Εννέα μύθοι για τον κορωνοϊό που υπάρχουν ακόμα
Καθώς ο κόσμος συνεχίζει να μάχεται τον κορωνοϊό, έχει να αντιμετωπίσει επίσης και ένα διαφορετικό είδος επιδημίας: την παραπληροφόρηση, η οποία είναι εξίσου επιβλαβής με τον ίδιο τον ιό, κάνοντας τους ανθρώπους να υποτιμούν τη σοβαρότητα της νόσου και να αγνοούν τις συμβουλές για τη δημόσια υγεία υπέρ των μη αποδεδειγμένων «θεραπειών».
Μία πρόσφατη έρευνα του Ιδρύματος John S. και James L. Knight και της Gallup διαπίστωσε ότι 4 στους 5 Αμερικανούς λένε ότι η εξάπλωση της παραπληροφόρησης στο διαδίκτυο είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν τα μέσα ενημέρωσης. Ακόμη και με ευρέως διαθέσιμα στοιχεία για το αντίθετο, οι πεποιθήσεις δύσκολα αλλάζουν. Παρακάτω, παραθέτουμε μερικούς από τους μύθους που κυκλοφορούν για την πανδημία του κορωνοϊού και γιατί είναι λάθος.
Πηγή: Scientific American
*Τα νούμερα θανάτων και κρουσμάτων είναι όπως καταγράφηκαν την 7η Σεπτεμβρίου 2020.
1. Ο κορωνοϊός δημιουργήθηκε σε εργαστήριο της Κίνας
Επειδή ο ιός εμφανίστηκε πρώτα στην Κίνα και οι πρώτοι άνθρωποι που μολύνθηκαν ήταν στην κινεζική πόλη Γουχάν, ο Ντόναλντ Τραμπ ισχυρίστηκε – χωρίς στοιχεία – ότι ο κορωνοϊός προήλθε από εκεί. Ορισμένοι συνωμοσιολόγοι έχουν ακόμη υποθέσει ότι σχεδιάστηκε ως βιολογικό όπλο, αν και οι αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών αρνήθηκαν κατηγορηματικά αυτήν την πιθανότητα, δηλώνοντας ότι η κοινότητα πληροφοριών «συμφωνεί με την ευρεία επιστημονική συναίνεση ότι ο ιός COVID-19 δεν ήταν ανθρωπογενής ή γενετικά τροποποιημένος».
Δεν έχουν προκύψει αξιόπιστα στοιχεία που να υποστηρίζουν ότι ο ιός ξέφυγε καταλάθος από το εργαστήριο. Όπως ανέφερε η Scientific American νωρίτερα φέτος, η Κινέζα ιολόγος Shi Zhengli – που μελετά κορωνοϊούς νυχτερίδας και το εργαστήριο της οποίας κατηγορείται από τον Τραμπ και άλλους ως η πηγή του κορωνοϊού – συνέκρινε την αλληλουχία του παθογόνου με αυτήν άλλων κορωνοϊών που η ομάδα της είχε δειγματοληψία από σπηλιές νυχτερίδων και βρήκε ότι δεν ταιριάζει με κανένα από αυτά.
Η Zhengli εξήγησε επίσης λεπτομερώς γιατί το εργαστήριό της δεν μπορούσε να ήταν η πηγή του ιού σε μια εκτενή της απάντηση στο Science. Ως απάντηση στις εκκλήσεις που έγιναν για ανεξάρτητη, διεθνή έρευνα σχετικά με τον τρόπο προέλευσης του ιού, η Κίνα κάλεσε ερευνητές από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ώστε να συζητήσουν το εύρος μιας τέτοιας αποστολής. Ωστόσο, τα στοιχεία δείχνουν ότι το SARS-CoV-2 δεν δημιουργήθηκε σε εργαστήριο.
2. Η «πλούσια ελίτ» διέδωσε σκόπιμα τον ιό για να αποκτήσει δύναμη και κέρδη
Σε ένα βίντεο από μια ταινία συνωμοσίας με τίτλο Plandemic και ένα βιβλίο που έγραψε, μια γυναίκα με το όνομα Judy Mikovits, έκανε αβάσιμους ισχυρισμούς σχετικά με τον Anthony Fauci και τον Bill Gates, υποδηλώνοντας ότι έχουν χρησιμοποιήσει τη δύναμή τους για να επωφεληθούν από ασθένειες. Το Science και ο ιστότοπος PolitiFact έχουν κάνει έλεγχο σε ορισμένες από τις αξιώσεις της ταινίας, πολλές από τις οποίες θα δείτε και παρακάτω. Το βίντεο κοινοποιήθηκε ευρέως από τους αντιεμβολιαστές και την συνωμοσιολογική ομάδα QAnon. Συγκέντρωσε πάνω από οκτώ εκατομμύρια προβολές στο YouTube, το Facebook, το Twitter και το Instagram πριν καταργηθεί λόγω των ψευδών δηλώσεών του. Ωστόσο, ο μεγάλος αριθμός ατόμων που το παρακολούθησαν υποδηλώνει ότι η παραπληροφόρηση εξαπλώνεται με καταστροφικό τρόπο.
3. Ο κορωνοϊός δεν είναι χειρότερος από γρίπη
Από τις πρώτες μέρες της πανδημίας, ο Τραμπ ισχυρίστηκε επανειλημμένα ότι η ασθένεια δεν είναι πιο επικίνδυνη από την εποχική γρίπη. Αν και το ακριβές ποσοστό θνησιμότητας του COVID-19 είναι δύσκολο να προσδιοριστεί, οι επιδημιολόγοι υποπτεύονται ότι είναι υψηλότερο από αυτό της γρίπης. Τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων εκτιμούν ότι η γρίπη προκαλεί περίπου 12.000 έως 61.000 θανάτους ετησίως στις ΗΠΑ. Αντίθετα, ο COVID-19 προκάλεσε περισσότερους από 189.000 θανάτους στη χώρα μέχρι στιγμής.
Πολλοί άνθρωποι έχουν επίσης μερική ανοσία στη γρίπη λόγω εμβολιασμού ή προηγούμενης λοίμωξης, ενώ οι περισσότεροι δεν έχουν ακόμη νοσήσει με COVID-19. Οπότε όχι, ο κορωνοϊός δεν είναι «μόνο η γρίπη».
4 Δεν χρειάζεται να φοράμε μάσκα
Παρόλο που οι οδηγίες σχετικά με τη χρήση μάσκα από τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Ασθενειών και τον ΠΟΥ δεν ήταν απόλυτα σαφής, τώρα υπάρχει μια ισχυρή συναίνεση μεταξύ των αρχών δημόσιας υγείας – που υποστηρίζεται από πολλές μελέτες – ότι η χρήση μάσκας μπορεί να περιορίσει την εξάπλωση του ιού μέσω μικρών εκπνεόμενων σταγονιδίων.
Οι μάσκες ήταν από καιρό γνωστές ως ένα αποτελεσματικό μέσο ελέγχου της μετάδοσης (εμποδίζοντας έναν άρρωστο ασθενή να μεταδώσει μια ασθένεια σε άλλους), αλλά η έγκαιρη καθοδήγηση βασίστηκε, εν μέρει, στο γεγονός ότι υπήρχε έλλειψη μασκών Ν95 καθώς και χειρουργικών μασκών. Γνωρίζουμε τώρα ότι οι μάσκες προσώπου μπορεί να είναι μια αποτελεσματική εναλλακτική λύση. Ωστόσο, παρά τα στοιχεία, πολλοί άνθρωποι εξακολουθούν να αρνούνται να τη φορέσουν, θεωρώντας ότι παραβιάζει τις πολιτικές ελευθερίες ή ότι τους κουράζει.
5. Η υδροξυχλωροκίνη είναι μια αποτελεσματική θεραπεία για τον κορωνοϊό
Όταν μια μικρή μελέτη στη Γαλλία, που επικρίθηκε ευρέως, έδειξε ότι η υδροξυχλωροκίνη που χορηγείται στην ελονοσία μπορεί να είναι αποτελεσματική στη θεραπεία του κορωνοϊού, ο Τραμπ και άλλοι χρησιμοποίησαν αυτή την πληροφορία παρά τις αυξανόμενες ενδείξεις ότι δεν ωφελεί τους ασθενείς με COVID-19.
Σε ένα tweet, ο Τραμπ δήλωσε για τη θεραπεία υδροξυχλωροκίνης ότι «θα φέρει τα πάνω κάτω στην ιστορία της ιατρικής» και το έχει αναφέρει επανειλημμένα στις δημόσιες ενημερώσεις του για τον ιό. Η Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων εξέδωσε αρχικά άδεια έκτακτης χρήσης για το φάρμακο, αλλά αργότερα προειδοποίησε για κίνδυνο καρδιακών προβλημάτων και τελικά ανακάλεσε την έγκρισή του.
Αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι η υδροξυχλωροκίνη δεν προστατεύει όσους εκτίθενται στον COVID-19. Τον Ιούνιο μάλιστα, τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας σταμάτησαν την κλινική δοκιμή του φαρμάκου, δηλώνοντας ότι ενώ δεν ήταν επιβλαβές για τους ασθενείς, δεν παρείχε κανένα όφελος.
Ωστόσο, ο Τραμπ συνεχίζει να το… «διαφημίζει». Μόλις πριν από λίγες εβδομάδες, έκανε retweet ένα βίντεο με τη Stella Immanuel, γιατρό με έδρα το Χιούστον, (που έχει κάνει αμφισβητήσιμες δηλώσεις στο παρελθόν, έχοντας υποστηρίξει ότι οι γιατροί έχουν χρησιμοποιήσει DNA άλιεν σε θεραπείες και ότι οι δαίμονες προκαλούν ορισμένες ιατρικές παθήσεις κάνοντας σεξ με ανθρώπους στα όνειρά τους) ισχυριζόμενη ότι η υδροξυχλωροκίνη είναι μια αποτελεσματική θεραπεία για τον COVID-19. Τα κοινωνικά δίκτυα «έριξαν» αυτό το βίντεο.
6. Οι διαμαρτίες του Black Lives Matter οδήγησαν σε αυξημένη μετάδοση του ιού
Όταν χιλιάδες άνθρωποι άρχισαν να βγαίνουν στους δρόμους στα τέλη Μαΐου και Ιουνίου για να διαμαρτυρηθούν για τη δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ και τη βία εναντίον των Μαύρων Αμερικανών, ορισμένοι αμφισβήτησαν εάν οι μαζικές συγκεντρώσεις θα προκαλούσαν άνοδο της μετάδοσης του ιού.
Σε μία εκτενή ανάλυση σχετικά με τις διαμαρτυρίες σε 315 από τις μεγαλύτερες πόλεις των ΗΠΑ από το Εθνικό Γραφείο Οικονομικής Έρευνας δεν βρέθηκαν στοιχεία που να οδήγησαν σε περισσότερα κρούσματα ή θανάτους COVID-19. Το γεγονός ότι οι διαδηλώσεις έγιναν σε εξωτερικούς χώρους, όπου ο κίνδυνος μετάδοσης είναι πολύ χαμηλότερος, και ότι πολλοί διαδηλωτές φορούσαν μάσκες πιθανότατα απέτρεψαν την υπερμετάδοση. Εν τω μεταξύ, καθώς τα κράτη έχουν ανοίξει ξανά, υπήρξε αξιοσημείωτη αύξηση κρουσμάτων που συνδέονται με μπαρ και εστιατόρια, καθώς και με άλλα εσωτερικά περιβάλλοντα – πιθανώς λόγω του κινδύνου αερομεταφερόμενων σταγονιδίων.
7. Οι αναζωπυρώσεις των κρουσμάτων οφείλονται στην αύξηση των τεστ
Καθώς τα κρούσματα του ιού άρχισαν να αυξάνονται σε πολλά μέρη των Η.Π.Α. τους τελευταίους μήνες, ο Τραμπ ισχυρίστηκε ότι αυτές οι αναζωπυρώσεις είναι απλώς αποτέλεσμα περισσότερων τεστ στους ανθρώπους. Μάλιστα είχε κάνει tweet ότι «χωρίς δοκιμές … δεν θα είχαμε σχεδόν καθόλου κρούσματα». Εάν αυτό το σενάριο ήταν αληθινό, θα περιμέναμε να μειωθεί το ποσοστό των θετικών τεστ. Ωστόσο, πολλές αναλύσεις έχουν δείξει το αντίθετο. Το ποσοστό των κρουσμάτων έχει αυξηθεί σε πολλές πολιτείες με μεγάλα κρούσματα (όπως η Αριζόνα, το Τέξας και η Φλόριντα), ενώ έχει μειωθεί σε εκείνα που έχουν ελέγξει τα κρούσματά τους (όπως η Νέα Υόρκη), υποδηλώνοντας ότι η εθνική αύξηση των θετικών τεστ αντικατοπτρίζει μια πραγματική αύξηση σε κρούσματα.
8. Μπορούμε να πετύχουμε ανοσία αν αφήσουμε τον ιό να εξαπλωθεί στον πληθυσμό
Από την αρχή της πανδημίας, ορισμένοι εικάστηκαν ότι οι πολιτικές που επέλεξαν το Ηνωμένο Βασίλειο και η Σουηδία έδωσαν την εντύπωση ότι σχεδίαζαν να αφήσουν τον ιό να κυκλοφορήσει ανάμεσα στον πληθυσμό ώστε να πετύχουν τη λεγόμενη ανοσία της αγέλης.
Οι κυβερνήσεις και των δύο κρατών αρνήθηκαν ότι αυτή η ιδέα ήταν η επίσημη στρατηγική τους, αλλά το Ηνωμένο Βασίλειο καθυστέρησε να πάει σε lockdown και η Σουηδία είχε αποφασίσει κατά των εκτεταμένων περιορισμών. Ωστόσο, υπάρχει ένα θεμελιώδες μειονέκτημα με αυτήν την προσέγγιση: Οι ειδικοί εκτιμούν ότι περίπου 60 έως 70% των ανθρώπων θα πρέπει να νοσήσουν με COVID-19 για να επιτευχθεί η ανοσία της αγέλης. Και δεδομένου του σχετικά υψηλού ποσοστού θνησιμότητας της νόσου, αφήνοντας τους ανθρώπους να μολυνθούν θα μπορούσαν να υπάρξουν εκατομμύρια θάνατοι.
9. Οποιοδήποτε εμβόλιο δεν θα είναι ασφαλές και θα αποτελεί μεγαλύτερο ρίσκο ακόμα και από τη μόλυνση με COVID-19
Καθώς οι επιστήμονες αγωνίζονται να αναπτύξουν ένα εμβόλιο κατά της νόσου, προέκυψαν ανησυχητικές αναφορές ότι πολλοί άνθρωποι ενδέχεται να αρνηθούν να το κάνουν μόλις είναι διαθέσιμο. Οι θεωρίες συνωμοσίας σχετικά με τα πιθανά εμβόλια έχουν κυκλοφορήσει μεταξύ ομάδων αντιεμβολιαστών και σε ευρέως διαδεδομένα βίντεο.
Στο Plandemic, η Mikovits ισχυρίζεται ότι οποιοδήποτε εμβόλιο COVID-19 θα «σκοτώσει εκατομμύρια» και ότι άλλα εμβόλια το έχουν πράξει (στην πραγματικότητα, τα εμβόλια σώζουν εκατομμύρια ζωές κάθε χρόνο).
Μια άλλη θεωρία συνωμοσίας ισχυρίζεται ότι ο Μπιλ Γκέιτς έχει ένα μυστικό σχέδιο να εμφυτέψει μικροτσίπ σε ανθρώπους μέσω του εμβολίου. Ο Γκέιτς αρνήθηκε τον ισχυρισμό, ο οποίος δεν υποστηρίζεται από αποδεικτικά στοιχεία. Οι περισσότεροι Αμερικανοί εξακολουθούν να υποστηρίζουν τον εμβολιασμό, ωστόσο οι λίγες φωνές της αντιπολίτευσης αυξάνονται.
Μια πρόσφατη δημοσκόπηση της Gallup διαπίστωσε ότι 1 στους 3 Αμερικανούς δεν θα έκανε το εμβόλιο COVID-19 εάν ήταν διαθέσιμο σήμερα, με τους Ρεπουμπλικάνους να είναι λιγότερο πιθανό να εμβολιαστούν από τους Δημοκρατικούς. Υπάρχει καλός λόγος να είμαστε προσεκτικοί σχετικά με την ασφάλεια ενός νέου εμβολίου, αλλά αυτή η ανάγκη για σύνεση είναι γιατί οι κορυφαίοι διεκδικητές διεξάγουν επί του παρόντος κλινικές δοκιμές μεγάλης κλίμακας σε δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους για να προσδιορίσουν την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα του εμβολίου.
