Μία «παγωμένη» ενεργειακή κούρσα

Οι πολύχρωμες εγκαταστάσεις των ναυπηγείων ξεχωρίζουν στη μικρή νορβηγική πόλη Κιρκενές στην Αρκτική, μόλις 15 λεπτά από τα σύνορα με την Ρωσία. Οι περισσότεροι από τους 3.500 κατοίκους ασχολούνται παραδοσιακά με το χάλυβα και την αλιεία, όμως ο διευθυντής των τοπικών ναυπηγείων, Γκρέγκερ Μανσβερκ, έχει άλλα σχέδια για την περιοχή. Στο στόχαστρο του βρίσκεται το πολλά υποσχόμενο ενεργειακό παραμύθι με φόντο τη Θάλασσα του Μπάρεντς.

«Ξέρουμε ότι μέσα στα επόμενα τρία έως επτά χρόνια, όλοι θα δραστηριοποιηθούν» λέει. «Το περιμέναμε αυτό από τότε που φτιάξαμε τα ναυπηγεία στα μέσα της δεκαετίας του ’80. Τώρα είμαστε έτοιμοι». Το Κιρκενές είναι το κοντινότερο λιμάνι της Νορβηγίας στα υποθαλάσσια κοιτάσματα και το χωριό έχει πολλά να επωφεληθεί, όχι πλέον από τον κλασσικό του «πελάτη», το ρωσικό αλιευτικό στόλο, αλλά απ’ τις μεγάλες πετρελαϊκές εταιρείες.

Πώς αλλάζει ο παγκόσμιος ενεργειακός χάρτης;

Τα αποθέματα της Βόρειας Θάλασσας που βρίσκονται μεταξύ Νορβηγίας και Βρετανίας έχουν καταστήσει εδώ και καιρό την πρώτη, ως τη μεγαλύτερη παραγωγό πετρελαίου και φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Αυτό έχει ωφελήσει, κυρίως, τις περιοχές της νότιας Νορβηγίας, με τον Αρκτικό Βορρά να υστερεί τόσο σε υποδομές, όσο και σε επενδύσεις. Τα αποθέματα της Βόρειας Θάλασσας, όμως, έχουν αρχίσει να λιγοστεύουν.

Περίπου το 40% των ανεκμετάλλευτων κοιτασμάτων της Νορβηγίας πιθανότατα βρίσκεται στη Θάλασσα του Μπάρεντς και είναι αξίας έως 230 δισ. ευρώ. Ήδη υπάρχουν ενδείξεις ότι τα πράγματα αλλάζουν στο Κιρκενές. Οι δύο μεγάλοι τερματικοί σταθμοί που θα κατασκευαστούν στα φιόρδ κόβουν την πόλη στα δυο και οι εργασίες θα αρχίσουν το 2014.

Ο επιχειρηματίας Τζέικομπ Στολτ-Νίλσεν πρόκειται να επενδύσει περίπου 250 εκατ. ευρώ στην ανέγερση μεγάλου τερματικού για την υποδοχή πετρελαίου και υγροποιημένου φυσικού αερίου. Σταθμός που θα εξυπηρετεί τα ρωσικά τάνκερ που θα φθάνουν από τη Θάλασσα του Μπάρεντς.

Τη σημασία του Κιρκενές «επεσήμαναν» στις αρχές Ιουνίου με τη συνάντηση τους εκεί, οι πρωθυπουργοί της Ρωσίας και της Νορβηγίας Μεντβέντεφ και Στόλτενμπεργκ, με αφορμή τον εορτασμό των 20 χρόνων περιφερειακής συνεργασίας στον τομέα της αλιείας και άλλων βιομηχανιών. Σε αυτές τις συνομιλίες η ενέργεια βρέθηκε ψηλά στην ατζέντα. Μόλις το 2010 οι δυο χώρες κατάφεραν να συμφωνήσουν σε μια γραμμή οριοθέτησης στη Θάλασσα του Μπάρεντς και λίγο αργότερα άρχισαν και οι υποθαλάσσιες έρευνες που αποκάλυψαν τεράστιες ποσότητες φυσικού αερίου και πετρελαίου.

Η καλή συνεργασία Ρωσίας-Νορβηγίας είναι το κλειδί των μελλοντικών εξορύξεων στη Θάλασσα του Μπάρεντς. Ωστόσο, την ώρα που οι πολιτικές ηγεσίες των δυο χωρών φαίνεται να βρίσκονται σε κάποια συμφωνία συνεργασίας, οι περιβαλλοντολόγοι έκρουαν τον κώδωνα του κινδύνου υποστηρίζοντας ότι «οι πάγοι στον Βόρειο Πόλο είναι πιθανό να εξαφανιστούν τα επόμενα 50 χρόνια, εκτός κι εάν σταματήσουμε τη μη απαραίτητη μόλυνση του περιβάλλοντος».

Από την άλλη πλευρά, οι κάτοικοι του Κιρκενές δεν μοιράζονται αυτές τις ανησυχίες και δείχνουν να εμπιστεύονται τους αυστηρούς ελέγχους που επιβάλει η νορβηγική κυβέρνηση. Οι μεγάλες εταιρείες -συμπεριλαμβανομένης και της κρατικής Statoil- σχεδιάζουν να «ανοίξουν» φέτος 12 πετρελαιοπηγές στη Θάλασσα του Μπάρεντς, όσες δηλαδή έχουν ανοίξει συνολικά τα δυο τελευταία χρόνια.