Ομοιότητες με το κραχ των ακινήτων του 2008 θα μπορούσαν να προκαλέσουν μεγάλη ύφεση στην Κίνα

του Shawn Tully

Στις ΗΠΑ, μια κατάρρευση στο χώρο των ακινήτων προκάλεσε το μεγαλύτερο κραχ από τη Μεγάλη Ύφεση.

Δελεασμένοι από τα χαμηλά επιτόκια, άνθρωποι που δεν μπορούσαν να αντέξουν οικονομικά ένα σπίτι άφησαν τα διαμερίσματά τους και αγόρασαν ένα ράντσο, μια μονοκατοικία ή ένα διαμέρισμα. Οι εργολάβοι συνέχισαν να πωλούν σε μια νέα κατηγορία κερδοσκόπων που δεν ζούσαν στα ακίνητα που αγόραζαν, αλλά παρακολουθούσαν την «αξία» των άδειων κατοικιών τους να εκτινάσσεται καθώς τα κοντινά σπίτια πωλούνταν σε όλο και υψηλότερες τιμές. Όταν ανέβηκαν τα επιτόκια, εκατομμύρια οικογένειες που είχαν μετακομίσει σε ιδιόκτητο σπίτι δεν μπορούσαν πλέον να καταβάλλουν τη μηνιαία δόση του δανείου. Οι επενδυτές δεν μπορούσαν να βρουν ενοικιαστές για να καλύψουν τις πληρωμές των στεγαστικών δανείων και τους φόρους. Εκατομμύρια παγιδευμένοι ιδιοκτήτες κατοικιών «επέστρεψαν τα κλειδιά» στους δανειστές καθώς οι κατασχέσεις κατέκλυσαν την αγορά.

Τώρα, ένας εξέχων διεθνής οικονομολόγος προβλέπει ότι η Κίνα θα βιώσει μια καταστροφή που θα μοιάζει με τη δυναμική της κατάρρευσης των ΗΠΑ, αλλά φαίνεται να είναι χειρότερη. Είναι ο Robert Z. Aliber, συνταξιούχος καθηγητής στο Booth School of Business του Πανεπιστημίου του Σικάγο. Ανάμεσα στα πολλά επιτεύγματα του είναι ένα βιβλίο που έγραψε με τον πρώην Υπουργό Εξωτερικών George Shultz (Guidelines, Informal Controls, and the Marketplace) και οι επιτυχίες The International Money Game και η συνέχειά του, The New International Money Game, δύο από τις πιο διασκεδαστικές και διορατικές εισαγωγές στις λειτουργίες της παγκόσμιας χρηματοδότησης.

Πολλά από τα μεγέθη που αναφέρει ο Aliber είναι οι ίδιες που τόνισα ήδη από το 2004 για να προβλέψω τον επικείμενο κατακλυσμό. Μόνο που τα μεγέθη στην Κίνα είναι ακόμη πιο τρελά. Πράγματι, αν έχει δίκιο, το κινεζικό θαύμα βρίσκεται στα πρόθυρα μιας μακράς παρακμής – την ίδια στιγμή που πολλοί παρατηρητές προειδοποιούν ότι η πολυπληθέστερη χώρα στον κόσμο είναι έτοιμη να υποκαταστήσει την Αμερική ως κορυφαία οικονομική δύναμη του κόσμου.

Ο Aliber αναφέρει τέσσερα «αδιαμφισβήτητα στοιχεία για την αγορά ακινήτων» που σηματοδοτούν την έναρξη μιας καταστροφικής εξέλιξης:

Πρώτον, οι πόλεις της Κίνας έχουν «δεκάδες εκατομμύρια άδεια διαμερίσματα». Η εκτίμηση του Aliber: 40 έως 60 εκατομμύρια μονάδες χωρίς κατοίκους. Σήμερα, λέει ο Aliber, οι πόλεις της Κίνας διαθέτουν 15 έως 20 άδεια διαμερίσματα για κάθε 100 που κατοικούν ιδιοκτήτες ή ενοικιαστές. Αλλά το πρόβλημα συνεχίζει να αυξάνεται.

Η δεύτερη παρατήρηση του Aliber είναι ότι οι αξίες είναι απίστευτα υψηλές έναντι των θεμελιωδών μεγεθών, των δυνάμεων που διέπουν το πού θα σταθεροποιηθούν οι τιμές των ακινήτων μετά από περιόδους ενθουσιασμού ή υπερβολικής απαισιοδοξίας. Συγκεκριμένα, οι τιμές των διαμερισμάτων είναι εξαιρετικά αυξημένες σε σχέση με τα ενοίκια και τα εισοδήματα των νοικοκυριών.

Τρίτον, ο Aliber επισημαίνει ότι η επενδυτική φρενίτιδα έκανε την κατασκευή διαμερισμάτων τη ραχοκοκαλιά της υψηλής ανάπτυξης της Κίνας. Αναφέρει ότι η Κίνα κατασκευάζει 10 εκατομμύρια νέες μονάδες ετησίως τα τελευταία 15 χρόνια και ότι οι δαπάνες για αυτά τα έργα αντιστοιχούσαν στο 10% του ΑΕΠ της.

Τέταρτον, ο βασικός κινητήρας της πραγματικής, διαρκούς ζήτησης, υποχωρεί. «Η μετανάστευση από την ύπαιθρο στις πόλεις έχει λίγο πολύ τελειώσει», λέει ο Aliber. «Έχουν απομείνει σχετικά λίγοι άνθρωποι μεταξύ 6 και 65 ετών στα χωράφια».

Συνολικά, ο Aliber προβλέπει ότι η Κίνα ίσως εισέλθει σε «μια ύφεση που θα μπορούσε να διαρκέσει 8 ή 10 χρόνια». Προβλέπει ότι η αύξηση του ΑΕΠ σπάνια θα ξεπερνά το 2% και σε μερικά χρόνια θα γίνει αρνητική.