του ΕΣΥ αναβαθμίζοντας την ετοιμότητα του σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.
Άλλο τοξικότητα άλλο νοσηρότητα
Πάντως όπως εξήγησε στο Fortune ο κ. Καλατζόπουλος, «δεν πρέπει να μπερδεύουμε τη μείωση της τοξικότητας και της έκθεσης με την μείωση της ασθένειας… Η επιδημιολογία στην πορεία του χρόνου θα ποσοτικοποιήσει ακριβώς πόση μείωση πρόκειται να έχουμε. Αλλά αν μειώσουμε την έκθεση κάποια στιγμή θα δούμε βελτίωση στη δημόσια υγεία υπό την προϋπόθεση ότι οι άνθρωποι που υιοθετούν το προϊόν, αλλάζουν εντελώς από τα τσιγάρα και δεν έχουμε σημαντική διαφοροποίηση σχετικά με τη χρήση από μη καπνιστές, νέους και ιδιαίτερα εφήβους… Εξάλλου, το όφελος για τη δημόσια υγεία είναι πόσοι άνθρωποι υιοθετούν τελικά πλήρως το προϊόν, μεταξύ των καπνιστών, κι αυτό είναι το κεντρικό σημείο στην εμπορευματοποίηση του προϊόντος, με βάση την οδηγία του FDA, που είναι ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένος οργανισμός σε σχέση με τους νέους, ιδίως μετά από όλα όσα έγιναν με τα προϊόντα ατμίσματος στις ΗΠΑ, τα τελευταία χρόνια. Αλλά την ίδια στιγμή θα έλεγα ότι έχουμε όλα τα μέσα για να κάνουμε το την επικοινωνία αυτών των προϊόντων σωστά… Και γι’ αυτό πρέπει να επικοινωνήσουμε με τους καταναλωτές, γιατί έχουμε χώρες στις οποίες δεν μπορείς να πεις τίποτα σχετικά με εναλλακτικά προϊόντα ειδικά αν περιέχουν καπνό, καθώς υπόκεινται στους νόμους περί τσιγάρων… Οπότε πιστεύω ότι αν υιοθετηθούν οι πολιτικές και μετά υπάρξουν οι κατάλληλες ρυθμίσεις πίσω από αυτά τα προϊόντα, φυσικά η προοπτική βελτίωσης της δημόσιας υγείας υπάρχει και θα είναι δραστική στις επόμενες δεκαετίες. Όσο γρηγορότερα τόσο το καλύτερο».
Στο ερώτημα μας πήρε θέση και η κ. Gilchrist σημειώνοντας ότι μια κυβέρνηση για να έχει επιδημιολογικά δεδομένα πρέπει να σταθμίσει τα οφέλη του να έχει ένα εναλλακτικό προϊόν διαθέσιμο στην αγορά. «Αν περιμένεις 10 χρόνια για να πάρεις την επιδημιολογία από άλλες χώρες, που ήταν πιο τολμηρές, και έβαλαν το προϊόν στην αγορά όπως οι ΗΠΑ και άλλες χώρες, τότε έχεις χάσει 10 χρόνια από τη δημόσια υγεία… Αν δεν θέλεις να δημιουργήσεις μιας κάποιας μορφής κανονιστικό πλαίσιο, τότε μπορείς να κρυφτείς πίσω από το “Εγώ θέλω να έχω 100% σιγουριά”. Σε καμία καινοτομία δεν υπάρχει 100% σιγουριά», πρόσθεσε μεταξύ άλλων.
Τα οικονομικά στοιχεία, οι στόχοι και η δέσμευση της Παπαστράτος
Σήμερα το μερίδιο του IQOS στους συνολικούς όγκους της PMI το α’ τρίμηνο, πλησιάζει το 10% (ποσοστό που αντιστοιχεί σε 16,7 δισ. τεμάχια θερμαινόμενων ράβδων καπνού) από 8% πέρσι ενώ στο σύνολο των εσόδων του ομίλου από 18% πέρυσι, φέτος ήδη πέρασε το 20% το πρώτο τρίμηνο και βαίνει αυξανόμενο. Στην περιοχή της Ευρώπης, η Ελλάδα έχει το 2ο υψηλότερο ποσοστό σε μερίδια θερμαινόμενων ράβδων καπνού (11,5%) για το IQOS μετά τη Λιθουανία (20,7%).
Εξελίσσεται δηλαδή σε ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της επιχειρηματικής δραστηριότητας, οπότε η φιλοδοξία είναι μέχρι το 2025 38%-40% των εσόδων να προέρχονται από αυτά τα προϊόντα παγκοσμίως.
Υπενθυμίζεται ότι από τα καθαρά κέρδη της PMI, το 21% προέρχεται από τα smoke-free προϊόντα (ποσοστό που αντιστοιχεί σε 1,6 δισ. δολ.), με βάση τα οικονομικά αποτελέσματα α’ τριμήνου 2020.Στόχος της εταιρείας είναι 40 εκατ. άνθρωποι πρέπει να κάνουν τη στροφή, από τα 11 εκατ. αποκλειστικούς χρήστες του προϊόντος που είναι σήμερα.
Σύμφωνα με τη διοίκηση της PMI εάν υπάρξουν κυβερνητικές προσπάθειες στον τομέα της «μείωσης της βλάβης», θα υπάρξουν χώρες που θα εξαλείψουν τα τσιγάρα σε 10 με 15 χρόνια.
Επίσης η Παπαστράτος, θυγατρική της PMI στην Ελλάδα, μετά την Μπολόνια, διαθέτει το δεύτερο εργοστάσιο προϊόντων χωρίς καπνό (smoke free products) και ακολουθεί η Ρουμανία. Στόχος της εταιρείας είναι, όσο μεγαλώνουν τα μεγέθη του νέου προϊόντος, να μετατρέπει υπάρχουσες εγκαταστάσεις παραγωγής τσιγάρων σε γραμμές παραγωγής για προϊόντα χωρίς καπνό, εκτός κι αν κριθεί απολύτως απαραίτητο να αναπτυχθούν νέες εγκαταστάσεις. Η Παπαστράτος στην Ελλάδα συγκεκριμένα, δεν παράγει μόνο για την ελληνική αγορά αλλά και για ξένες αγορές και η πολυεθνική, έχοντας επενδύσει σημαντικά κεφάλαια στη χώρα, δεσμεύεται να διατηρήσει τη θέση της εφόσον τα μεγέθη αυξηθούν και υπάρχει ανάπτυξη.
