Ανοχύρωτη η Ευρώπη στην κρίση Ενέργειας – Το φάντασμα του στασιμοπληθωρισμού επιστρέφει

Αντιμέτωπη με μια τέλεια καταιγίδα στην ενέργεια είναι η Ευρώπη, ενώ το κύμα αμφισβήτησης για τα μέτρα που λαμβάνονται εντείνεται. Στο επίκεντρο της συζήτησης η Κομισιόν και η εργαλειοθήκη της, που κρίνεται ανεπαρκής. Την ίδια στιγμή, όπως φαίνεται, η γηραιά ήπειρος είναι έρμαιο των  προθέσεων της Μόσχας, που είναι ο βασικός προμηθευτής φυσικού αερίου. 

Πεδίο προβληματικής είναι πράσινη μετάβαση, που γίνεται βιαστικά, ενώ ενδεικτική είναι η κριτική που ασκείται στη λειτουργία της αγοράς των δικαιωμάτων CO2, δηλαδή του χρηματιστηρίου ρύπων.

Σε κάθε περίπτωση, η Κομισιόν αλλά και τα κράτη μέλη έχουν περιοριστεί σε αποσπασματικές προτάσεις και ημίμετρα, βάσει των οποίων προβλέπεται επιδότηση των νοικοκυριών, χωρίς να μπαίνουν στην ουσία του προβλήματος, που έχουν να κάνουν με τη δομή της αγοράς ενέργεια, την ανάγκη ρύθμισης του χρηματιστηρίου των ρύπων, την αποθεματοποίηση φυσικού αερίου σε ευρωπαϊκό επίπεδο και την ανάγκη ρύθμισης των αγορών.

Σε αυτό το πλαίσιο, σύμφωνα με την ING, αναπόφευκτο θα είναι το πλήγμα στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν της Ελλάδας αλλά και γενικότερα στην Ευρωζώνη από την τρέχουσα ενεργειακή κρίση με τους αναλυτές να εκτιμούν για τη χώρα μας, κατ’αρχάς, «χτύπημα» το δ’ τρίμηνο του 2021.

Η άνοδος των τιμών στο φυσικό αέριο, συνοδευόμενη από την αύξηση στις τιμές του πετρελαίου σε υψηλό επταετίας, προκαλεί μεγάλη αβεβαιότητα στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Σε αυτό το πλαίσιο, το αποτέλεσμα αυτής της κρίσης παραμένει αρκετά αβέβαιο καθώς πολλά θα εξαρτηθούν από το πώς θα πάει ο φετινός χειμώνας.

Σε νέα ύψη ο πληθωρισμός

Είναι σαφές ότι ο αντίκτυπος του σοκ στην τιμή του φυσικού αερίου και του πετρελαίου είναι πληθωριστικός. Το ερώτημα είναι πόσο θα ανέβουν οι τιμές; Εξετάζοντας τη σχέση μεταξύ των τιμών καταναλωτή για ηλεκτρική ενέργεια, φυσικό αέριο και καύσιμο θέρμανσης και την τιμή του φυσικού αερίου, η ING βρίσκει κάποια στοιχεία σοκ.

Σε κάθε περίπτωση, ο αντίκτυπος της αύξησης στην τιμή του φυσικού αερίου σε ό,τι αφορά τον ενεργειακό πληθωρισμό είναι πιο «καθυστερημένος» από ό,τι οι αυξήσεις της τιμής του πετρελαίου, κάτι το οποίο υποδεικνύει ότι η επίδραση του αερίου θα μπορούσε να διαρκέσει για αρκετό καιρό. Φυσικά, αυτό έχει να κάνει και με τα διαφορετικά status τιμολόγησης σε ολόκληρη την ευρωζώνη.

Υπενθυμίζεται ότι ο αντίκτυπος του σοκ στην τιμή του φυσικού αερίου το 2008 είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση των τιμών στην ευρωζώνη για παρατεταμένη χρονική περίοδο.

Ένα χρόνο μετά, οι τιμές έπεσαν αλλά οι τιμές που πλήρωνε ο καταναλωτής ήταν περίπου 12% υψηλότερες. Συνεπώς, η τρέχουσα κρίση σίγουρα θα κρατήσει και το 2022, αναφέρει η ING, που σημειώνει ότι η ενεργειακή συμβολή στον πληθωρισμό θα γίνει αρνητική μόνο το τρίτο τρίμηνο του επόμενου έτους.

Στασιμοπληθωρισμός;

Η απίσχναση της αγοραστικής δύναμης δεν θα αφήσει ανέγγιχτη την ιδιωτική κατανάλωση στις ανεπτυγμένες χώρες.

Σύμφωνα με την Commerzbank, ακόμα και αν υποθέσουμε ότι τα νοικοκυριά χρηματοδοτήσουν μέρος του πρόσθετου κόστους καταφεύγοντας στις αποταμιεύσεις που είχαν σωρεύσει από την περίοδο του lockdown, η κατανάλωση είναι πιθανό να χάσει αισθητά τη δυναμική της στα επόμενα τρίμηνα.

Ταυτόχρονα, ο ρυθμός αύξησης του πληθωρισμού θα μπορούσε να αποδειχθεί υψηλότερος από ό, τι αναμενόταν.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε προτάσεις την Τετάρτη σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να καλυφθούν τα πρόσθετα βάρη.

Οι κυβερνήσεις στην Ισπανία, τη Γαλλία, την Ιταλία και την Ελλάδα έχουν ήδη ανακοινώσει ότι θα βοηθήσουν τα νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος να πληρώσουν τους λογαριασμούς ενέργειας. Ωστόσο, αυτό θα δημιουργήσει νέες τρύπες στους εθνικούς προϋπολογισμούς.

Μεγάλα είναι τα διλήμματα που αντιμετωπίζουν και οι κεντρικές τράπεζες, με την ΕΚΤ να μη σκέφτεται προς το παρόν αλλαγή πολιτικής.