Είναι η παγκόσμια οικονομία «εξαρτημένη» από την επιστήμη στην Covid εποχή;
Την ώρα που οι επενδυτές έχουν εναποθέσει τις ελπίδες τους στο εμβόλιο κατά του κορωνοϊού το οποίο βλέπουν ως σωτήρια εξέλιξη που θα πυροδοτήσει την ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας το 2021, οι προσδοκίες τους οφείλουν μάλλον να μετριαστούν καθώς οι επιστήμονες προειδοποιούν πως υπάρχει ακόμα πολύς δρόμος μπροστά μας.
Ενώ οι φαρμακευτικές επιδίδονται στον αγώνα δρόμου για την ανακάλυψη ενός ασφαλούς και αποτελεσματικού εμβολίου κατά του κορωνοϊού, και παρόλο που έχουν κάνει αρκετή πρόοδο, έχουν δημιουργηθεί αρκετές ανησυχίες οι οποίες εστιάζουν σε ζητήματα, όπως πόσο αποτελεσματικό θα είναι το εμβόλιο στην πρώτη φάση της παραγωγής του, πώς θα διανεμηθεί ένα εμβόλιο σε πάνω από επτά δισεκατομμύρια πληθυσμό και έπειτα πόσοι θα πειστούν να το κάνουν.
Το μέλλον της παγκόσμιας οικονομίας εξαρτάται από τις απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα, ειδικά από τη στιγμή που το δεύτερο κύμα της πανδημίας βρίσκεται σε εξέλιξη, σημειώνει το Bloomberg. Γιατί η έξαρση του ιού σημαίνει νέους φόβους για την υγειονομική ασφάλεια και νέους περιορισμούς που θα αναστέλλουν διάφορες δραστηριότητες της καθημερινής ζωής.
Για δεκαετίες, η πορεία της παγκόσμιας οικονομίας όταν βρισκόταν σε κρίση βασιζόταν στους κεντρικούς τραπεζίτες και τους υπουργούς Οικονομικών. Τραπεζίτες και υπουργοί λειτουργούσαν υπό το σκεπτικό ότι εφόσον διοχετεύσουν χρήματα σε μια οικονομία, εκείνη τελικά θα οδηγηθεί σε ανάκαμψη.
Αυτή τη φορά όμως τα πράγματα είναι διαφορετικά καθώς η ανάκαμψη της οικονομίας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την επιστήμη και την πρόοδό της αναφορικά με το εμβόλιο και τις θεραπείες κατά του κορωνοϊού. Οι επενδυτές έτσι ελπίζουν στην επιστήμη με τον ίδιο τρόπο που ελπίζουν σε πακέτα τόνωσης της οικονομίας. Υπό αυτή την έννοια επομένως, όσο περισσότερο διαρκέσει η κούρσα για το εμβόλιο, τόσο περισσότερο θα αποδυναμώνεται η οικονομική ανάπτυξη.
Ακόμα όμως και η περιορισμένη διανομή ενός εμβολίου, για την κατηγορία του υγειονομικού προσωπικού και τις ομάδες αυξημένου κινδύνου για παράδειγμα, θα μπορούσε να κάνει τη διαφορά στην επαναφορά της κανονικότητας στην καθημερινή ζωή- και άρα στην τόνωση της οικονoμίας το 2021. Παράλληλα, νοικοκυριά και επιχειρήσεις θα μπορούσαν να ξοδέψουν το 2021 τις τραπεζικές καταθέσεις που αυξήθηκαν λόγω της πανδημίας υπό τον φόβο της υγειονομικής κρίσης και της αβεβαιότητας που συνεπάγεται.
Ασκήσεις ισορροπίας
«Υπάρχει μια εκτίμηση ότι μέχρι τα τέλη της άνοιξης, τα εμβόλια θα είναι διαθέσιμα σε ποσότητες επαρκείς για την προστασία των πιο ευάλωτων ομάδων», υποστήριξε ο Νηλ Φέργκιουσον, επιδημιολόγος στο Imperial College London, και πρώην σύμβουλος για τον Covid-19 στην κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου. «Αλλά τουλάχιστον μέχρι τότε, η ζωή δυστυχώς θα ισορροπεί ανάμεσα σε μια ανοιχτή κοινωνία και τις προσπάθειες ελέγχου του ιού», σχολίασε.
Τα κωλύματα στις επιστημονικές διαδικασίες, όπως το πάγωμα στις κλινικές δοκιμές λόγω εκδήλωσης ασθένειας ή παρενεργειών, μπορούν να επιβραδύνουν επίσης τα πράγματα. Με τον ίδιο τρόπο μπορούν να λειτουργήσουν και οι θεραπείες για τον κορωνοϊό, όπως για παράδειγμα συνέβη με την κλινική μελέτη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας που κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η ρεμδεσιβίρη της αμερικανικής φαρμακευτικής εταιρείας Gilead δεν βοηθάει σημαντικά τους ασθενείς με Covid-19. Κι έπειτα, με την ανακάλυψη του εμβολίου, δημιουργούνται πρακτικά προβλήματα σχετικά με την διανομή που θα καταστήσουν το εμβόλιο αρχικά προσβάσιμο σε μικρό μέρος του πληθυσμού.
Όλα αυτά μεταφράζονται σε κακοτοπιές για την παγκόσμια οικονομία, παρόλο που τα στοιχεία για την αμερικανική οικονομία και την οικονομία της Ευρωζώνης αναμένεται να δείξουν έξυπνη ανάκαμψη των οικονομιών κατά το τρίτο τρίμηνο.
Να σημειωθεί ότι καιρό τώρα, και καθώς πλησιάζει ο χειμώνας στο βόρειο ημισφαίριο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την πορεία της πανδημίας, γίνεται λόγος για ανάκαμψη τύπου « V», τη στιγμή που σύμφωνα με Bloomberg Economics τα στοιχεία ήδη δείχνουν εξασθένηση της βιομηχανίας σε πολλές χώρες τον Οκτώβριο, και ιδιαίτερα στην Ευρώπη.
Η αβεβαιότητα η μόνη σταθερά
«Ο ιός δημιουργεί μια έντονη αίσθηση αβεβαιότητας», υποστήριξε ο Άλαν Γκρίνσπαν, πρώην πρόεδρος της FED.
Αυτό που καθιστά ακόμα πιο επιτακτικό τον τερματισμό της πανδημίας είναι το γεγονός πως ήδη γίνονται ορατά τα σημάδια της στην οικονομία. Απώλειες θέσεων εργασίας, ρεκόρ χρέους, χρεοκοπίες, αναξιοποίητες επενδύσεις, απο-παγκοσμιοποίηση, επιδεινωμένη ψυχική υγεία και άμβλυνση των ανισοτήτων είναι μερικές ενδείξεις.
«Κάτι που δεν ξεκίνησε ως χρηματοπιστωτική κρίση εξελίσσεται σε μεγάλη οικονομική κρίση με σοβαρές χρηματοοικονομικές συνέπειες», σχολιάζει η Κάρμεν Ράινχαρτ, επικεφαλής οικονομολόγος της Παγκόσμιας Τράπεζας.
Ακόμα και σε εκείνα τα μέρη του κόσμου όπου ο ιός έχει περιοριστεί σημαντικά, οι καταναλωτές παραμένουν διστακτικοί. Οι λιανικές πωλήσεις, για παράδειγμα, στην Κίνα μόλις άρχισαν να επιταχύνονται.
Υπάρχει επίσης η πιθανότητα η προστασία από τον κορωνοϊό, όπως και της γρίπης, να απαιτεί τακτικό εμβολιασμό, προειδοποίησε ο Γκράχαμ Μέντλεϊ, καθηγητής μοντελοποίησης μολυσματικών ασθενειών στο London School of Hygiene & Tropical Medicine και μέλος της συμβουλευτικής επιτροπής Covid-19 της βρετανικής κυβέρνησης.
«Εάν οι λοιμώξεις στη δεύτερη και την τρίτη φάση της πανδημίας είναι τόσο μολυσματικές όσο στην πρώτη και εφόσον η πρώτη γενιά εμβολίων δεν είναι πολύ αποτελεσματική, τότε είναι πιθανό ο Covid-19 να συνεχίσει να είναι μια σημαντική πτυχή της ζωής μας έως το 2022», πρόσθεσε.
