Δρ. Κωστής Δανιηλίδης: Ο ρόλος των πραγματικών ΑΠΕ στο νέο μοντέλο ηλεκτροπαραγωγής θα είναι κομβικός και ουσιώδης
Με τεχνογνωσία και εμπειρία που ξεπερνά τη μια δεκαετία η Survey Digital Photovoltaics αποτελεί σήμερα μια αναγνωρίσιμη εταιρεία ανάπτυξης, σχεδίασης, προμήθειας, κατασκευής, λειτουργίας, συντήρησης και σωρευτικής εκπροσώπησης για φωτοβολταϊκά πάρκα βιομηχανικής κλίμακας. Είναι πιστοποιημένος εργολάβος κατασκευής Φ/Β πάρκων από το σύνολο των ελληνικών τραπεζών, έχοντας ήδη κατασκευάσει ένα πολύ μεγάλο αριθμό έργων, και θεωρείται ένας από τους πλέον εξειδικευμένους εργολάβους συντήρησης Φ/Β συστημάτων, με τεράστια εμπειρία σε επίλυση τεχνικών προβλημάτων σε ηλεκτρονικά ισχύος (inverters).
Η εταιρεία ανταποκρίνεται σε όλο το φάσμα των υπηρεσιών που απαιτούνται για την επιτυχή ολοκλήρωση μιας Φ/Β επένδυσης, με τη λογική της υπηρεσίας «μιας στάσης». Ως εκ τούτου, το σύνολο των φοροτεχνικών, νομικών, αδειοδοτικών, τεχνικών αλλά και real estate υπηρεσιών, προσφέρονται από τα στελέχη της εταιρείας εσωτερικά, η οποία είναι μεταξύ άλλων και Φορέας Σωρευτικής Εκπροσώπησης (ΦΟΣΕ), κατέχοντας άδεια 500MW.
Ο Δρ. Κωστής Δανιηλίδης, CEO της Survey Digital Photovoltaics, επιχειρηματίας που δραστηριοποιείται στον κλάδο των φωτοβολταϊκών από το 2006, μιλά στο Fortune για τις αλλαγές που συντελούνται στο παγκόσμιο ενεργειακό σκηνικό, αναλύει τον καταλυτικό ρόλο που θα κληθούν να παίξουν οι ΑΠΕ στη διαμόρφωση ενός νέου ηλεκτροπαραγωγικού μοντέλου, ενώ αποκαλύπτει τα άμεσα σχέδια της εταιρείας του.
Δρ. Δανιηλίδη, πώς αλλάζει τα δεδομένα στον κλάδο της ενέργειας ο πόλεμος στην Ουκρανίας; Ποιες οι εναλλακτικές που έχει στα χέρια της η Ευρώπη προκειμένου να μειώσει την εξάρτησή της από το Ρωσικό φυσικό αέριο;
Δεν είναι το κόστος της ενέργειας η ουσία του προβλήματος, όσο η ίδια η εξάρτηση από χώρες-κράτη με τις οποίες μπαίνουμε σε μια φάση πολέμου (θερμού και ψυχρού). Επομένως θα μπούμε αναπόφευκτα σε μια πολιτική απεξάρτησης από τις εισαγωγές μαύρης ενέργειας γενικότερα. Αυτό όμως που πρέπει να γίνει αντιληπτό, είναι πως το φυσικό αέριο δεν θα ήταν για πάντα. Διότι ναι μεν προ δεκαετίας ήταν μια πολύ φθηνή πηγή ηλεκτροπαραγωγής, από τον Οκτώβριο όμως του 2021, έχει γίνει πλέον πολύ ακριβή. Οι τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος είχαν ανέβει από τον Νοέμβριο του 2021, πριν την έναρξη του πολέμου. Και ο λόγος ήταν διπλός: αφενός η περιορισμένη προσφορά ρωσικού φυσικού αερίου (η Κίνα πλέον απορροφούσε πολύ μεγαλύτερες ποσότητες στην post Covid εποχή), αλλά και της εκτόξευσης του κόστους των δικαιωμάτων ρύπων λόγω της κλιματικής κρίσης (κοντά στα €100/τόνο). Οι εναλλακτικές που έχουμε στα χέρια μας είναι ήδη αποφασισμένες, οι ΑΠΕ σε συνδυασμό με αποθήκευση ενέργειας. Διότι πέρα της μείωσης του κόστους ηλεκτροπαραγωγής, έχουμε να αντιμετωπίσουμε και την κλιματική κρίση, η οποία δυστυχώς μεγαλώνει έτος με το έτος.
Η ενεργειακή κρίση και οι γεωπολιτικές εξελίξεις καθιστούν επιτακτική την ανάγκη δημιουργίας ενός νέου ηλεκτροπαραγωγικού μοντέλου. Ποιος θα είναι ο ρόλος των ΑΠΕ σε αυτό;
Αρχικά πρέπει να ορίσουμε ποιες είναι οι πραγματικές ΑΠΕ. Διότι υπάρχει και η συζήτηση για το αν το φυσικό αέριο αλλά και τα πυρηνικά, είναι «πράσινες» πηγές ενέργειας. Στην Ελλάδα, αυτό νομοθετήθηκε τον Αύγουστο το 2012 με το Ν.4001, όπου το φυσικό αέριο ορίσθηκε ως ανανεώσιμη πηγή ενέργειας, η οποία θα έπρεπε να πληρώνεται από τον ειδικό λογαριασμό ΑΠΕ και μάλιστα κατά προτεραιότητα. Αντίστοιχη πολιτική προτάθηκε και τον Δεκέμβριο του 2021, με το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (η λεγόμενη «πράσινη ταξινόμηση»), για να χαρακτηριστούν «βιώσιμες» οι επενδύσεις σε πυρηνικούς σταθμούς και σταθμούς φυσικού αερίου, προκειμένου να διευκολυνθεί η χρηματοδότηση δραστηριοτήτων που συμβάλλουν στη μείωση των αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Στην πράσινη ταξινόμηση όμως αντέδρασαν αρκετές ευρωπαϊκές χώρες στα τέλη Φεβρουαρίου 2022, με πρωτοστάτες τη Δανία και την Ισπανία, οι οποίες δεν θέλουν «πράσινη ετικέτα» για φυσικό αέριο και πυρηνική ενέργεια. Διότι το να εκλαμβάνονται το φυσικό αέριο και η πυρηνική ενέργεια ως «ανανεώσιμες πηγές ενέργειας» στέλνει «λάθος μήνυμα στους επενδυτές και στο σύνολο της κοινωνίας». Επομένως ως ΑΠΕ πρέπει να θεωρούμε τα φωτοβολταϊκά, αιολικά, υδροηλεκτρικά και τις μονάδες βιομάζας.
Ο ρόλος των πραγματικών ΑΠΕ στο νέο μοντέλο ηλεκτροπαραγωγής θα είναι κομβικός και ουσιώδης. Διότι οι ΑΠΕ είναι πλέον τεχνολογίες και πολύ φθηνές αλλά και δοκιμασμένες. Και φυσικά είναι και εγχώριες. Βέβαια τελείως μόνες τους δεν μπορούν να σταθούν (ακόμη), διότι ο καιρός δεν βοηθάει πάντα. Μέχρι λοιπόν οι λύσεις αποθήκευσης ενέργειας γίνουν επίσης φθηνές και δοκιμασμένες, χρειάζεται ένα μείγμα ηλεκτροπαραγωγής με τις παραδοσιακές πηγές, ώστε να εξασφαλίζεται η ενεργειακή επάρκεια. Φυσικά, αυτό είναι ένα μεταβατικό στάδιο. Στο τέλος, οι ΑΠΕ θα υπερισχύσουν εξ ολοκλήρου, έναντι όλων των μαύρων πηγών ενέργειας (λιγνίτες, φυσικό αέριο, πετρέλαιο, πυρηνικά).
Ποια η ειδοποιός διαφορά της Survey Digital Photovoltaics από τον ανταγωνισμό;
Αυτό που κάνει την Survey Digital Photovoltaics να ξεχωρίζει, είναι η καινοτομία της στο να προσαρμόζεται ταχύτατα στα νέα δεδομένα, βρίσκοντας λύσεις και συνάπτοντας συνεργασίες, ακόμη και χωρίς να υπάρχει προηγούμενη εμπειρία στον κλάδο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το γεγονός πως για τα πρώτα έργα του ιδιόκτητου χαρτοφυλακίου (130MW), η Survey Digital κατάφερε στα τέλη του 2021 να υπογράψει διμερή σύμβαση πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας, απευθείας με μεγάλους καταναλωτές στην Ελλάδα. Σημειώνεται πως είναι από τις πρώτες τέτοιες συμβάσεις που συνάπτονται μεταξύ τρίτων-ανεξάρτητων μερών, οι οποίες πήραν έγκριση χρηματοδότησης από τις ελληνικές Τράπεζες.
Σε ποιους απευθύνεστε και τι μερίδιο κατέχετε αυτή τη στιγμή στην ελληνική αγορά;
Η Survey Digital Photovoltaics κατάφερε από το 2019 να αναγνωρισθεί από τις διεθνείς αγορές ενέργειας, ώστε να σηκώσει τα απαραίτητα κεφάλαια για την πλήρη αδειοδότηση και κατασκευή ενός ιδιόκτητου χαρτοφυλακίου 412MW Φ/Β έργων στην Ελλάδα. Στα έργα αυτά, η Survey Digital Photovoltaics συμμετέχει ως βασικός μέτοχος, δηλαδή ως επενδυτής-ανεξάρτητος παραγωγός ενέργειας. Επομένως, η Survey Digital Photovoltaics θα αποτελέσει έναν σημαντικό παράγοντα υλοποίησης του πλάνου για την ενεργειακή απεξάρτηση από το φυσικό αέριο και την παροχή φθηνής και καθαρής ενέργειας. Αυτό είναι εξάλλου και το όραμα μας, στο να συμμετέχουμε ενεργά σε δράσεις για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, αλλά και της παροχής πράσινης και φθηνής ενέργειας.
Παράλληλα, η εταιρεία απευθύνεται και σε τρίτους επενδυτές-ανεξάρτητους παραγωγούς ενέργειας, στην παροχή υπηρεσιών EPC, O&M και ΦΟΣΕ, αποτελώντας μια αξιόπιστη-bankable επιλογή εργολάβου κατασκευής, συντήρησης και σωρευτικής εκπροσώπησης.
Τι είδους projects βρίσκονται αυτή τη στιγμή σε εξέλιξη και τι περιλαμβάνει το business plan για τα επόμενα χρόνια;
Αυτή την στιγμή ολοκληρώνουμε την κατασκευή ενός σημαντικού αριθμού «μικρών» έργων (400kW – 1MW) για τρίτα μέρη. Και προετοιμαζόμαστε να ξεκινήσουμε την κατασκευή των πρώτων από τα έργα του ιδιόκτητου χαρτοφυλακίου. Διότι για το χρονικό διάστημα 2022-2024, η εταιρεία έχει συμβολαιοποιήσει την κατασκευή ενός σημαντικού τμήματος του χαρτοφυλακίου έργων της (230MW), ενώ η λειτουργία, συντήρηση και σωρευτική εκπροσώπηση θα δοθεί επίσης στην Survey Digital Photovoltaics με συμβόλαιο 20ετίας. Με το υπολειπόμενο χαρτοφυλάκιο να αναμένεται να κατασκευαστεί το 2023-2025.
Όταν τα φωτοβολταϊκά έκαναν την εμφάνισή τους, πολλοί έσπευσαν να επενδύσουν θεωρώντας ότι με αυτό τον τρόπο θα είχαν ένα έξτρα εισόδημα, ωστόσο, όπως συμβαίνει σε αρκετές περιπτώσεις μαζικών τοποθετήσεων, ελλοχεύει ο κίνδυνος “φούσκας”. Δώστε μας την εικόνα που επικρατεί αυτή τη στιγμή στην ελληνική αγορά και τι περιθώρια ανάπτυξης υπάρχουν;
Η επένδυση στα φωτοβολταϊκά ήταν ανέκαθεν δημοφιλής και υψηλής απόδοσης. Ειδικά την περίοδο 2010-2013, η «φούσκα» δημιουργήθηκε επειδή δεν τέθηκε ένα όριο στην ποσότητα των έργων που θα μπορούσαν να λαμβάνουν τις (αναγκαστικά για τότε) υψηλές τιμές, αλλά κυρίως από την είσοδο του φυσικού αερίου ως «ανανεώσιμη πηγή ενέργειας» στον Ειδικό Λογαριασμό ΑΠΕ. Πλέον τα δεδομένα είναι ορατά. Αφενός οι τιμές ενέργειας που προσφέρουν οι ανανεώσιμες πηγές και ειδικά τα φωτοβολταϊκά, ήταν από το καλοκαίρι του 2021 ήδη, εξαιρετικά χαμηλές. Και όταν από τον Οκτώβριο του 2021 το κόστος της ηλεκτροπαραγωγής εκτοξεύθηκε, διαπιστώθηκε το πραγματικό κόστος της ηλεκτροπαραγωγής από εισαγόμενο φυσικό αέριο. Η πρόσφατη μελέτη του ΑΠΘ στα μέσα Φεβρουαρίου 2022, η οποία προσδίδει στις ΑΠΕ μια εντυπωσιακή έκπτωση στην χονδρεμπορική ρεύματος (της τάξης των €83/MWh), έρχεται να επισφραγίσει την συγκεκριμένη άποψη. Επομένως, δεν τίθεται πλέον θέμα μελλοντικής «φούσκας».
Όσον αφορά τα περιθώρια περαιτέρω ανάπτυξης, αυτό θα εξαρτηθεί από την ωρίμανση της τεχνολογίας αποθήκευσης, ώστε να μπορούμε να μειώσουμε σταδιακά τις μαύρες πηγές ενέργειας στο μείγμα ηλεκτροπαραγωγής. Και δεν πρέπει να ξεχνάμε πως η έλλειψη των επαρκών ηλεκτρικών δικτύων και η σταδιακή αναβάθμιση αυτών, θα πάρει ένα ορίζοντα δεκαετίας για την υλοποίηση τους. Επομένως, τα νέα έργα θα μπαίνουν σταδιακά στο σύστημα, δημιουργώντας μια υγιή αγορά ενέργειας.
Δεδομένου ότι δραστηριοποιείστε στον κλάδο των φωτοβολταϊκών από το 2006, τι θα λέγατε ότι έχει αλλάξει σε επίπεδο κουλτούρας και ωριμότητας της ελληνικής αγοράς;
Μπήκα στον κλάδο ως επενδυτής το 2006, κατασκευάζοντας τότε ένα από τα πρώτα φωτοβολταϊκά πάρκα στην Ελλάδα. Ήταν μια εποχή πολύ υψηλών αποδόσεων για τέτοιες επενδύσεις, με πολύ υψηλές εγγυημένες τιμές, επιχορήγηση από τον αναπτυξιακό νόμο και πολύ καλούς όρους τραπεζικού δανεισμού. Ήταν λογικό λοιπόν οι περισσότεροι που μπήκαν σε αυτή την επιχειρηματικότητα, να μην βλέπουν το πολιτικό και οικονομικό ρίσκο που υπήρχε μπροστά. Αυτό δημιούργησε τότε μια επενδυτική φρενίτιδα.
Πλέον, τα πράγματα έχουν αλλάξει άρδην. Η απόδοση ιδίων κεφαλαίων στα φωτοβολταϊκά είναι πλέον μονοψήφιος αριθμός, οπότε και η κουλτούρα των επενδυτών είναι ανάλογη. Βλέπουν το ουσιαστικά ελάχιστο επενδυτικό ρίσκο και τοποθετούν τα χρήματα τους με την λογική μιας μακροπρόθεσμης επένδυσης φυσιολογικών αποδόσεων.
Πώς έκλεισε το 2021 και ποιοι οι οικονομικοί στόχοι για την τρέχουσα χρονιά;
Το 2021 ήταν η χρονιά που πετύχαμε πέρα ενός εξαιρετικού οικονομικού αποτελέσματος, το να αναβαθμίσουμε σημαντικά την πιστοληπτική μας ικανότητα στο τραπεζικό σύστημα. Ως εκ τούτου, καταφέραμε να λάβουμε χρηματοδότηση από τις ελληνικές Τράπεζες για την κατασκευή των έργων μας, βασισμένη σε διμερείς συμβάσεις πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας (corporate PPAs) με ιδιώτες καταναλωτές. Αυτό από όσο γνωρίζαμε, δεν είχε ξαναγίνει στον ελληνική αγορά μεταξύ ανεξάρτητων μερών, δηλαδή την χρηματοδότηση φωτοβολταϊκών πάρκων με μη κρατικές εγγυήσεις. Στόχος μας για το 2022 είναι το να μπορέσουμε να χορηγήσουμε την απαιτούμενη τραπεζική χρηματοδότηση για την κατασκευή των έργων μας, ακόμη και χωρίς την ύπαρξη αυτών των διμερών συμβάσεων, κάτι που συμβαίνει σήμερα στις πιο ώριμες αγορές της Ισπανίας και της Ιταλίας, αλλά όχι ακόμη στη χώρα μας. Πιστεύω πως θα καταφέρουμε να είμαστε πρωτοπόροι και σε αυτό.
