Γιάννης Μασούτης: Το πλάνο «διέλευσης» του 2020 και το «στοίχημα» του 2021​

Ο αιφνιδιασµός των γενικών απαγορευτικών, αλλά και των υγειονοµικών κανόνων, αντιµετωπίστηκε µε επενδύσεις, προσαρµογή και δυναµική υποστήριξη εναλλακτικών καναλιών πώλησης, όπως οι ηλεκτρονικές. Ο διευθύνων σύµβουλος της αλυσίδας, ωστόσο, αντικρίζει ήδη τις προκλήσεις του µέλλοντος, χαρακτηρίζοντας ως «στοίχηµα» το 2021, εφόσον η οικονοµία συνεχίζει να δέχεται τα απόνερα της διαταραχής που έφερε η πανδηµία.

Τοποθετείται, επίσης, όσον αφορά έναν νέο κύκλο συγκέντρωσης στην οργανωµένη λιανική, αλλά και στον ανταγωνισµό. Καταλήγει, ωστόσο, ότι το µέλλον των επιχειρήσεων που διατηρούν τις αρχές τους και επενδύουν παραµένει φωτεινό.

Η πανδημία επέφερε δραστικές αλλαγές και μετακίνηση των καταναλωτών στο μοναδικό συνεχούς λειτουργίας κανάλι λιανικής, εκείνου των σουπερμάρκετ. Ποιες ήταν οι μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίσατε μέσα στη χρονιά;

Το 2020 ξέρουµε όλοι ότι τα πάντα, σε οικονοµικό και κοινωνικό επίπεδο, επηρεάστηκαν από την πανδηµία. Όλοι κληθήκαµε να αντιµετωπίσουµε µια πρωτόγνωρη κατάσταση. Τα σουπερµάρκετ ήταν από τις κατηγορίες καταστηµάτων που παρέµειναν ανοιχτά και κλήθηκαν να αντιµετωπίσουν µεγάλη πίεση µέσα σε πολύ απαιτητικές συνθήκες, καθώς έπρεπε να εξυπηρετήσουν τους καταναλωτές και να διασφαλίσουν την προστασία και αυτών και του προσωπικού. H Μασούτης έδειξε γρήγορα τα αντανακλαστικά της, και παρά τον πρωτόγνωρο χαρακτήρα της κατάστασης, αντιµετώπισε άµεσα και αποτελεσµατικά τα δεδοµένα που προέκυψαν µε την εµφάνιση της πανδηµίας. Από την αρχή υιοθετήσαµε και εφαρµόσαµε πιστά όλες τις οδηγίες των αρµόδιων υγειονοµικών αρχών, δίνοντας προτεραιότητα στην ασφάλεια εργαζοµένων και καταναλωτικού κοινού και συµβάλλοντας στη γενικότερη κοινωνική ανάγκη προστασίας της δηµόσιας υγείας.

Μέσα στις δυσχερείς συνθήκες αλλαγών των καταναλωτικών συνηθειών, αλλά και της αυστηροποίησης όλων των κανόνων που αφορούν στην αλυσίδα προµήθειας, συντήρησης, παρασκευής και διάθεσης τροφίµων στον τελικό καταναλωτή, η εταιρεία πιστοποιήθηκε σύµφωνα µε το πρότυπο «H&W CERT» του Φορέα Swiss Approval International. Έτσι, είµαστε η πρώτη εταιρεία στην Ελλάδα µε διεθνή πιστοποίηση υγειονοµικής ασφάλειας για COVID-19 και άλλες ιογενείς λοιµώξεις για το καταναλωτικό κοινό και τους εργαζόµενους, σε συνδυασµό µε την πιστοποίηση της ασφάλειας των τροφίµων. Αυτή είναι και η διαφορά από άλλες πιστοποιήσεις, καθώς καλύπτει το τρίπτυχο εργαζόµενοι, καταναλωτές, αλλά και τρόφιµα. Το πιστοποιητικό έχει τριετή διάρκεια (από τις 8 Ιουνίου 2020 έως τις 7 Ιουνίου 2023) και περιλαµβάνει συστηµατικούς ετήσιους ελέγχους παρακολούθησης.

Πώς αντιμετωπίσατε το ανθρώπινο δυναμικό του ομίλου, αυτούς που μαζί με τους υγειονομικούς χαρακτηρίζουμε ανθρώπους «της πρώτης γραμμής» εν μέσω πανδημίας;

Το προσωπικό επιβεβαίωσε ότι και µέσα σε αυτές τις συνθήκες η δύναµή µας είναι οι άνθρωποί µας. Εκτός από τις καταστάσεις που αντιµετωπίσαµε άµεσα µε τους εργαζόµενους σε οµάδες υψηλού κινδύνου, άδειες ειδικού σκοπού, τηλεργασία κ.λπ., έπρεπε να φροντίσουµε αυτούς που ήταν στην πρώτη γραµµή, στα καταστήµατα και στις αποθήκες, αυτούς που σήκωναν και σηκώνουν το πιο µεγάλο φορτίο. Όπως ανέφερα, πήραµε µια σειρά µέτρων για την ασφάλεια και την προστασία των εργαζόµενων και των καταναλωτών, αλλά δεν µας αρκούσε. Έτσι, ως ανταµοιβή γι’ αυτή την υπερπροσπάθεια, η εταιρεία µας προχώρησε στην καταβολή του 30% των ετήσιων καθαρών κερδών στους ανθρώπους της πρώτης γραµµής, τους εργαζοµένους στα καταστήµατα και στις αποθήκες. Αυτή η έξτρα παροχή συνιστά την έµπρακτη αναγνώριση και ουσιαστική ανταπόδοση της υπερπροσπάθειας που έχει γίνει και συνεχίζει να γίνεται από τους ανθρώπους της εταιρείας.

Πέραν της προσαρμογής, πώς επηρεάστηκε η εταιρεία Μασούτης όσον αφορά στις επιδόσεις της το 2020; Τα στοιχεία των εταιρειών ερευνών πιστοποιούν σημαντική ανάπτυξη για το σύνολο του κλάδου.

Η πανδηµία έφερε ανάπτυξη πωλήσεων φέτος στην οργανωµένη λιανική, οι ρυθµοί της οποίας, ωστόσο, µεταβάλλονται όσο αποµακρυνόµαστε από τις περιόδους καραντίνας και γενικών απαγορευτικών. Η καθίζηση του τουρισµού, από την άλλη, προκάλεσε απώλειες στις τουριστικές περιοχές, οι οποίες δεν καλύπτονται από τα αυξηµένα έσοδα των καταστηµάτων στα µεγάλα αστικά κέντρα.

Παρ’ όλα αυτά, όντως, παρατηρήθηκε άνοδος στις πωλήσεις των σουπερµάρκετ, κάτι που ήταν αναµενόµενο, έτσι όπως εξελίχθηκε η κατάσταση. Αυτό είναι, όµως, το προφανές. Κάτι που δεν είναι προφανές είναι η παράλληλη µεγάλη αύξηση των εξόδων. Σκεφτείτε ότι έπρεπε άµεσα να γίνουν κινήσεις για την κάλυψη των αναγκών στα καταστήµατα, να γίνουν προσλήψεις για να καλυφθούν κενά που δηµιουργήθηκαν σε εκατοντάδες θέσεις εργασίας λόγω αδειών ειδικού σκοπού ή αδειών εργαζόµενων που ανήκουν σε οµάδες υψηλού κινδύνου. Αυτά σε µια περίοδο που οι ανάγκες των καταστηµάτων αυξήθηκαν, και µάλιστα έπρεπε να λειτουργούν κάτω από ειδικούς κανόνες, µε τήρηση µέτρων προστασίας.

Γι’ αυτά τα µέτρα, ενδεικτικά θα σας πω ότι έχουµε δαπανήσει ποσό µεγαλύτερο από δύο εκατ. ευρώ σε υλικά για την προστασία των εργαζόµενων, όπως µάσκες, αντισηπτικά, ασπίδες προστασίας για το πρόσωπο, αλλά και σήµανση µε αυτοκόλλητα δαπέδου στα καταστήµατα, έτσι ώστε να τηρούνται οι σωστές αποστάσεις και πολλά άλλα. Το µεγάλο στοίχηµα, ωστόσο, είναι τι θα συµβεί το 2021, µε την οικονοµία ήδη να βιώνει βαθιά ύφεση, το οικογενειακό εισόδηµα να συµπιέζεται και την ανεργία να αυξάνεται.

Τι είναι αυτό που σας ανησυχεί για τη νέα χρονιά; Γιατί την χαρακτηρίζετε «στοίχημα»;

Το πλήγµα που δέχεται το σύνολο των κλάδων από τα περιοριστικά µέτρα για την αντιµετώπιση του κορονοϊού είναι βαρύ, η παραγωγή επηρεάζεται αρνητικά και η συνολική ζήτηση στην οικονοµία αναµένεται να µειωθεί. Οι εξαγωγές, ο τουρισµός, η εστίαση έχουν πληγεί βαριά, και ως εκ τούτου ως µέλη της εθνικής οικονοµίας θα κληθούµε να αντιµετωπίσουµε µεγάλες προκλήσεις. Η οικονοµία δεν µπορεί να στηριχτεί εάν ένας µόνο κλάδος πάει καλά. Είναι όλοι αλληλένδετοι. Υπό το πρίσµα της εξελισσόµενης κατάστασης, όπως αυτή περιγράφεται από τις αρµόδιες αρχές, η Μασούτης παρακολουθεί τις εξελίξεις και προσπαθεί να µετρήσει τις ενδεχόµενες επιπτώσεις. Ακόµη, λοιπόν, και για τον κλάδο της οργανωµένης λιανικής επικρατεί µεγάλη αβεβαιότητα για την πορεία του 2021. Θα εξαρτηθεί από τη πορεία των µέτρων αντιµετώπισης του κορονοϊού και τα µέτρα στήριξης που προτίθεται να λάβει η κυβέρνηση για τους επαγγελµατίες όλων των κλάδων.

Παρά την αβεβαιότητα που υπάρχει αυτήν τη στιγµή αναφορικά µε την πανδηµία και τις ενδεχόµενες επιπτώσεις της για το 2021, η διοίκηση της εταιρείας θα εστιάσει στην ενίσχυση όχι µόνο των µεγεθών της, αλλά και στην παροχή νέων υπηρεσιών, στην αύξηση των σηµείων πώλησης και στον περαιτέρω εκσυγχρονισµό της επαφής µε τους πελάτες της.

Άλλαξε τον στρατηγικό σχεδιασμό ανάπτυξης της εταιρείας η επίδραση της πανδημίας; Ποιες επενδύσεις και σε ποιους τομείς προγραμματίζονται προσεχώς;

Η πανδηµία δεν έχει επηρεάσει το επενδυτικό µας σχέδιο, γιατί αυτό έχει µακροπρόθεσµο χαρακτήρα και θα αποδώσει στο µέλλον, όταν όλες οι ανατροπές της πανδηµίας θα είναι παρελθόν. Έτσι, συνέβη και µε ό,τι έχουµε χτίσει έως σήµερα, καθώς οι υποδοµές στάθηκαν ικανές να αντιµετωπίσουν το απρόβλεπτο. Για παράδειγµα, δεν προέκυψε κανένα θέµα µε τον εφοδιασµό και την επάρκεια προϊόντων σε κανένα από τα 331 καταστήµατά µας κατά την περίοδο της πανδηµίας, και ειδικά στο πρώτο τρίµηνο, όταν κληθήκαµε να αντιµετωπίσουµε πρωτόγνωρες καταστάσεις στην αγορά και τη συµπεριφορά των καταναλωτών. Όσον αφορά τις επενδύσεις, µε γνώµονα ότι στοχεύουµε σε οργανική ανάπτυξη, συνεχίζουµε τις επεκτάσεις, ενώ για το 2021 η εταιρεία θα επενδύσει 20 εκατ. ευρώ για τη δηµιουργία νέων σηµείων αγοράς και ανακαινίσεις καταστηµάτων. Ήδη, ο φετινός σχεδιασµός, που προέβλεπε τη λειτουργία έξι νέων σηµείων, υλοποιείται κανονικά. Έχουµε ανοίξει 2 νέα καταστήµατα στην Αττική, εισήλθαµε στην αγορά της Πάτρας µε 3 νέα καταστήµατα, ενώ στην Ήπειρο ανοίξαµε ένα νέο κατάστηµα στην Παραµυθιά.

Πέρα από το φυσικό δίκτυο ωστόσο, η πανδηµία και τα γενικά απαγορευτικά ανέδειξαν τις ηλεκτρονικές πωλήσεις. Οι καταναλωτές µείωσαν τις φυσικές επισκέψεις και η εταιρεία, προκειµένου να µπορέσει να ανταποκριθεί, ανέπτυξε τις ηλεκτρονικές υπηρεσίες, όχι µόνο για την εξυπηρέτηση στα µεγάλα αστικά κέντρα, αλλά σε 45 πόλεις της Ελλάδας. Μέσα από το e-shop www.masoutis.gr, ο καταναλωτής µπορεί να περιπλανηθεί εύκολα στις διάφορες κατηγορίες των χιλιάδων κωδικών και να παραγγείλει ό,τι χρειάζεται µέσα σε µερικά µόνο λεπτά και από την άνεση του σπιτιού του.

Θεωρείτε ότι μετά την αναταραχή που επέφερε η πανδημία θα υπάρξουν μόνιμες αλλαγές στη λειτουργία του οργανωμένου λιανεμπορίου; Ποιες τάσεις διακρίνετε για το άμεσο μέλλον;

Το οργανωµένο λιανεµπόριο είναι ένας κλάδος όπου οι καινοτοµίες πλέον παίζουν σηµαντικό ρόλο, ο ψηφιακός µετασχηµατισµός έχει φέρει ήδη θετικά αποτελέσµατα και λόγω της πανδηµίας, το ηλεκτρονικό εµπόριο είναι πλέον το πιο ταχέως αναπτυσσόµενο κανάλι. Μέσα σε αυτές τις συνθήκες αναπτύχθηκαν πολύ γρήγορα τα ηλεκτρονικά καταστήµατα, που έως πρότινος είχαν περιορισµένη παρουσία, αλλά και ρυθµούς ανάπτυξης. Η αύξηση πωλήσεων το 2020, ωστόσο, µέσα από το συγκεκριµένο κανάλι ήταν µεγάλη, ιδίως κατά την περίοδο της καραντίνας. Οι καταναλωτές επιστρέφουν στο φυσικό κατάστηµα, αλλά το ηλεκτρονικό µπήκε στη ζωή τους και, όπως φαίνεται θα µείνει, γιατί µέσα από αυτές τις συνθήκες το γνώρισαν καλύτερα και έχουν πλέον πολλούς λόγους για να το επιλέξουν.

Πώς εξελίσσεται η μετάβαση στο ψηφιακό κανάλι πώλησης για τη Μασούτης, αλλά και οι συνεργασίες για τη διανομή παραγγελιών;

Οι ψηφιακές πωλήσεις ως ποσοστό επί του συνολικού τζίρου της εταιρείας είναι σαφώς ενισχυµένες, πετυχαίνοντας ρυθµούς ανάπτυξης που αναµέναµε την προσεχή πενταετία. Στη δική µας περίπτωση, δόθηκε στους καταναλωτές η δυνατότητα να πραγµατοποιούν τις αγορές τους ηλεκτρονικά από τον υπολογιστή τους ή από το κινητό τους ακόµα και σκανάροντας ένα είδος ή απλά προφέροντάς το, να ενηµερώνονται άµεσα για προσφορές, είτε γενικές, είτε προσωποποιηµένες, να κερδίζουν από ηλεκτρονικά κουπόνια, να συντηρούν ηλεκτρονικές λίστες αγορών, να χρησιµοποιούν την κάρτα πιστότητας. Όλα αυτά είναι διαθέσιµα τόσο στο ηλεκτρονικό όσο και στο φυσικό δίκτυο. Εντάξαµε αυτές τις εφαρµογές, αλλά και άλλες πολλές, που εκσυγχρόνισαν την εταιρεία εσωτερικά, µε ένα στρατηγικό σχέδιο ψηφιακού µετασχηµατισµού που ξεκίνησε εδώ και χρόνια και, φυσικά, συνεχίζεται. Κάθε επίτευγµα που βλέπουµε προκύπτει από άλλα µεγάλα που προηγήθηκαν.

Διαχρονικά η εταιρεία έχει αποδείξει ότι παρακολουθεί συνεχώς τις διεθνείς εξελίξεις και τον ανταγωνισµό για την εξεύρεση και την προώθηση καινοτόµων και ανταγωνιστικών προϊόντων και υπηρεσιών. Σε αυτό το πλαίσιο βραβεύτηκε φέτος στα Impact BITE Awards 2020 ως η πιο ψηφιακή εταιρεία της χρονιάς (Digitalized Company of the Year στα Impact BITE Awards 2020).

Έτσι, σήµερα το e-shop µας λειτουργεί για καταναλωτές σε 45 πόλεις, αξιοποιώντας 58 φυσικά καταστήµατα µας, τα οποία, φυσικά, εκσυγχρονίστηκαν κατάλληλα για να το υποστηρίξουν. Λειτουργούν και ως σηµεία παραλαβής για την υπηρεσία click and collect, όπου ο καταναλωτής έχει τη δυνατότητα να αγοράσει ηλεκτρονικά και να παραλάβει το ψηφιακό καλάθι του από το κατάστηµα. Ο καταναλωτής δεν χρειάζεται να επιλέξει εξαρχής ποιο κανάλι προτιµά, αλλά µπορεί οποιαδήποτε στιγµή να επιλέγει όποιο τον εξυπηρετεί καλύτερα, προσφέροντάς του έτσι πολυκαναλική (omni-channel) εµπειρία.

Επιπλέον, η Μασούτης συνήψε µεγάλη συνεργασία µε την Cosmote και εισήλθε µε το e-shop στην πλατφόρµα ΒΟΧ app. Έτσι, η υπηρεσία online παραγγελίας φαγητού ΒΟΧ δίνει πλέον τη δυνατότητα στους καταναλωτές να παραγγέλνουν, µε παράδοση έως και αυθηµερόν, όλα τα προϊόντα από τα σουπερµάρκετ Μασούτης.

Σήμερα το e-shop της εταιρείας λειτουργεί για καταναλωτές σε 45 πόλεις, αξιοποιώντας 58 φυσικά καταστήματα, κατάλληλα για να το υποστηρίξουν.​

Πώς κινήθηκε ο υποτομέας των cash&carry για την εταιρεία Μασούτης;

Είναι λογικό να έχει επηρεαστεί ο τζίρος στα καταστήµατα χονδρικής της εταιρείας. Και αυτό επειδή οι επιχειρήσεις που εξυπηρετεί ο τοµέας της χονδρικής είναι στις κατηγορίες HORΕCA που επλήγησαν και κατά την τουριστική περίοδο και γενικά όλο τον χρόνο λόγω πανδηµίας.

Πώς σχολιάζετε τις κυβερνητικές παρεμβάσεις όσον αφορά την επιβολή πλαφόν στο μεικτό περιθώριο κέρδους του κλάδου, αλλά και τις απαγορεύσεις πώλησης συγκεκριμένων κατηγοριών προϊόντων;

Μας βρίσκουν σύµφωνους και βλέπουµε ότι γίνεται µια διαρκής προσπάθεια για να επιτευχθεί η εύρυθµη λειτουργία της αγοράς. Οι συνθήκες είναι δύσκολες λόγω της πανδηµίας και µέσα σε ένα τόσο απαιτητικό περιβάλλον, πιστεύουµε ότι διαχειρίζεται σωστά την κατάσταση.

Αν βασιστούμε σε συμπεράσματα της Επιτροπής Ανταγωνισμού, η σχέση λιανεμπορίου με τους προμηθευτές δείχνει να βρίσκεται σε ισορροπία. Συμμερίζεστε αυτή την εικόνα;

Εννοείται ότι το εµπόριο και η βιοµηχανία, όταν υπάρχει διάθεση συνεργασίας, πάντα βρίσκουν τον τρόπο να διατηρούν την ισορροπία. Και αυτό είναι καλό να γίνεται χωρίς να απασχολούν την Επιτροπή Ανταγωνισµού που είναι ελεγκτικός µηχανισµός.

Αναλύσεις αλλά και δηλώσεις παραγόντων του κλάδου κάνουν λόγο για νέο κύκλο συγκέντρωσης στο οργανωμένο λιανεμπόριο το προσεχές διάστημα. Πώς τοποθετήστε σε αυτή την προοπτική;

Ο µικροµεσαίος χώρος στα σουπερµάρκετ θα συνεχίσει να δέχεται µεγάλες πιέσεις. Αν η επόµενη χρονιά αποδειχθεί καθοδική για τον κλάδο, κάποιες από τις επιχειρήσεις θα αναγκαστούν να συγχωνευθούν και άλλες δεν θα αντέξουν.

Θα προκύψουν συζητήσεις για έναν νέο κύκλο εξαγορών και συγχωνεύσεων και µεγαλύτερη συγκέντρωση του κλάδου. Το δικό µας ενδιαφέρον δεν εστιάζεται κάπου συγκεκριµένα, στόχος µας είναι η ανάπτυξη του δικτύου πανελλαδικά. Από την πλευρά µας, έχουµε δείξει ξεκάθαρα στα τόσα χρόνια παρουσίας µας στην ελληνική αγορά ότι οι εξαγορές είναι κυρίως ο τρόπος που επιλέγουµε να αναπτυχθούµε, γι’ αυτό όταν υπάρχουν ευκαιρίες δηλώνουµε το «παρών». Αν προκύψει κάποια ευκαιρία, την εξετάζουµε µε τα δικά µας κριτήρια και κάνουµε την κίνηση όταν είµαστε σίγουροι.

Δραστηριοποιούμαστε στην ελληνική αγορά από το 1976, είμαστε στην καθημερινότητα ανθρώπων τριών γενεών σχεδόν. Διατηρούμε την ελληνικότητα και τον οικογενειακό χαρακτήρα εδώ και 44 χρόνια.

Πώς σχολιάζετε την επικείμενη είσοδο της ρωσικής Mere στην ελληνική αγορά;

Πιστεύω ότι ένας ξένος παίκτης, όσο µεγάλος και αν είναι, θα είναι δύσκολο να ενταχθεί και να αφοµοιωθεί σε µια άγνωστη γι’ αυτόν αγορά, µε ιδιαίτερες απαιτήσεις. Δεν θα διαθέτει τα χαρακτηριστικά µιας ελληνικής επιχείρησης και την αναγνωρισιµότητα, που έχει µια εταιρεία που δραστηριοποιείται χρόνια στον χώρο. Οι καταναλωτές επιλέγουν αυτό που εµπιστεύονται χρόνια, µια ελληνική εταιρεία µε τοπικά προϊόντα που στηρίζει την ελληνική οικονοµία, προσφέρει θέσεις εργασίας, είναι κοµµάτι της καθηµερινότητάς τους για πάρα πολλά χρόνια. Εµείς δραστηριοποιούµαστε στην ελληνική αγορά από το 1976, είµαστε στην καθηµερινότητα ανθρώπων τριών γενεών σχεδόν. Προτιµούν τα καταστήµατά µας καταναλωτές που θυμούνται από παιδιά τους παππούδες και τις γιαγιάδες τους να ψωνίζουν από τον Μασούτη. Και διατηρούµε την ελληνικότητα και τον οικογενειακό χαρακτήρα της επιχείρησης εδώ και 44 χρόνια.

Πώς οραματίζεστε τη συνέχεια της εταιρείας Μασούτης ως μια αναπτυσσόμενη αλλά οικογενειακά ελεγχόμενη εταιρεία;

Οι οικογενειακές επιχειρήσεις έχουν αποδείξει ότι µπορούν να ανταγωνίζονται κολοσσούς, και αυτό αποδεικνύεται από τη συνεχή παρουσία τους στην αγορά. Εµείς είµαστε µια εταιρεία η οποία διοικείται ήδη από τη δεύτερη γενιά. Μένουµε προσηλωµένοι στις αρχές µας, αυτές που έχει ορίσει ο ιδρυτής και αποτελούν την ιστορία της επιχείρησης.

Για εµάς είναι δεδοµένο ότι «η δύναµή µας είναι οι άνθρωποί µας». Αυτή η φράση περιγράφει ακριβώς τη σχέση µας µε τους εργαζοµένους, αλλά και τους καταναλωτές.

Υπάρχει περιθώριο στο απώτερο μέλλον επέκτασης του οργανωμένου λιανεμπορίου εκτός συνόρων;

Από τη δική µας εταιρεία δεν υπάρχει ενδιαφέρον στο άµεσο µέλλον για ανάπτυξη εκτός συνόρων.

*Το άρθρο δημοσιεύεται στο περιοδικό Fortune που κυκλοφορεί στα περίπτερα.