Οι δισεκατομμυριούχοι δωρίζουν χρήματα, αλλά τα ερωτήματα παραμένουν

Οι χωρισμοί δύο εκ των ισχυρότερων ζευγαριών στον κόσμο έχουν προκαλέσει συζητήσεις και ανησυχίες σχετικά με τη φιλανθρωπία τους, σε μια εποχή που φαίνεται ότι οι δισεκατομμυριούχοι συνεχίζουν να δωρίζουν χρήματα.

Το επικείμενο διαζύγιο του Bill και της Melinda Gates μπορεί ήδη να επηρεάζει το ύψους 50 δισεκατομμυρίων δολαρίων ίδρυμά τους, ένα από τα ιδρύματα με τη μεγαλύτερη επιρροή στην ιστορία. Μετά το διαζύγιό της το 2019, η MacKenzie Scott χάρισε σχεδόν 6 δισεκατομμύρια δολάρια σε εκατοντάδες φιλανθρωπικές ομάδες, ενώ ο πρώην της, Jeff Bezos, υποσχέθηκε 10 δισεκατομμύρια δολάρια για ένα «Ταμείο της Γης» για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής – μακράν τα μεγαλύτερα ποσά που δόθηκαν ή τάχθηκαν από οποιονδήποτε από τους δύο. (Ο Bezos έχει δεσμεύσει μόνο ένα κλάσμα των χρημάτων). Παρόλα αυτά, οι τεράστιες περιουσίες του Bezos και της Scott έχουν αυξηθεί, ξεπερνώντας τις δωρεές τους.

Οι σχετικά νέοι δισεκατομμυριούχοι δίνουν εκπληκτικά ποσά. Ένας από τους δημιουργούς του κρυπτονομίσματος Ethereum δώρισε τα νομίσματα Shiba Inu – ένα meta-meme κρυπτονόμισμα – αξίας, τότε, περίπου 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων σε ένα ταμείο βοήθειας για τον Covid στην Ινδία.

Εντωμεταξύ, το χάσμα ανάμεσα στους ζάπλουτους και τους λιγότερο πλούσιους βάθυνε δραματικά κατά τη διάρκεια της πανδημίας του Covid-19, τροφοδοτώντας τη συζήτηση σχετικά με τον ρόλο της φιλανθρωπίας στην κοινωνία. «Οι φιλάνθρωποι λαμβάνουν υπερβολικά μεγάλη θετική προσοχή με τρόπους που αξίζουν βαθύτερη εξέταση αυτή τη στιγμή», δήλωσε η Linsey McGoey, διευθύντρια του Κέντρου Έρευνας στην Οικονομική Κοινωνιολογία και Καινοτομία στο Πανεπιστήμιο του Essex. «Αρχίζουμε να υποψιαζόμαστε ότι οι άνθρωποι που διαθέτουν δισεκατομμύρια δολάρια δεν έχουν πραγματικό ενδιαφέρον για την επίλυση αυτών των προβλημάτων».

Το ζεύγος Gates, μαζί με τον φίλο τους Warren Buffett, μεταμόρφωσε τις προσδοκίες του κοινού για τους δισεκατομμυριούχους με τη δημιουργία της «Δέσμευσης Προσφοράς» το 2010. Υποσχέθηκαν να χαρίσουν το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας τους, είτε όσο είναι ζωντανοί είτε μετά το θάνατό τους, και παρέσυραν εκατοντάδες άλλους ζάπλουτους του κόσμου να το πράξουν επίσης. Η υπόσχεση, ωστόσο, δεν έχει κανέναν μηχανισμό επιβολής. Είναι μια ηθική και δημόσια υπόσχεση, και οι άνθρωποι που την υιοθετούν μπορούν να αλλάξουν γνώμη ανά πάσα στιγμή, με ή χωρίς να το πουν σε κανέναν.

Δεν είναι απαραίτητα εύκολο να αποφασίσει κανείς πώς να δώσει ένα κάρο χρήματα. Ο Elon Musk ζήτησε δημοσίως στο Twitter ιδέες για το πώς να χαρίσει την περιουσία του ύψους 172 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Το ίδιο έκανε και ο Bezos το 2017.

Η Scott έχει ακολουθήσει μια διαφορετική προσέγγιση από κάποιους άλλους, κατανέμοντας τα χρήματά της σε εκατοντάδες μικρότερες φιλανθρωπικές οργανώσεις και ιδρύματα που συχνά παραβλέπονται από τους μεγάλους δωρητές. Είπε ότι θα είναι προσεκτική στην προσφορά της και ωστόσο «δεν θα περιμένει» για να αδειάσει το χρηματοκιβώτιό της.

Πολλοί δίνουν χρήματα στα δικά τους ιδρύματα και στη συνέχεια χρησιμοποιούν αυτό το μέσο για να βρουν πώς θα διανείμουν τα χρήματα. Ο Ινδός δισεκατομμυριούχος της τεχνολογίας Azim Premji το 2019 δεσμεύτηκε να μεταφέρει περίπου 7,5 δισεκατομμύρια δολάρια σε μετοχές της εταιρείας του στο ίδρυμά του. Πέρυσι, ο συνιδρυτής της Nike Phil Knight έδωσε 900 εκατομμύρια δολάρια στο δικό του ίδρυμα. Ο Knight έδωσε επίσης 300 εκατομμύρια δολάρια στο alma mater του, ενώ ο πρώην διευθύνων σύμβουλος της Google Eric Schmidt και η σύζυγός του Wendy έδωσαν φέτος 150 εκατομμύρια δολάρια για τη μελέτη της βιολογίας και της μηχανικής μάθησης.

Ορισμένοι επιλέγουν να χρησιμοποιούν δομές που ονομάζονται donor-advised funds, οι οποίες τους επιτρέπουν να «παρκάρουν» χρήματα και να έχουν τα άμεσα φορολογικά οφέλη της δωρεάς, και να αποφασίζουν αργότερα το πού θα την κάνουν.

Το βέβαιο είναι ότι οι δισεκατομμυριούχοι θα συνεχίσουν να προσπαθούν να βελτιώσουν τη φήμη τους μέσω των φιλανθρωπικών τους πράξεων. Οι φιλανθρωπικές δωρεές του Bill Gates βοήθησαν στην αλλαγή της φήμης του, από έναν αδίστακτο διευθύνοντα σύμβουλο μιας εταιρείας της οποίας τα προϊόντα κυριαρχούν στην αγορά σε έναν σπασίκλα μπαμπά-φιλάνθρωπο που θέλει να λύσει τα προβλήματα του κόσμου.