Πώς να προετοιμάσετε τις εφοδιαστικές αλυσίδες για την επόμενη παγκόσμια κρίση
των *Ngozi Okonjo-Iweala & **Patrick Verkooijen
Από τον πρωινό μας καφέ μέχρι τα εμβόλια COVID-19 που κάποιοι από εμάς είχαν την τύχη να λάβουν, οι αλυσίδες εφοδιασμού καθιστούν δυνατή τη σύγχρονη ζωή. Αλλά όπως ανακαλύψαμε τον τελευταίο χρόνο, είναι ευάλωτες σε διαταραχές.
Όταν χτύπησε η πανδημία, τα lockdown και οι συνοριακοί περιορισμοί ανέτρεψαν τη ροή πρώτων υλών, εξαρτημάτων και τελικών προϊόντων στα δίκτυα παραγωγής πολλών χωρών. Αλλά μετά τους αρχικούς κλυδωνισμούς, οι λειτουργίες της εφοδιαστικής αλυσίδας επανήλθαν γρήγορα. Το εμπόριο έγινε η σανίδα σωτηρίας για τη διακίνηση τροφίμων, πρώτων υλών και ιατρικών προμηθειών σε όλο τον κόσμο. Παρόλο που η αξία του παγκόσμιου εμπορίου εμπορευμάτων συρρικνώθηκε κατά 8% το 2020, εν μέσω της χειρότερης οικονομικής ύφεσης από τη δεκαετία του 1930, η αξία του εμπορίου ιατρικών προϊόντων αυξήθηκε κατά 16%.
Οι ξαφνικοί κλυδωνισμοί δημιουργούν δραματικά πρωτοσέλιδα, όπως το γιγαντιαίο πλοίο μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων που κόλλησε στη διώρυγα του Σουέζ. Όμως, μια σειρά πιο βραδυκίνητων απειλών προέρχεται από την κλιματική αλλαγή. Όταν η στάθμη της θάλασσας ανεβαίνει και τα λιμάνια πλημμυρίζουν, ή όταν η έλλειψη νερού προκαλεί μείωση των αποδόσεων των καλλιεργειών και της υδροηλεκτρικής παραγωγής, η ζημιά είναι διαρκής.
Καθώς η κλιματική αλλαγή εντείνεται, το ανοικτό εμπόριο θα είναι απαραίτητο για να μεταφερθούν τα βασικά αγαθά και υπηρεσίες προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή εκεί όπου χρειάζονται. Σκεφτείτε τον καφέ. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, η κλιματική αλλαγή θα μειώσει στο μισό την κατάλληλη καλλιεργήσιμη έκταση για την καλλιέργεια αυτή, θέτοντας σε κίνδυνο τα μέσα διαβίωσης περισσότερων από 100 εκατομμυρίων ανθρώπων. Σε απάντηση, οι αναπτυξιακοί οργανισμοί και τα διεθνή εμπορικά σήματα συνεργάζονται με τους αγρότες για να στραφούν σε ποικιλίες ανθεκτικές στη ζέστη και την ξηρασία και να εισαγάγουν μεθόδους καλλιέργειας που εξοικονομούν νερό και λιπάσματα.
Οι μη γεωργικές αλυσίδες εφοδιασμού είναι επίσης ευάλωτες σε διαταραχές που προκαλούνται από το κλίμα. Η McKinsey εκτιμά ότι έως το 2040, οι αλυσίδες εφοδιασμού ημιαγωγών στη Νοτιοανατολική Ασία θα είναι δύο έως τέσσερις φορές πιο ευάλωτες σε έντονους τυφώνες.
Το διεθνές εμπόριο πρέπει να αρχίσει να λαμβάνει σοβαρά υπόψη του τον κλιματικό κίνδυνο, και αυτό σημαίνει ότι πρέπει να επενδύσει στην ανθεκτικότητα τώρα. Όπως είδαμε κατά τη διάρκεια της πανδημίας, το διεθνές εμπόριο και οι αλυσίδες εφοδιασμού συμβάλλουν στη διατήρηση της πρόσβασης σε κρίσιμες προμήθειες σε μια κρίση.
Η διεθνής συνεργασία θα είναι ζωτικής σημασίας. Στις αρχές της πανδημίας, η επαναλειτουργία των συνόρων στο εμπόριο βοήθησε στην αποτροπή μιας επισιτιστικής κρίσης. Καθώς οι κλιματικές απειλές εντείνονται, οι κυβερνήσεις πρέπει να συνεχίσουν να συνεργάζονται. Ένας τρόπος για να ενισχυθεί η συνεργασία θα ήταν τα κράτη να δημιουργήσουν ένα νέο πλαίσιο για το εμπόριο κατά τη διάρκεια μιας παγκόσμιας κρίσης. Η συνεργασία μεταξύ του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα θα βοηθούσε επίσης στην αξιολόγηση και την αντιμετώπιση των μακροπρόθεσμων κλιματικών κινδύνων.
Οι εταιρείες έχουν αρχίσει να επενδύουν στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή ως μηχανισμό ασφάλισης. Για παράδειγμα, η Seagate, κατασκευαστής ημιαγωγών, και η Fujikura, κατασκευαστής ηλεκτρικού εξοπλισμού, επένδυσαν αμφότερες στο να καταστήσουν τα εργοστάσιά τους στην Ταϊλάνδη πιο ανθεκτικά στις πλημμύρες μετά την καταστροφή του 2011 που εξολόθρευσε την παραγωγή. Μελέτες δείχνουν ότι οι εταιρείες που συμπεριλαμβάνουν την κλιματική επιστήμη στις εκτιμήσεις κινδύνου τους, επιτυγχάνουν καλύτερο μετριασμό των κινδύνων της αλυσίδας εφοδιασμού.
Το πιο ανοικτό εμπόριο θα συμβάλει στην επιτάχυνση της ανάπτυξης τεχνολογιών αιχμής για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και τον μετριασμό της. Η μείωση των δασμών και των μη δασμολογικών φραγμών θα οδηγούσε σε αυξημένη εξειδίκευση, κλίμακα και ανταγωνισμό σε αυτά τα περιβαλλοντικά αγαθά και υπηρεσίες. Αυτό θα μείωνε το κόστος για όλες τις χώρες προκειμένου να φτάσουν στο καθαρό μηδέν και να προσαρμοστούν σε έναν θερμότερο κόσμο.
Ένα ενθαρρυντικό παράδειγμα είναι η Συμφωνία για την Κλιματική Αλλαγή, το Εμπόριο και την Αειφορία (ACCTS) που δρομολογήθηκε από την Κόστα Ρίκα, τα Φίτζι, την Ισλανδία, τη Νέα Ζηλανδία και τη Νορβηγία το 2019. Οι πέντε χώρες στοχεύουν να χρησιμοποιήσουν τους εμπορικούς κανόνες για την αντιμετώπιση της περιβαλλοντικής υποβάθμισης με την εξάλειψη των επιδοτήσεων για τα ορυκτά καύσιμα, την κατάργηση των δασμών στα περιβαλλοντικά αγαθά, όπως οι ανεμογεννήτριες και τα ηλιακά πάνελ, και την ανάπτυξη κατευθυντήριων γραμμών για την οικολογική σήμανση.
Το εμπόριο και οι επενδύσεις για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή θα βοηθήσουν στην μελλοντική διασφάλιση των οικονομιών μας. Το να καταστήσουμε τις αλυσίδες εφοδιασμού πιο ανθεκτικές στην κλιματική αλλαγή θα μας καταστήσει σχεδόν σίγουρα καλύτερα προετοιμασμένους για τους επόμενους κλυδωνισμούς, ανεξάρτητα από την πηγή τους.
*Η Ngozi Okonjo-Iweala είναι γενική διευθύντρια του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου.
**Ο Patrick Verkooijen είναι διευθύνων σύμβουλος του Παγκόσμιου Κέντρου Προσαρμογής.
