Οικογένεια Κουτσολιούτσου: Από τις διεθνείς αγορές στα ελληνικά κελιά
Πέννυ Κούτρα
Η είδηση προφυλάκισης του Δημήτρη Κουτσολιούτσου και του γιου του, Τζώρτζη Κουτσολιούτσου, για απάτη σε βάρος του επενδυτικού κοινού, ξέπλυμα μαύρου χρήματος, χειραγώγηση αγοράς, εγκληματική οργάνωση και πλαστογραφία, δεν «έκλεισε» την υπόθεση, ωστόσο, έβαλε σε μια σειρά δικαίου το μεγαλύτερο χρηματιστηριακό και επιχειρηματικό σκάνδαλο των τελευταίων χρόνων στην Ελλάδα.
Πατέρας και γιος, αλλά και η μητέρα της οικογένειας Καίτη Κουτσολιούτσου (η οποία έπεσε στα μαλακά, αφού αφέθηκε ελεύθερη με περιοριστικούς όρους και εγγύηση μόλις 100.000 ευρώ), αποτελούν την κορυφαία τριάδα των προσώπων, που σχεδίασαν και εκτέλεσαν την απάτη πίσω από το γυαλιστερό logo της Folli Follie. Ανακριτής και εισαγγελέας ερευνούν τις ευθύνες ακόμη 27 στελεχών και συνεργατών της εταιρείας, ωστόσο, όσο κι αν τα μέλη της οικογένειας μισο-αρνούνται τις ευθύνες, εν τούτοις τα πορίσματα του επίκουρου εισαγγελέα οικονομικού εγκλήματος, Γιάννη Δραγάτση, που ανέλαβε την υπόθεση, κτίστηκαν αργά και μεθοδικά, περιλαμβάνοντας όλο το «κάδρο» του περίπλοκου σκανδάλου, με τρόπο που, σύμφωνα με νομικές πηγές, «θεμελίωσε σθεναρά» το κατηγορητήριο, με πληθώρα κακουργημάτων, οδηγώντας σχεδόν νομοτελειακά στη συμφωνία ανακριτή και εισαγγελέα για την προφυλάκισή τους.
Κι έτσι, τα “δεν είδα, δεν ήξερα, δεν ρώτησα, για όλα φταίει ο… Φου Μαν Tσου”, στα οποία όπως φαίνεται έχουν εστιάσει την υπεράσπισή τους οι κατηγορούμενοι, δεν έπεισαν.
Η αλήθεια είναι, ωστόσο, πως επί μια διετία από την ημέρα που ξέσπασε το σκάνδαλο της Folli Follie έως και την προηγούμενη Τετάρτη, που οδηγήθηκαν ο μεν Δημήτρης Κουτσολιούτσος στον Κορυδαλλό, και ο Τζώρτζης Κουτσολιούτσος στις φυλακές Τρικάλων, κύλησε πολύτιμος χρόνος, κατά τον οποίο η οικογένεια των κατηγορουμένων κινήθηκε με περίσσιο θράσος, κινώντας τα νήματα επί μήνες μέσα στην εταιρεία και κρύβοντας ενδεχομένως σειρά κρίσιμων στοιχείων.
Η αρχή του τέλους
Επί δεκαετίες η ελληνική επιχείρηση Folli Follie-δημιούργημα της οικογένειας Κουτσολιούτσου-δέσποζε στο ελληνικό χρηματιστήριο ως φωτεινό παράδειγμα εξωστρέφειας και ανταγωνιστικότητας, καθώς πραγματοποιούσε σχεδόν το 80% του τζίρου της στο εξωτερικό και ειδικότερα στις δύσκολες αγορές της Ασίας αλλά και του Δυτικού Κόσμου. Ώσπου στις αρχές Μαΐου του 2018, η έκθεση του ακτιβιστικού επενδυτικού Fund QCM, με έδρα τη Νέα Υόρκη, υποστήριξε πως η εικόνα της Folli Follie είναι ένα τεράστιο ψέμα, γεγονός που κλόνισε συθέμελα το μύθο της εισηγμένης.
Δεν ήταν η πρώτη φορά που το μέγεθος και οι πρακτικές της διοίκησης της εταιρείας αμφισβητούνταν. Είχε προηγηθεί άρθρο των Financial Times τον Απρίλιο του 2015, με συγκεκριμένες καυστικές παρατηρήσεις για τα νούμερα του ομίλου. Αναλυτές από την Ελλάδα και το εξωτερικό έθεταν κάθε φορά συγκεκριμένες απορίες, λαμβάνοντας ασαφείς απαντήσεις. Δημοσιογράφοι που επίσης έθεταν ερωτήματα, είτε δεν λάμβαναν απαντήσεις, είτε «έτρωγαν» bullying από τους Κουτσολιούτσους, καθώς τους «έκοβαν» από επίσημες ενημερώσεις ή τηλεφωνούσαν με αλαζονικό ύφος στα αφεντικά τους, για να μαζευτούν.
Η ουσία είναι πως ίσως να υπήρχαν ενδείξεις σκανδάλου, αλλά σε καμιά περίπτωση αποδείξεις. Οι τράπεζες συνέχιζαν να συναλλάσσονται με την εταιρεία. Η Folli Follie έκανε δύο διεθνείς ομολογιακές εκδόσεις με διοργανωτές μεγάλους ξένους οίκους (την ελβετική UBS), αντλώντας 450 εκατ. ευρώ από ξένους επενδυτές.
Ο κινεζικός όμιλος της Fosun επένδυε στην εταιρεία– χωρίς καν να κάνει πριν due diligence- και με τον κινέζο επικεφαλής να δηλώνει σε διεθνή ΜΜΕ την ικανοποίηση του για την Folli Follie. Τα δε οικονομικά στοιχεία ελέγχονταν από ορκωτούς ελεγκτές, οπότε το «παραμύθι» συνέχιζε με καινούρια επεισόδια. Η οικογένεια αγαπάει την προβολή – όταν μπορεί να την ελέγξει και να τη φέρει στα μέτρα της- οπότε η κοινή γνώμη μάθαινε για τους Έλληνες που ανοίγουν το ένα μετά το άλλο καταστήματα στην Κίνα και πίστευε τα λόγια του γιού Τζώρτζη, πως «sky is the limit» για την εταιρεία. Ο Δημήτρης Κουτσολιούτσος ισχυριζόταν πως ήταν απόφοιτος του Πανεπιστημίου Bocconi (γεγονός που αποδείχθηκε ψέμα), η Καίτη Κουτσολιούτσου δήλωνε περίπου καλλιτεχνική διευθύντρια του οίκου Folli Follie και σχεδιάστρια απαράμιλλου γούστου, ο γιος του Τζώρτζης Κουτσολιούτσος δεινός επιχειρηματίας (που σήμερα δηλώνει στις δικαστικές αρχές ότι δεν γνώριζε τίποτα απ’όσα συνέβαιναν). Μοίραζαν τη μισή ζωή τους στην Αθήνα με πλούσιο κοινωνικό κύκλο, πάρτι και καλλιτεχνικές βραδιές, και την άλλη μισή στην Κίνα, όπου αποδείχθηκε ότι είχε στηθεί το αρχηγείο της απάτης.
Τα κόλπα της οικογένειας μετά το σκάνδαλο
Οι πρώτες επίσημες αντιδράσεις από τη διοίκηση και τους βασικούς μετόχους της Folli Follie -δηλαδή την οικογένεια Κουτσολιούτσου- μετά το report της QCM ήταν οργισμένες αλλά ανούσιες, καθώς έκαναν λόγο για συκοφαντίες χωρίς ωστόσο να δίνουν ουσιαστικές απαντήσεις με αριθμούς. Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς με χαρακτηριστική καθυστέρηση έθεσε σε αναστολή τη διαπραγμάτευση της μετοχής της εταιρείας και ζήτησε να πιστοποιηθούν τα οικονομικά διαθέσιμα του ομίλου (άνω των 250 εκατ.ευρώ) με την αποστολή του draft των καταθέσεων, πράξη που καθένας από μας θα μπορούσε να κάνει σε μερικά δευτερόλεπτα…
Η εταιρεία δεν έστειλε ποτέ την επιβεβαίωση των καταθέσεων της και έτσι άρχισε να ξηλώνεται το πουλόβερ. Σύμφωνα με διασταυρωμένες πληροφορίες του News24/7, όσο αυτά συνέβαιναν στην Αθήνα, σύσσωμη οικογένεια και οι σύμβουλοί τους ήταν στο Χόνγκ Κόνγκ και σχεδίαζαν μια νέα «ντρίμπλα». Ανέθεσαν στον αμερικανό δικηγόρο Hall Hirsch να βρει επενδυτή που θα έβαζε 250 εκατ.ευρώ “φρέσκο χρήμα” και θα έπαιρνε μερίδιο στο μετοχικό κεφάλαιο του ομίλου, με στόχο να καλύψουν και στα γρήγορα την “μαύρη τρύπα” από τα ταμεία της Folli Follie. Έδωσαν μάλιστα 3 εκατ.ευρώ ως προμήθεια στον αμερικανό δικηγόρο (από τα ταμεία της εταιρείας και όχι από την τσέπη τους) και του έταξαν ακόμη 2 εκατ.ευρώ, όταν θα έκλεινε το deal. Τα παραπάνω δεν έγιναν ποτέ πράξη, ωστόσο στους μετέπειτα ισολογισμούς της Folli Follie (που ήλεγξε ο οίκος PwC), πιστοποιήθηκε πως καταβλήθηκε στο παραπάνω ποσό σε κάποιον τρίτο. Ακόμη η νέα διοίκηση της FF τον ψάχνει για να τα πάρει πίσω.
Η ελπίδα πως θα ρίξουν στάχτη στα μάτια της ΕΚ με τον παραπάνω τρόπο δεν έπιασε, και ακολούθως άρχισαν οι πιέσεις από τις ελληνικές πιστώτριες τράπεζες, ώστε η Folli Follie να πληρώσει άμεσα το δανεισμό της. Εδώ η οικογένεια ανταποκρίθηκε άμεσα ενεχυριάζοντας όλο το ποσοστό της στα Αττικά Πολυκαταστήματα, και κλείνοντας αυτό το μέτωπο. Ήδη είχε αποφασίσει να παίξει το σενάριο της καλής ελληνικής (και ευρωπαϊκής) πλευράς του ομίλου, και της κακής Ασίας (που δόλιοι σύμβουλοι εξώθησαν σε αμαρτίες τον όμιλο), οπότε δεν τους έπαιρνε να αφήσουν εκκρεμότητες στη χώρα τους.
Αν η έκθεση της QCM αποτέλεσε την θρυαλλίδα για την αποκάλυψη του σκανδάλου Folli Follie, το πόρισμα της Alvarez&Marsal σφράγισε την εξακριβωμένη τεράστια εταιρική απάτη και αποτελεί μέχρι και σήμερα το κυρίαρχο ντοκουμέντο για τη δικαστική διερεύνηση. Το πόρισμα κατέστησε σχεδόν ανύπαρκτες λειτουργικά τις ασιατικές θυγατρικές του ομίλου (με τζίρο μόλις 116 εκατ.ευρώ έναντι 1,112 δις ευρώ που ισχυρίζονταν ότι παρήγαν) αλλά έδωσε και μια πρώτη εικόνα για τις μεθοδεύσεις της οικογένειας Κουτσολιούτσου και των συνεργαζόμενων στελεχών, όσον αφορά τον τρόπο διενέργειας της απάτης. Πλαστογραφίες τραπεζικών εντύπων, το παιχνίδι «γύρω-γύρω όλοι» με τη μεταφορά κεφαλαίων, εικονικά τιμολόγια, πλαστά στοιχεία αποθεμάτων και απαιτήσεων και ένα κυκεώνα θυγατρικών, που στήνονταν για να καλύψουν η μία τα ίχνη της άλλης. Η δικανική έρευνα της Alvarez&Marsal, ωστόσο, παραγγέλθηκε από τη Folli Follie και τους ίδιους τους Κουτσολιούτσους με συγκεκριμένη περίμετρο. Έφτασε μεν να δείξει το μέγεθος, αλλά δεν προχώρησε ώστε να αποδείξει ποιος έδινε τις εντολές, πως γίνονταν οι εγγραφές, ποια πραγματικά κεφάλαια και ποια εικονικά πέρασαν από ποιες θυγατρικές και που πήγαινα τα λεφτά που δανείζονταν οι Κουτσολιούτσοι.
Ακολούθησε το βούλευμα Δραγάτση, που βασίστηκε πάνω στα ευρήματα της Alvarez&Marsal, αλλά χρειάστηκε συστηματική έρευνα για να δεθούν οι κατηγορίες εναντίον της οικογένειας.
Το φθινόπωρο του 2018, που οι αποκαλύψεις έρχονταν πια από επίσημες πηγές, οι βασικοί μέτοχοι (Δημήτρης και Αικατερίνη Κουτσολιούτσου) αναδιπλώθηκαν παραιτούμενοι από το δ.σ. της εταιρείας αφήνοντας ωστόσο στη θέση του διευθύνοντος συμβούλου, το γιο τους, Τζώρτζη Κουτσολιούτσο. Αργότερα, και ο ίδιος παραχώρησε τη θέση σε νέο διευθύνοντα σύμβουλο, παρέμεινε ωστόσο στην εταιρία, ως μη εκτελεστικό μέλος του ΔΣ και μέλος της steering committee της εταιρίας, διατηρώντας ουσιαστικό ρόλο στα όσα συνέβαιναν. Η επιρροή του έληξε το Δεκέμβριο του 2019, όταν η νέα διοίκηση της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς ζήτησε την απομάκρυνση τόσο του ίδιου όσο και άλλων μελών του διοικητικού συμβουλίου της εταιρείας (που θεωρούνταν «δορυφόροι» του) και πρότεινε την εκλογή τεχνοκρατών που ανέλαβαν να εξυγιάνουν ότι απέμεινε από την άλλοτε “λαμπερή” Folli Follie.
Τι έκανε ωστόσο όλο αυτό το διάστημα η οικογένεια Κουτσολιούτσου; Καταρχάς, κυκλοφορούσε ανενόχλητη στα γραφεία της εταιρείας στον Άγιο Στέφανο, και πλήρωνε από τα διαρκώς μειούμενα έσοδα της τους μισθούς του υπηρετικού προσωπικού της (οδηγοί, μάγειρες, οικιακοί βοηθοί και κηπουροί), αλλά και όλα τα υπόλοιπα έξοδα διαβίωσής της, που προφανώς δεν ισούνται με εκείνα του μέσου ελληνικού νοικοκυριού.
Διατηρούσε μάλιστα κρυφό χρηματοκιβώτιο, όπου φύλαγε πάνω από 1 εκατομμύριο ευρώ, που υπεξαιρούσε από τα έσοδα της εταιρείας. Αυτό ξηλώθηκε μετά από παρέμβαση ανεξάρτητου τεχνοκράτη που έτρεχε σχέδιο αναδιάρθρωσης του ομίλου, ωστόσο, η οικογένεια εξακολουθούσε να έχει το πάνω χέρι ελέγχοντας ουσιαστικά το διοικητικό συμβούλιο. Τα στελέχη που πέρασαν -ουκ ολίγα και με ικανοποιητικές αμοιβές- παραιτούνταν ή άλλαζαν τυπικά ρόλους, όταν τα πράγματα γίνονταν “σκούρα”.
Η μεγάλη ζωή πίσω από τη μεγάλη απάτη
Σύμφωνα με μαρτυρίες προσώπων που βρίσκονταν πολύ κοντά στην οικογένεια, οι απειλές Δημήτρη και Καίτης Κουτσολιούτσου έπεφταν βροχή, ενώ η τελευταία κάθε φορά που μια νέα αποκάλυψη έβγαινε στη δημοσιότητα, δήλωνε με ύφος πως «τώρα θα ξεκαθαρίσουν οι φίλοι από τους εχθρούς». Οι γνωριμίες, οι διασυνδέσεις και το χρήμα που είχαν αποθησαυρίσει κρατούσε προφανώς ένα πλέγμα ασφάλειας. Ακόμη και επιχειρηματίες κύρους, που ήταν στενοί φίλοι της οικογένειας, αδυνατούσαν να πιστέψουν αρχικά το μέγεθος της απάτης που είχε στηθεί. Όταν η νέα διοίκηση της FF, ζήτησε να της επιστραφούν τα ακριβά αυτοκίνητα που χρησιμοποιούσε η οικογένεια, δέσμευσε την θαλαμηγό τους και απαγόρευσε να πάρουν στο σπίτι τους τα έργα τέχνης που κοσμούσαν τα γραφεία της εταιρείας στον Άγιο Στέφανο, οι αντιδράσεις των μελών της οικογένειας Κουτσολιούτσου δεν θύμισαν σε τίποτα μεγαλοαστούς…
Η οικογένεια καθυστερούσε κάθε προσπάθεια εξυγίανσης, εκκαθάρισης θυγατρικών και συμφωνίας με τους πιστωτές ομολογιούχους. Δέχθηκε να πουληθούν το ιδιωτικό αεροπλάνο που χρησιμοποιούσαν για τις μετακινήσεις τους και ένα διαμέρισμα- παλάτι στο Χονγκ Κόνγκ (τα οποία ήταν ιδιοκτησία της ασιατικής θυγατρικής), ωστόσο, πηγές εκτιμούν πως τουλάχιστον το διαμέρισμα αγοράστηκε ξανά από τους ίδιους σχεδόν στο μισό της εμπορικής του αξίας.
Προηγουμένως είχαν προλάβει να υποθηκεύσουν την περίφημη βίλα τους στις Σπέτσες σε επίσης φίλο τους τον μεξικανό Andres Holzer, ο οποίος ήταν αντιπρόεδρος της Dufry (εταιρείας που εξαγόρασε τα Καταστήματα Αφορολογήτων Ειδών, τα οποία ανήκαν έως το 2013 στην Folli Follie).
Σημειώνεται ότι η οικογένεια Κουτσολιούτσου, ελέγχεται και για σειρά άλλων πράξεων. Πρόκειται αφενός για τον τρόπο που διαχειρίστηκε τη δυνατότητα που της έδωσε η μεγάλη εταιρική αναδιάρθρωση μετά την πώληση των Καταστημάτων Αφορολογήτων Ειδών να καλύψει «τρύπες» που άφηνε η πολυετής απάτη, αλλά και για το γεγονός του ότι κατά την εν λόγω πώληση φέρονται να έλαβαν και προσωπικό management fee, ύψους 28 εκατ.ευρώ. Το ποσό αυτό δεν ανακοινώθηκε ποτέ στην Ελλάδα, δεν πέρασε στην Folli Follie και δεν φορολογήθηκε φυσικά. Το γεγονός αυτό αποτελεί από μόνο του υπόθεση για νέο κατηγορητήριο, σύμφωνα με νομικούς.
Από το «τοξικό» κουβάρι της Folli Follie, άμεσα πληγέντες είναι προφανώς και οι εργαζόμενοι που σήμερα ανέρχονται σε περίπου 700 (από 5.500 που ισχυρίζονταν ότι απασχολεί η Folli Follie έως το Μάιο του 2018) και οι οποίοι έχουν εναποθέσει ελπίδες στη νέα διοίκηση και στην προσπάθεια εξυγίανσης μέσω προσφυγής στον Πτωχευτικό. Επίσης, ανυπολόγιστο είναι το πλήγμα στην αξιοπιστία των ελεγκτικών μηχανισμών, του θεσμού των ορκωτών ελεγκτών αλλά και του ίδιου το εγχώριου συστήματος και της κεφαλαιαγοράς.
Παρά το γεγονός του ότι πολλά σημεία της όλης υπόθεσης παραμένουν σκοτεινά και αναπάντητα, είτε αφορούν τους εμπλεκόμενους στην απάτη, είτε στην έλλειψη αντίδρασης εκείνων που δικαιωματικά είχαν λόγο, όπως για παράδειγμα η Fosun, εν τούτοις όλα τα στοιχεία και η προχθεσινή απόφαση προφυλάκισης καταλήγουν στο ότι η Folli Follie ήταν το προσωπικό «τερατούργημα» της οικογένειας.
Πηγή: news247.gr
