Κόντρα Κίρχνερ-αγορών με φόντο τις εκλογές

Το ενδεχόμενο επανεκλογής της Προέδρου της Αργεντινής είναι πλέον λιγότερο πιθανό μετά την άνοδο της αντιπολίτευσης στις χθεσινές προκριματικές εκλογές για την Βουλή και την Γερουσία.

Το καθοριστικό ίσως αποτέλεσμα για την Κριστίνα Φερνάντες Κίρχνερ ήταν η απόρριψη του δικού της υποψήφιου από τους ψηφοφόρους του Μπουένος Αιρες και η εκλογή αντίστοιχα του Σέρτζιο Μάσα, του Δημάρχου στο προάστιο Τίγκρε, που χαρακτηρίζεται «φιλικός προς τους επιχειρηματίες» και βρίσκεται πλέον στο επίκεντρο της πολιτικής σκηνής, πιθανός πρωταγωνιστής στις προεδρικές εκλογές του 2015.

Το Μπουένος Αιρες -όπου κατοικεί το 40% του πληθυσμού της χώρας- είναι η πλέον κρίσιμη επαρχία στην επόμενη αναμέτρηση. Η νίκη του Μάσα ήταν σχετικά εύκολη απέναντι στον υποψήφιο που διάλεξε η ίδια η Φερνάντες, της οποίας ο συνασπισμός σε εθνικό επίπεδο απέσπασε μόνο το 25% των ψήφων.

Έχοντας επανεκλεγεί για δεύτερη θητεία το 2011 με την υπόσχεση να ενισχύσει τον ρόλο της κυβέρνησης της στην διαμόρφωση της οικονομίας, η Πρόεδρος της Αργεντινής υποστηρίζει ότι δεν σκέφτεται το ενδεχόμενο μιας τρίτης θητείας.

Φήμες κυκλοφορούν επίμονα ότι οι οπαδοί της θέλουν αναθεώρηση του Συντάγματος, για να έχει το δικαίωμα να είναι πάλι υποψήφια. «Εάν στις βουλευτικές εκλογές του Οκτωβρίου επαναληφθεί το χθεσινό αποτέλεσμα των προκριματικών» λέει ο αναλυτής αναδυόμενων αγορών Ιγκνάσιο Λαμπάκουι, «τότε η Κίρχνερ μπορεί να ξεχάσει από τώρα το ενδεχόμενο επανεκλογής της».

Η χθεσινή αναμέτρηση, στην οποία επελέγησαν οι υποψήφιοι των βουλευτικών εκλογών του Οκτωβρίου και με καταμετρημένο το 42% των ψήφων, ο Μάσα προηγείτο του υποψήφιου της Φερνάντες με έξι ποσοστιαίες μονάδες.

Χωρίς ανταγωνισμό μεταξύ των υποψηφίων στις λίστες που ετοίμασαν τα κόμματα, με τους ψηφοφόρους να μπορούν να «μοιράσουν» την ψήφο τους ανάμεσα στις επιλογές του για την Γερουσία και την Βουλή, οι προκριματικές αυτές ήταν μια μεγάλη δημοσκόπηση για τις παρεμβατικές πολιτικές της Κριστίνα Φερνάντες στην οικονομία.

Ο διψήφιος πληθωρισμός, το υπερτιμημένο νόμισμα, η πολιτική προστατευτισμού στο εμπόριο, ο μεγάλος έλεγχος στη διακίνηση συναλλάγματος και η απόφαση της Φερνάντες να εθνικοποιήσει το ιδιωτικό συνταξιοδοτικό σύστημα της χώρας και την μεγαλύτερη πετρελαϊκή εταιρεία, την YPF, έχει ανησυχήσει τους καταναλωτές, τους επενδυτές και τους εμπορικούς εταίρους της Αργεντινής.

Οι ομολογιούχοι και οι επενδυτές που δείχνουν ενδιαφέρον για τις τεράστιες δυνατότητες του αγροτικού και πετρελαϊκού τομέα της χώρας, παρακολούθησαν με μεγάλο ενδιαφέρον τις προκριματικές για να δουν εάν οι ψηφοφόροι είναι πλέον έτοιμοι για να εκλέξουν το 2015 έναν ηγέτη που θα βλέπει πιο «ευνοϊκά» την ιδιωτική επιχειρηματικότητα.

«Η νίκη του Μάσα είναι σίγουρο θετική ένδειξη για τις αγορές», λέει ο Αλμπέρτο Μπερνάλ, υπεύθυνος για τις αναδυόμενες αγορές στο Bulltick Capital Markets, «η αίσθηση μου είναι ότι θα δούμε σήμερα-αύριο μια καλή απόδοση για τα κρατικά ομόλογα, επειδή οι πιθανότητες της πλέον να παραμείνει στην εξουσία και μετά το 2015 είναι πολύ λίγες τώρα πια».

Οι καλές επιδόσεις των κρατικών ομολόγων φέτος βασίζονται εν μέρει στην προσδοκία των αγορών ότι η Φερνάντες θα χάνει την πολιτική επιρροή της όσο πλησιάζει το τέλος της θητείας της. Ήδη, τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα και σε άλλες επαρχίες, όπως στην Κόρδοβα, τη Σάντα Φε και την Μεντόζα, δείχνουν ότι οι πολιτικοί σύμμαχοι της υστερούν έναντι των αντιπάλων της.

Για να μπορέσει η Φερνάντες να συνεχίσει για μια τρίτη θητεία θα πρέπει να αυξήσει τον έλεγχο της στο Κογκρέσο τον Οκτώβριο, όταν θα πρέπει να αναπληρωθούν οι μισές έδρες στη Βουλή και το άνα τρίτο της Γερουσίας. Οι σύμμαχοι της θα χρειαστούν πλειοψηφία δυο τρίτων και στα δύο σώματα για να θέσουν θέμα αναθεώρησης του Συντάγματος, που θα της επιτρέψει να είναι πάλι υποψήφια για το ανώτατο αξίωμα.

Παρά τα δημοσιονομικά προβλήματα, η οικονομία της Αργεντινής προβλέπεται να καταγράψει ρυθμούς ανάπτυξης 5% φέτος. Τα έσοδα από το εμπόριο σόγιας, αραβοσίτου και σιτηρών να είναι ικανοποιητικά, αλλά αναμένεται να αυξηθούν οι κρατικές δαπάνες όσο πλησιάζει η αναμέτρηση της 27ης Οκτωβρίου, με τα αποθέματα της κεντρικής τράπεζας να έχουν ήδη μειωθεί στα 37 δισ. δολάρια έναντι 45 δισ. που ήταν πέρσι την ίδια εποχή.

Η Κριστίνα Φερνάντες εξελέγη με μεγάλο ποσοστό, από τον πρώτο γύρο, η πρώτη γυναίκα Πρόεδρος της Αργεντινής το 2007, αντικαθιστώντας στο αξίωμα τον σύζυγο της, Νέστορ Κίρχνερ, ο οποίος είχε εκλεγεί το 2003. Στην τετραετία αυτή το ζευγάρι -έχοντας σχέδια να εναλλάσσονται στην εξουσία όσο επιτρέπει το Σύνταγμα- είχε πετύχει την δραστική μείωση της ανεργίας από το 21,5% στο 8,5%, την αύξηση των πραγματικών μισθών περισσότερο από 40%, τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης για τουλάχιστον 11 εκατομμύρια Αργεντινούς. Γι’ αυτό και η νίκη της Κριστίνα ήταν εύκολη.

Με τη χώρα αποκομμένη από τις αγορές, οι Κίρχνερ ωστόσο έπρεπε να αντιμετωπίσουν το ΔΝΤ, που ήταν αντίθετο σε όλες αυτές τις πολιτικές, συμπεριλαμβανομένης και της κίνησης να κηρύξει η χώρα προσωρινά χρεοκοπία τον Σεπτέμβριο του 2003.

ΔΝΤ: Η Βραζιλία λέει αυτό που δεν τολμούν οι άλλοι να πουν;

Την πολιτική του Νέστορ, αποφάσισε να συνεχίσει η Κριστίνα μετά την εκλογή της και τον θάνατο του το 2010, μια περίοδο που όχι μόνο η Αργεντινή αλλά σχεδόν ολόκληρη η Λατινική Αμερική, είχε αναδειχθεί σε μεγάλη εστία αντίστασης κατά ενός καρτέλ δανειστών που καθόριζε επί σειρά ετών την οικονομία της.

Ακολουθώντας τα βήματα του συζύγου της, η Φερνάντες ήρθε πολλές φορές σε σύγκρουση με το ΔΝΤ, το οποίο χαρακτήρισε υπεύθυνο για την χρεοκοπία που κήρυξε η χώρα το 2001.

Η πιο πρόσφατη αντιπαράθεση αφορούσε τα στοιχεία που ανακοίνωσε η κυβέρνηση για τον πληθωρισμό και το ΑΕΠ. Το ΔΝΤ κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι παραποιεί συστηματικά τα στοιχεία –με ανεξάρτητους οικονομολόγους να υποστηρίζουν ότι ο πληθωρισμός κυμαίνεται από 25%-30% και την κυβέρνηση να υποστηρίζει ότι είναι μόνο 10%- καταφέρνοντας με αυτό τον τρόπο να εξοικονομήσει 6,8 δισ. την τελευταία εξαετία από τις πληρωμές των χρεών της χώρας.

Το ΔΝΤ κατέθεσε πρόταση μομφής κατά του Μπουένος Άιρες κι απείλησε για πρώτη φορά να εκδιώξει χώρα από τους κόλπους του, δίνοντας διορία στην Αργεντινή να διορθώσει το πρόβλημα μέχρι τον Σεπτέμβριο.

Εάν η Φερνάντες δεν συμμορφωθεί, τότε το Ταμείο μπορεί να επιβάλει πρόσθετες κυρώσεις και πρόστιμα, αναστέλλοντας για παράδειγμα το δικαίωμα ψήφου της χώρας και απαγορεύοντας την χορήγηση περαιτέρω δανείων, με ύστατο μέτρο την υποχρεωτική διαγραφή του από μέλος.

Θεωρείται μάλλον απίθανο το ΔΝΤ να φθάσει στα άκρα, ενώ μάλλον απίθανο είναι να συμμορφωθεί σύντομα και η Αργεντινή. «Η Αργεντινή δεν είναι ποδοσφαιρική ομάδα (για να της δίνουν κόκκινη κάρτα)» διακήρυξε η Φερνάντες «Είναι ένα κυρίαρχο κράτος και δεν δέχεται ούτε απειλές ούτε πιέσεις».

Από την άλλη πλευρά αυτού του «bravado», η Φερνάντες ενέκρινε την άνοιξη την κατάθεση 400 εκατομμυρίων δολαρίων στο λογαριασμό της χώρας στο ΔΝΤ για να αυξήσει την πρόσβαση της Αργεντινής σε έκτακτη χρηματοδότηση.