Νέες πατέντες και κίνητρα αυξάνουν τις προσδοκίες για το οικοσύστημα καινοτομίας στην Ελλάδα 

Η αύξηση των πατεντών ευρεσιτεχνίας σε συνδυασμό με την θέσπιση κινήτρων για την αύξηση των ιδιωτικών επενδύσεων αλλά και το στόχο αύξησης των δημόσιων δαπανών σε Έρευνα και Ανάπτυξη (R&D) καλλιεργούν προσδοκίες για ενίσχυση του οικοσυστήματος καινοτομίας στην Ελλάδα με ταυτόχρονη προσέλκυση ταλέντων.

Τα παραπάνω επιβεβαιώνει η ψήφος εμπιστοσύνης που δίνουν στη χώρα διεθνείς εταιρείες όπως η Microsoft, η Cisco, η Pfizer αλλά και πρωτοβουλίες επιχειρήσεων ελληνικών συμφερόντων όπως πρόσφατα η Sunlight. Πρόκειται για ενδεικτικές επενδυτικές κινήσεις για ανάπτυξη κέντρων καινοτομίας και μάλιστα παρά τις προκλήσεις σε καιρό πανδημίας.

Οι πατέντες

Όμως ενθαρρυντικά είναι και τα στοιχεία που ανακοινώθηκαν χθες για αύξηση 26,5% στις καταθέσεις για διπλώματα ευρεσιτεχνίας το 2020 (στοιχεία 28/12/2020), σε συνέχεια της απόφασης του νέου Διοικητικού Συμβουλίου του Οργανισμού Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας (ΟΒΙ) να μειώσει το τέλος Έκθεσης Έρευνας κατά 33,3%. Στο ίδιο μοτίβο εντάσσεται και η αναβάθμιση του συστήματος ηλεκτρονικής κατάθεσης τίτλων με σκοπό την διευκόλυνση των καταθετών/εφευρετών. Σύμφωνα με το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων, παρά την πανδημική κρίση και την καραντίνα, ο ΟΒΙ κατάφερε το 2020 να αναβαθμίσει την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών του και εφαρμόζοντας από τις 15/6/2020 μείωση του τέλους Έκθεσης Έρευνας (παρατάθηκε μέχρι τις 30/6/2021) από 300 σε 200 ευρώ πέτυχε αύξηση των πραγματικών καταθέσεων σε ποσοστό 17%, για το β’ εξάμηνο 2020.

Ο ΟΒΙ από 1/1/2021 πρόκειται να προχωρήσει σε μείωση και του τέλους Έκθεσης Έρευνας με Αιτιολογημένη Γνώμη ενώ μεταξύ άλλων δράσεων, σε συνεργασία με το European Union Intellectual Property Office (EUIPO), τον Δήμο Θεσσαλονίκης και συνεργαζόμενους τοπικούς φορείς, ξεκίνησε στις 30 Ιουλίου 2020 την υλοποίηση προγράμματος που στοχεύει στην καλλιέργεια νοοτροπίας αγοράς αποκλειστικά αυθεντικών προϊόντων.

Κίνητρα για μικρομεσαίους

Σημειώνεται επίσης ότι με πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το Γραφείο Διανοητικής Ιδιοκτησίας της ΕΕ (EUIPO), με τη συνεργασία των Εθνικών Γραφείων Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας, θα εφαρμόσει από 11/1/2021 πρόγραμμα ενίσχυσης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων των κρατών-μελών της ΕΕ, που θα καλύπτει τη χρηματοδότηση του 50% των τελών κατάθεσης εθνικού σήματος ή σχεδίου, καθώς και σήματος της ΕΕ ή κοινοτικού σχεδίου, μέχρι του ποσού των 1.500 ευρώ ανά επιχείρηση. Πρόκειται για την πρώτη από μια σειρά δράσεων που θα ακολουθήσουν τα επόμενα χρόνια και σκοπό έχει να θέσει τη διανοητική ιδιοκτησία στην υπηρεσία κυρίως των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων ώστε αυτές να εφοδιασθούν και να αξιοποιήσουν στο έπακρο τα άυλα περιουσιακά τους δικαιώματα επί εμπορικών σημάτων και σχεδίων.

“Ξεκολλάνε” οι επενδύσεις σε R&D

Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί η αύξηση που καταγράφεται στις δαπάνες έρευνας και ανάπτυξης. Σύμφωνα με τα προκαταρκτικά στοιχεία που δημοσίευσε το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (Ε.Κ.Τ), το 2019 το ποσοστό των δαπανών για δραστηριότητες R&D διαμορφώθηκε σε 1,27% επί του ΑΕΠ. Πραγματοποιήθηκαν δαπάνες ύψους 2.336,58 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 157,27 εκατ. ευρώ, ποσοστό αύξησης 7,2% σε σχέση με το 2018. Μάλιστα σύμφωνα με τον αρμόδιο υφυπουργό Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Χρίστο Δήμα, η αύξηση των δαπανών έρευνας και ανάπτυξης αποτελεί στρατηγική προτεραιότητα της κυβέρνησης, καθώς ανοίγει το δρόμο για την δημιουργία νέων, ποιοτικών και καλά αμειβομένων θέσεων εργασίας για τους επιστήμονες μας, ενώ παράλληλα, συμβάλλει καθοριστικά στην αντιστροφή του brain drain. Σε πρόσφατη ομιλία του στη Βουλή ο κ. Δήμας παραδέχθηκε ότι μπορεί τα στοιχεία φέτος να παρουσιάζουν σημαντική βελτίωση, “όμως έχουμε ακόμα πολύ δρόμο να διανύσουμε για να πετύχουμε το στόχο του 3% του ΑΕΠ. Η Γενική Γραμματεία Έρευνας & Τεχνολογίας πιστοποιεί πλέον με πολύ ταχύτερους ρυθμούς, απ’ ότι στο παρελθόν, τις δαπάνες έρευνας και ανάπτυξης. Πιστεύουμε πως το 2020, παρά την κρίση του Covid-19, θα είναι μια χρονιά ακόμα μεγαλύτερης αύξησης των δαπανών έρευνας και ανάπτυξης στην Ελλάδα”.

Κίνητρα για επενδύσεις σε R&D

Σημειώνεται επίσης ότι με τον νόμο για τις υπερεκπτώσεις δαπανών, υπερ-τριπλασιάστηκε το ποσοστό υπερ-έκπτωσης για τις επιχειρήσεις που επενδύουν σε R&D και από το 30% που ήταν πριν, αυξήθηκε στο 100%. Η συγκεκριμένη ρύθμιση έχει ήδη τεθεί σε ισχύ από την 1η Σεπτεμβρίου και μένει να φανεί πώς θα επηρεάσει τις δαπάνες έρευνας και ανάπτυξης στην Ελλάδα βελτιώνοντας τις επιδόσεις της χώρας στους ευρωπαϊκούς δείκτες.

Η πρόοδος

Υπενθυμίζεται ότι περίπου δέκα χρόνια πριν, όταν κλιμακωνόταν η οικονομική κρίση, οι δημόσιες δαπάνες για Έρευνα και Ανάπτυξη (R&D) ήταν “κολλημένες” στο 0,60% του ΑΕΠ, οι επενδύσεις των ελληνικών επιχειρήσεων αλλά και οι νέες πατέντες ήταν από τις χαμηλότερες μεταξύ των μελών του ΟΟΣΑ, που έκρουε τον κώδωνα του κινδύνου στην Ελλάδα ζητώντας δράσεις σε τομείς αιχμής. Ο οργανισμός έθετε στο επίκεντρο: τη βελτίωση του θεσμικού πλαισίου και των συνθηκών ώστε να αναπτυχθεί καινοτομία, την εστίαση στην καινοτομία ως πυρήνα της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας και τη μεταστροφή του brain drain.

Στο μεταξύ η Ελλάδα έχει κάνει σχετική πρόοδο προωθώντας πολιτικές για να κλείσει το χάσμα μεταξύ ερευνητικού συστήματος και οικονομίας, καθώς και μεταξύ πανεπιστημίων και αγοράς. Αν καταφέρει να σημειώσει πρόοδο και στην εμπορική αξιοποίηση νέων προϊόντων από καινοτόμους επιχειρηματίες θα βελτιώσει σημαντικά τη θέση της στους διεθνείς δείκτες.