Οι ΗΠΑ έχουν την πιο ανταγωνιστική οικονομία στον κόσμο. Και τί έγινε;
Πόσο επηρεάζονται οι άνεργοι και όσοι δεν έχουν βιώσει πραγματικές μισθολογικές αυξήσεις εδώ και μια γενιά;
του Κρίστοφερ Μάθιους
Σύμφωνα με την ετήσια κατάταξη που δημοσιεύτηκε την περασμένη Πέμπτη από το IMD World Competitiveness Center, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν την πιο ανταγωνιστική οικονομία στον κόσμο, λαμβάνοντας υπόψη την οικονομική απόδοση, την αποτελεσματικότητα των επιχειρήσεων και της κυβέρνησης, καθώς και τις υποδομές.
Παρότι ο τίτλος αυτός κάτι λέει για την παραγωγική ικανότητα της χώρας, το γεγονός ότι η αμερικανική οικονομία είναι η πιο ανταγωνιστική παγκοσμίως αφήνει αδιάφορους τους ανέργους και όσους δεν έχουν βιώσει πραγματικές μισθολογικές αυξήσεις εδώ και μια γενιά.
Πράγματι, μερικοί πιστεύουν ότι δεν είναι σύμπτωση το ότι η πιο ανταγωνιστική χώρα είναι επίσης η πλέον άνιση από οικονομική άποψη μεταξύ των προηγμένων οικονομιών. Ο Ουίλιαμ Ντέιβις του Goldsmiths, University of London πρόσφατα υποστήριξε ότι η πολιτιστική εμμονή με την ανταγωνιστικότητα έχει οδηγήσει σε τεράστια εισοδηματική ανισότητα που παρατηρείται σε όλο τον πλούσιο κόσμο και ιδιαίτερα στις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Βρετανία. Ισχυρίζεται ότι ο «νεοφιλελευθερισμός», μια πνευματική κίνηση που αναδείχθηκε στη δεκαετία του 1970 και βοήθησε τους συντηρητικούς του Ρόναλντ Ρίγκαν και της Μάργκαρετ Θάτσερ, το έχει παρακάνει με την ευλάβεια απέναντι στις αγορές.
Σύμφωνα με τον Ντέιβις, όταν η δημόσια πολιτική έχει ως στόχο αποκλειστικά και μόνο την αύξηση της ανταγωνιστικότητας για την ενίσχυση της οικονομικής ανάπτυξης, η ίδια η κυβέρνηση γίνεται μια κινητήρια δύναμη για την οικονομική ανισότητα. Εξάλλου, οι χώρες διαφέρουν και αποτελούνται από ανθρώπους με διαφορετικά ταλέντα που έχουν ένα ευρύ φάσμα πλεονεκτημάτων υπό τη μορφή της εκπαίδευσης, του οικογενειακού πλούτου, και της απλής τύχης. Η κυβερνητική πολιτική που εστιάζει αποκλειστικά στην προώθηση του ανταγωνισμού θα ενισχύσει αναπόφευκτα τις διαφορές αυτές.
Μπορεί να φαίνεται περίεργο ότι επικρίνει δημόσια την πολιτική που ενθαρρύνει τον ανταγωνισμό. Εξάλλου, ο ανταγωνισμός βρίσκεται στον πυρήνα του καπιταλισμού. Αλλά ο καπιταλισμός δεν λειτουργεί χωρίς τη συνεργασία. Ακόμη και στις πιο αδίστακτες ιδιωτικές επιχειρήσεις, οι εργαζόμενοι πρέπει να εργαστούν από κοινού για την επίλυση προβλημάτων και την αντιστάθμιση των αδυναμιών των άλλων.
Όμως, η παράλειψη της συνεργασίας είναι κάτι περισσότερο από δημόσια πολιτική – είναι ένα πολιτιστικό πρόβλημα. Ακόμη και φιλελεύθεροι διανοητές, όπως ο Τσαρλς Μάρεϊ, του American Enterprise Institute επικρίνουν σήμερα τους πλούσιους για την έλλειψη ενδιαφέροντος για τη δημιουργία μιας πιο συνεκτικής κοινωνίας.
Σε μια πρόσφατη συνέντευξη στην Wall Street Journal, ο Μάρεϊ υποστήριξε ότι οι πλούσιοι ευθύνονται οι ίδιοι για αρνητική δημόσια εικόνα τους. Παλιότερα, υποστηρίζει ο Μάρεϊ, οι πλούσιοι είχαν πιο πολιτική σκέψη και λιγότερο επιδεικτική κατανάλωσή. Αναφέρει, «Είναι μια αμερικανική παράδοση το να μην γίνεται κανείς υπερβολικός μόλις πλουτίσει … Πίσω στη δεκαετία του 1960 ή του 1950, όταν μεγάλωνα, τα στελέχη της εταιρείας Maytag, στην πόλη όπου έζησα, δεν θα αγόραζαν Κάντιλακ, που ήταν πολύ φανταχτερές.» Με άλλα λόγια, οι πλούσιοι δήλωναν ότι είχαν την ευθύνη όχι μόνο για τους ίδιους αλλά και για την κοινότητα.
Είτε πιστεύει κανείς ότι η εισοδηματική ανισότητα είναι ένα πρόβλημα από μόνο του, όπως ο Ντέιβις ή, όπως ο Μάρεϊ, ότι το πραγματικό πρόβλημα είναι η έλλειψη οικονομικής προόδου για τους λιγότερο εύπορους, η οικονομία των ΗΠΑ θα επωφεληθεί από μια μετατόπιση της έμφασης από τον ανταγωνισμό στη συνεργασία. Δεν έχει σημασία πόσο ανταγωνιστική μπορεί να είναι η οικονομία, αν δεν οδηγήσει σε βελτίωση του βιοτικού επιπέδου για το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού.
Διαβάστε ακόμη:
Οι δέκα καλύτερες χώρες για να εργαστείς
