Κίνα: H Evergrande είναι το «σύμπτωμα» μιας προβληματικής οικονομίας – Ποιος είναι ο πραγματικός «ιός»
του Eamon Barrett
Οι φοβισμένοι επενδυτές, οι οποίοι παρακολουθούσαν την Evergrande να καταρρέει σιγά-σιγά την τελευταία εβδομάδα, πήραν μια ανάσα την Τετάρτη, όταν η εξαιρετικά μοχλευμένη εταιρεία ανάπτυξης ακινήτων ανακοίνωσε ότι κατέληξε σε συμφωνία για την πληρωμή των τόκων που οφείλονται σε ένα από τα μικρότερα ομόλογά της. Όμως, ο γίγαντας των ακινήτων εξακολουθεί να είναι εκτεθειμένος ως προς τις πληρωμές τόκων σε ένα μεγαλύτερο υπεράκτιο ομόλογο που λήγει άμεσα.
Η κεντρική τράπεζα της Κίνας, η Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας (PBOC), καθησύχασε περαιτέρω τους επενδυτές χθες με τη διοχέτευση κεφαλαίων ύψους 18,6 δισ. δολαρίων στις πιστωτικές αγορές, σηματοδοτώντας ότι η κυβέρνηση απομονώνει την κινεζική οικονομία από τους κραδασμούς της πιθανής κατάρρευσης της Evergrande.
Αλλά ενώ οι επενδυτές περιμένουν να δουν αν και πώς το Πεκίνο θα επιλύσει την κατάρρευση της Evergrande, το αφήγημα σχετικά με την αφερέγγυα εταιρεία έχει αλλάξει. Οι αναλυτές έχουν αρχίσει να συζητούν για την Evergrande όχι ως απειλή τύπου Lehman Brothers για την οικονομία της Κίνας, αλλά ως σύμπτωμα μιας οικονομίας που ήδη αντιμετωπίζει προβλήματα.
«Από πολλές απόψεις, δεν χρειάζεται να ανησυχείτε ότι πρόκειται για μια κατάσταση τύπου Lehman. Αλλά από πολλές άλλες απόψεις, είναι πολύ χειρότερη, επειδή είναι σύμπτωμα ολόκληρου του οικονομικού μοντέλου και του χρέους που βρίσκεται πίσω από το οικονομικό μοντέλο», δήλωσε την Τετάρτη στους Financial Times ο θρυλικός short seller Jim Chanos.
Για δεκαετίες, το χρέος συνέβαλε στην τροφοδοσία της διψήφιας οικονομικής ανάπτυξης της Κίνας. Η Κίνα χρησιμοποίησε πιστώσεις για να ωθήσει τις δαπάνες για υποδομές, να στηρίξει τις κρατικές επιχειρήσεις και – στην περίπτωση της Evergrande και μυριάδων άλλων κατασκευαστών – να χρηματοδοτήσει την ανάπτυξη ακινήτων.
Το συνολικό χρέος της Κίνας ανερχόταν στο 264% του ΑΕΠ από το δεύτερο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, με το χρέος των μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων να καταλαμβάνει τη μεγαλύτερη βάση και, σύμφωνα με το Reuters, το χρέος στον τομέα των ακινήτων να πολλαπλασιάζεται περισσότερο μεταξύ όλων των κλάδων την πενταετία από το 2012.
Το Πεκίνο γνωρίζει ότι αυτό το μοντέλο ανάπτυξης με ατμομηχανή το χρέος δεν είναι βιώσιμο και εδώ και αρκετά χρόνια μιλάει για την αποδοχή μιας «νέας κανονικότητας» βραδύτερης αύξησης του ΑΕΠ, όπου οι ετήσιοι ρυθμοί θα κυμαίνονται γύρω στο 5% και η οικονομία θα βασίζεται στην κατανάλωση και όχι στο χρέος και τη βιομηχανία.
Οι ρυθμιστικές αρχές έχουν εισάγει μια σειρά από μέτρα πολιτικής με σκοπό την απομόχλευση του τραπεζικού τομέα τα τελευταία χρόνια και, πιο πρόσφατα, έχουν αρχίσει να αντιμετωπίζουν το αυξανόμενο χρέος στον τομέα των ακινήτων. Η κυβέρνηση εισήγαγε τις τρεις «κόκκινες γραμμές» για τη χρηματοδότηση των ακινήτων τον περασμένο Αύγουστο, οι οποίες έκοψαν τα δάνεια για τους υπερχρεωμένους εργολάβους και έβαλαν την Evergrande στην τροχιά της διαφαινόμενη χρεοκοπία της.
Αυτή η πάταξη της χρηματοδότησης του real estate ήταν αναγκαία. Όπως και οι άλλοι κινεζικοί ηγέτες της επέκτασης με καύσιμο το χρέος, οι κατασκευαστές ακινήτων χρησιμοποίησαν δάνεια για να χτίσουν περισσότερα σπίτια από όσα πραγματικά χρειάζεται η Κίνα. Η κατανάλωση ακινήτων είναι σε ύφεση. Οι πωλήσεις κατοικιών μειώθηκαν κατά 18,7% τον Αύγουστο φέτος σε σχέση με τον ίδιο μήνα πέρυσι. Οι εργολάβοι γνωρίζουν ότι και η αγορά ακινήτων εισέρχεται στο τέλος της και πολλοί, συμπεριλαμβανομένης της Evergrande, έχουν ξοδέψει δισεκατομμύρια προσπαθώντας να διαφοροποιήσουν τα επιχειρηματικά τους συμφέροντα. Δεν ήταν όλες οι προσπάθειες επιτυχείς.
Το ζήτημα που κρύβεται πίσω από την κατάρρευση της Evergrande είναι ότι, ενώ το Πεκίνο έχει δίκιο να θέλει να περιορίσει το χρέος, ο απογαλακτισμός της οικονομίας από αυτό θα προκαλέσει αναπόφευκτα χρεοκοπίες και διαταραχές, και το Πεκίνο δεν είναι σίγουρο πώς να πλοηγηθεί εν μέσω αυτού του χάους.
Οι τοπικές αρχές εξαρτώνται από τις πωλήσεις γης για πάνω από το ήμισυ των εσόδων τους. Με λιγότερες πωλήσεις ακινήτων, οι φόροι θα πρέπει να αυξηθούν. Εντωμεταξύ, οι καταναλωτές εκτιμούν τα ακίνητα ως ένα σχετικά σταθερό επενδυτικό περιουσιακό στοιχείο. Η καταστολή των εργολάβων ακινήτων και της ιδιοκτησίας ως κερδοσκοπίας θα μπορούσε να μειώσει την απόδοση της επένδυσης για τους υπάρχοντες ιδιοκτήτες κατοικιών μειώνοντας τις τιμές των κατοικιών και να αυξήσει το χρέος των νοικοκυριών αυξάνοντας τα επιτόκια των ενυπόθηκων δανείων – και όλα αυτά ενώ το Πεκίνο προσβλέπει στην κατανάλωση ως το μελλοντικό καύσιμο της οικονομικής ανάπτυξης της Κίνας.
Το Πεκίνο πιθανότατα δεν θα σώσει την Evergrande χονδρικά, αν και είναι πιθανό να αποτρέψει τη μετάδοση της κατάρρευσής της σε άλλους τομείς. Αλλά το ζήτημα που διακυβεύεται είναι πόσες ακόμη φορές το Πεκίνο μπορεί να αποτρέψει την καταστροφή καθώς αναδιαμορφώνει τα θεμελιώδη μεγέθη της κινεζικής οικονομίας.
